Dzięki wieloletniej współpracy naukowców z Francji, Polski i Włoch udało się przekształcić jądro pobranej od owcy komórki – fibroblastu – w plemnik w ciągu zaledwie 48 godzin - poinformowała prof. Grażyna Ptak z Krakowa.

Dzięki wieloletniej współpracy naukowców z Francji, Polski i Włoch udało się przekształcić jądro pobranej od owcy komórki – fibroblastu – w plemnik w ciągu zaledwie 48 godzin - poinformowała prof. Grażyna Ptak z Krakowa.
Obiekty badań - owce w pomieszczeniach Instytutu Zootechniki - Państwowego Instytutu Badawczego w Balicach k. Krakowa /Jacek Bednarczyk /PAP

Jak wykazali naukowcy, wystarczy pobudzić do działania tylko jeden gen (hPrm1), kodujący wytwarzanie protaminy, aby jądro pobranej od owcy komórki ciała - fibroblastu - w ciągu 48 godzin uzyskało strukturę typową dla główki plemnika. Zwykły plemnik owcy ma jeszcze wić i jest dwukrotnie mniejszy (komórka ciała ma w sobie materiał genetyczny ojca i matki, plemnik ich syna - tylko połowę).

Protaminy to białka, dzięki którym materiał genetyczny w plemniku jest bardzo ciasno upakowany. Przerabiając jądro komórkowe na plemnik można będzie ułatwić badania nad klonowaniem i obniżyć ich koszt.

Publikacja wyników w prestiżowym piśmie "Cell Reports" jest uwieńczeniem 10 lat pracy nad re-modulacją i re-programowaniem somatycznego jądra komórkowego. Autorami badań są naukowcy z Włoch, Francji i Polski. Główni autorzy, dr Domenico Iuso oraz dr Marta Czernik, są silnie powiązani z krakowskim środowiskiem naukowym: dr Iuso część swoich badan prowadził w Instytucie Zootechniki w Krakowie a dr Czernik jeden ze swoich doktoratów ukończyła w Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ci młodzi naukowcy pracowali, a wcześniej przygotowywali prace dyplomowe i doktorskie pod kierunkiem kolejnego autora publikacji, prof. dr hab. Grażyny Ptak.

Prof. Ptak, embriolog, reprezentująca Instytut Zootechniki - Państwowy Zakład Badawczy, rozpoczęła prace nad przeprogramowaniem jądra komórkowego we Włoszech już w 2008 roku.

Jak zaznaczyła, opublikowana właśnie praca będzie miała ogromny wpływ na rozwój badan podstawowych z dziedziny biologii komórkowej. Będzie też ważna dla rozwoju technologii uzyskiwania zwierząt transgenicznych używanych w medycynie, na przykład transplantologii, a także w klonowaniu ginących gatunków czy zwierząt hodowlanych o szczególnie korzystnych cechach genetycznych.

(j.)