43 proc. Polaków przeczytało w minionym roku co najmniej jedną książkę - wynika z badania Biblioteki Narodowej. To lepszy wynik niż w poprzednich latach, ale nie pozwala na huraoptymizm i zbyt daleko idące wnioski.
W 2021 i 2022 r. liczba osób, które w badaniu Biblioteki Narodowej deklarowały przeczytanie co najmniej jednej książki w ciągu 12 miesięcy, utrzymywała się na poziomie 34 proc. Wynik z 2020 r. - 42 proc. - był zbliżony do najnowszego i taki sam jak w 2014 r.
Biblioteka Narodowa zwraca uwagę, że wynik lepszy niż w ostatnich latach nie oznacza radykalnej zmiany podejścia Polaków do literatury. "Odsetek osób, które czytały siedem lub więcej książek w ciągu roku, wynosi 8 procent, a więc nie mamy tu do czynienia z różnicami statystycznie istotnymi w stosunku do ubiegłych lat" - podkreślono.
Niemal połowa (48 proc.) uczestników najnowszego badania czytelnictwa w Polsce osobiście kupuje książki, które potem czyta. Ważną rolę odgrywają też książkowe prezenty (29 proc.) i pożyczanie literatury od najbliższych (29 proc.). Do wypożyczania książek z biblioteki publicznej przyznaje się 14 proc. respondentów.
Po jakie książki sięgamy najchętniej? Tutaj trudno mówić o zaskoczeniu. "Literatura sensacyjno-kryminalna stanowi najważniejszy wybór lekturowy dla polskich czytelników książek" - czytamy raporcie Biblioteki Narodowej.
"Wśród czytelników literatury kryminalnej nieco przeważały kobiety (30 proc. czytelniczek i 25 proc. czytelników) oraz osoby aktywne zawodowo w wieku 18-59 lat, a szczególnie w wieku 40-59 lat (33 proc. mających tyle lat mężczyzn i 39 proc. kobiet)" - podkreślono.
Czyja twórczość cieszy się największym uznaniem wśród czytelników powieści kryminalnych i sensacyjnych? Numerem 1 kolejny raz jest Remigiusz Mróz. W czołówce są też m.in. Harlan Coben, Katarzyna Bonda, Agatha Christie, Dan Brown, Wojciech Chmielarz czy Camilla Läckberg.
Dużą popularnością wśród pań cieszy się także beletrystyka obyczajowo-romansowa. "Co trzecia czytelniczka zadeklarowała lekturę co najmniej jednej powieści obyczajowo-romansowej w ciągu 12 miesięcy poprzedzających realizację badania. Były to kobiety ze wszystkich pokoleń, mieszkające w różnych typach miejscowości" - podkreśla BN.
"Powieści tego typu mają swoje źródło głównie w kręgach towarzyskich, do rąk czytelniczek trafiają najczęściej dzięki pożyczeniom od przyjaciółek i znajomych, choć są też bardzo często kupowane i wypożyczane z bibliotek publicznych. Czytelniczki współczesnej literatury obyczajowej, zwłaszcza te najmłodsze, są aktywne w komunikacji internetowej i korzystają z informacji o książkach w sieci" - czytamy w raporcie.
"Literatura piękna wysokoartystyczna to wybór lekturowy 12 proc. czytelników, zarówno kobiet, jak i mężczyzn, niezależny od ich miejsca zamieszkania, liczniej jednak starszych pokoleń, po 60 roku życia" - podaje BN. W tej kategorii najczęściej wymieniani są Olga Tokarczuk, Jakub Żulczyk i George Orwell.
"Niewiele najnowszej literatury lub tłumaczonej prozy pisarzy wydanej w Polsce w ciągu kilku ostatnich lat znalazło się w wyborach czytelniczych. Były to bardzo nieliczne wskazania: "Lata" noblistki z 2022 roku Annie Ernaux; "Coraz mniej światła" Nino Haratischwili; "Wyspa kobiet morza" Lisy See" - podaje BN.
Literaturę piękną dawną, wydaną przed 1918 rokiem, czytało tylko 5 proc. osób w wieku 18-70 lat. Znacznie częściej - z oczywistych powodów - sięgali po nią uczniowie - 38 proc.
Raport Biblioteki Narodowej pokazuje też, że polscy czytelnicy dość chętnie sięgają po szeroko pojętą literaturę faktu. "Biografie i autobiografie, wspomnienia, felietony, eseje, publicystyka, a także publikacje poświęcone historii XX wieku łącznie cieszą się dużym zainteresowaniem czytelniczym - w badaniu z 2023 roku zyskały 17 proc. czytelników. Tego typu książki były liczniej czytane przez mężczyzn (21 proc.) niż kobiety (15 proc.), sięgają po nie czytelnicy w różnym wieku, jednak rzadziej są to uczniowie (7 proc.), znacznie częściej zaś osoby starsze, mające więcej niż 60 lat (20 proc.)" - wyjaśniono.
W tej kategorii uznanie czytelników zyskał m.in. wywiad rzeka Aleksandra Kaczorowskiego z Aleksandrem Kwaśniewskim, książki Renaty Grochal o Zbigniewie Ziobrze i Michała Krzymowskiego Jarosławie Kaczyńskim czy pozycje opowiadające o księdzu Janie Kaczkowskim.
Jeśli chodzi o felietony, popularnością cieszyły się w ubiegłym roku m.in. książki Katarzyny Nosowskiej, Marii Czubaszek czy Jeremy'ego Clarksona. Z kolei wśród książek o najnowszej historii Polski przebojem były "Chłopki" Joanny Kuciel-Frydryszak.
16 proc. czytelników objętych badaniem sięgnęło w 2023 r. po różnego rodzaju poradniki. Najczęściej były to osoby w wieku 25-39 lat.
Wśród najpopularniejszych poradników, po które sięgali Polacy, były w ubiegłym roku takie pozycje jak m.in. "Potęga podświadomości" Josepha Murphy’ego, "Obudź w sobie olbrzyma - miej wpływ na całe swoje życie - od zaraz!" Anthony'ego Robbinsa czy "Otoczeni przez idiotów. Jak dogadać się z tymi, których nie sposób zrozumieć" Tomasa Eriksona.
Co ciekawe, swoich wiernych odbiorców wciąż mają papierowe książki kucharskie czy pozycje dotyczące hobby. Maleje grupa osób, które sięgają po przewodniki turystyczne.
Cały raport Biblioteki Narodowej można znaleźć tutaj.
