Wielka wymiana więźniów w Ankarze. Kto znalazł się na liście?

Informację o wymianie więźniów potwierdził prezydent USA Joe Biden. 

Sprawę skomentowała na platformie X rzeczniczka NATO Farah Dakhlallah. "Z zadowoleniem przyjmujemy uwolnienie dzisiaj kilku więźniów politycznych z Rosji" - oświadczyła. Jak podkreśliła, porozumienie, które zapewniło im wolność, osiągnęło kilka współpracujących ze sobą sojuszników NATO.

Wezwała ona do uwolnienia wszystkich osób nadal bezprawnie przetrzymywanych w Rosji. "Wolność mediów i prawo do pokojowego sprzeciwu są niezbędne każdemu funkcjonującemu społeczeństwu" - zaznaczyła Dakhlallah.

Agencja Reutera podała listę uwolnionych więźniów. Jak napisano, trzech obywateli USA i jeden legalny stały rezydent wracają do domu z Rosji: Evan Gerszkowicz, Paul Whelan, Alsu Kurmaszewa i Władimir Kara-Murza.

Oprócz tego na liście jest 12 obywateli Niemiec i rosyjskich więźniów politycznych, którzy wrócą do Niemiec: Dieter Voronin, Kevin Lik, Rico Krieger, Patrick Schoebel, Herman Moyzhes, Ilya Yaszin, Lilia Czanyszewa, Ksenia Fadejewa, Vadim Ostanin, Andriej Piwowarow, Oleg Orlow oraz Sasza Skoczilenko.

Z kolei 10 osób wraca do Rosji. Oto nazwiska 8 z nich: Vadim Krasikow (z Niemiec), Artem Wiktorowicz Dulcew (ze Słowenii), Anna Dulcewa (ze Słowenii), Michaił Mikuszin (z Norwegii), Paweł Rubcow (z Polski), Roman Seleznew (ze Stanów Zjednoczonych), Wladislaw Kluszin (ze Stanów Zjednoczonych), Vadim Konoszczenok (ze Stanów Zjednoczonych).

29-letni Krieger został na Białorusi skazany na karę śmierci w czerwcu 2024 roku. Białoruski sąd uznał go za winnego przestępstw na podstawie sześciu artykułów kodeksu karnego, dotyczących najemnictwa, terroryzmu, utworzenia formacji ekstremistycznej, uszkodzenia środka transportu lub trasy komunikacyjnej, a także działalności agenturalnej i nielegalnych działań z użyciem broni. Został ułaskawiony przez Alaksandra Łukaszenkę.

Krasikow w 2021 r. został skazany w Niemczech na dożywocie za zabójstwo czeczeńsko-gruzińskiego dysydenta w berlińskim Tiergarten na zlecenie rosyjskich władz. Krasikow przebywał w ostatnim czasie w więzieniu w Berlinie, ale był kilkakrotnie przenoszony ze względów bezpieczeństwa - podał "Die Welt".

Jaszyn to z kolei były współpracownik zabitego w 2015 roku byłego wicepremiera Rosji Borisa Niemcowa. Został skazany w grudniu 2022 roku na 8,5 roku kolonii karnej za rzekome fake newsy o działaniach sił zbrojnych Rosji.

Głos w sprawie wymiany więźniów w Ankarze zabrał Donald Tusk.

"Właśnie zakończyła się operacja wymiany więźniów, dzięki której Rosję opuścili bohaterowie rosyjskiej opozycji oraz obywatele państw NATO, przetrzymywani w Rosji. Akcja była możliwa dzięki zaangażowaniu naszego państwa. Dziękuję Prezydentowi i służbom za wzorową współpracę" - napisał na platformie X.

Paweł Rubcow - tak nazywa się mężczyzna znajdujący się dotychczas w polskim więzieniu, który był jednym z 26 wymienionych między Rosją a krajami Zachodu dziś w Ankarze. 

Komunikat w mediach społecznościowych w tej sprawie zamieścił również Jacek Dobrzyński, rzecznik prasowy Ministra Koordynatora Służb Specjalnych.

Jak napisał, "w oparciu o bliskie więzi polsko-amerykańskie, sojuszniczą współpracę i wspólne interesy w zakresie bezpieczeństwa, a także tożsame rozumienie wartości demokratycznych, władze Rzeczpospolitej Polskiej - prezydent, premier i rząd - zaakceptowały prośbę władz USA, aby, z przestrzeganiem przepisów polskiego prawa, włączyć do wymiany osób więzionych w Rosji i Białorusi oraz państwach NATO, aresztowanego w Polsce w 2022 roku Pawła Rubcowa, oficera GRU, realizującego zadania wywiadowcze na terenie Europy i oczekującego na proces karny". 

Zobacz również:

Polska wypuściła rosyjskiego szpiega. To część wymiany więźniów w Ankarze

Kreml oznajmił w czwartek, że 13 więźniów - w tym Amerykanie - uwolnionych tego dnia zostało ułaskawionych dekretem Władimira Putina. 

Ułaskawieni na mocy dekretów zostali także: opozycyjny polityk Ilja Jaszyn, niezależny dziennikarz Andriej Piwowarow, dysydent i obrońca praw człowieka Oleg Orłow.

Kolejne nazwiska wymienione w komunikacie Kremla to: dziennikarka Radia Wolna Europa (RWE) Ałsu Kurmaszewa (również mająca obywatelstwo USA) i troje działaczy, którzy w przeszłości kierowali sztabami Aleksieja Nawalnego w regionach Rosji: Lilia Czanyszewa, Wadim Ostanin i Ksenia Fadiejewa. Kolejną osobą jest artystka z Petersburga Aleksandra Skoczylenko, skazana za podkładanie w sklepach ulotek o zbrodniach wojennych Rosji na Ukrainie.

Według komunikatu Kremla ułaskawiony został Demuri Woronin - politolog, skazany w ramach głośnej sprawy karnej Iwana Safronowa - byłego dziennikarza gazety "Kommiersant". Woronin otrzymał 13 lat więzienia, Safronow za rzekomą zdradę stanu - 22 lata.

W oświadczeniu wymieniony jest też 19-letni Kewin Lik, który ma również obywatelstwo Niemiec. Lik był najmłodszym rosyjskim więźniem politycznym skazanym za rzekomą zdradę stanu.

W komunikacie mowa jest o tym, że Rosja jest "wdzięczna" Alaksandrowi Łukaszence za "gest dobrej woli" w sprawie obywatela Niemiec Rico Kriegera skazanego na Białorusi na karę śmierci i ułaskawionego przez Łukaszenkę,  oraz że jest "zobowiązana" władzom krajów, które "okazały pomoc w przygotowaniu wymiany".

Komunikat FSB nie wymienia nazwisk oddanych Moskwie Rosjan, ale wcześniej władze tureckie poinformowały, że jest wśród nich agent FSB Wadim Krasikow. W 2021 r. został on skazany w Niemczech na dożywocie za zamordowanie w Berlinie, na zlecenie władz rosyjskich, czeczeńsko-gruzińskiego dysydenta Zelimchana Changoszwilego.

Wcześniej niezależny rosyjski kanał Meduza podał, że do jednego etapu wymiany więźniów już doszło i w Królewcu wydano Rosji dwoje Rosjan skazanych w Słowenii za szpiegostwo, Artioma i Annę Dulcewych, którzy używali nazwisk Ludwig Gisch i Maria Rosa Mayer Munos.

O możliwym uwolnieniu więźniów z udziałem Rosji, USA, Niemiec i Białorusi, poinformował także portal nadającej w krajach bałkańskich telewizji N1, powołując się na anonimowe źródła.