Prezydenci Lech Wałęsa i Aleksander Kwaśniewski, kolejni szefowie MON i WSI ponoszą „szczególną odpowiedzialność” za nieprawidłowości w Wojskowych Służbach Informacyjnych – stwierdza ujawniony przez prezydenta Kaczyńskiego raport.

Wątków politycznych w raporcie jest mnóstwo; są one rozrzucone po całym dokumencie – relacjonuje reporter RMF FM Konrad Piasecki.

Więcej na ten temat:

Generalną tezą raportu – jak podkreśla - jest to, że WSI próbowały inwigilować i penetrować środowiska opozycyjne, zagrażające akurat tym, którzy w danym momencie sprawowali władzę. Chodzi zarówno o środowisko braci Kaczyńskich, jak i SLD w czasie rządów Lecha Wałęsy. Zbierano m.in. materiały dotyczące Aleksandra Kwaśniewskiego.

Potem służby miały ignorować i przymykać oczy na ewentualne podejrzenia, które mogły dotyczyć postaci lewicy i politycznego centrum. Za te zachowania WSI Antoni Macierewicz obciążył obu prezydentów – Kwaśniewskiego i Wałęsę, szefa Sztabu Generalnego WP gen. Tadeusza Wileckiego i właściwie wszystkich ministrów obrony narodowej oraz szefów Wojskowych Służb Informacyjnych. Posłuchaj relacji Konrada Piaseckiego:

64 nazwiska agentów

Raport ujawnia 64 nazwiska tajnych współpracowników oraz oficerów "drugiej linii" WSI wykraczających poza zadania związane z obronnością.

Wśród agentów wymienieni są: Andrzej Bilik (dziennikarz z PRL, szef "Dziennika Telewizyjnego", b. ambasador w Algierii - jego zadaniem miała być praca typowniczo-werbunkowa); Maciej Górski (b. ambasador w Rzymie, b. wiceprezes PAI); Grzegorz Hołdanowicz (dziennikarz wojskowy - miał oferować oficerom WSI łamy pisma "Raport"). Marek Jędrys (aktualny ambasador w Wiedniu - miał realizować "zadania związane z wpływaniem na ambasadora w kierunku pożądanym przez WSI" i pomagać w plasowaniu wskazanych osób na placówkach dyplomatycznych);

Andrzej Kiński (dziennikarz wojskowy - miał monitorować środowisko dziennikarskie i na łamach prowadzonego miesięcznika "Nowa Technika Wojskowa" zamieszczać materiały prasowe o charakterze lobbingu związanego z kontraktem na kołowe transportery opancerzone "Rosomak");

Jarosław Kociszewski (korespondent "Życia Warszawy", "Rzeczpospolitej" Polskiego Radia i TVP - miał rozpracowywać podmioty gospodarcze). Jan Litwiński (b. prezes LOT - jako pracownik firmy miał przekazywać informacje o działalności spółki i jej strukturze. "Po skandalu o charakterze korupcyjnym skierowany do Air Polonia" - czytamy w raporcie); Edward Mikołajczyk (b. dziennikarz TVP z PRL, miał typować dziennikarzy do współpracy z WSI); Andrzej Nierychło (b. dziennikarz "ITD", "Kuriera Polskiego", naczelny "Pulsu Biznesu"), według raportu miał "współpracować z WSI służbami od 1983 r. i brać udział w próbach wykorzystania na rzecz WSI struktur medialnych organizowanych przez Zygmunta Solorza - właściciela Polsatu);

Jerzy Marek Nowakowski, pseud. "Falkowski" (b. dyrektor Programu V Polskiego Radia. Zastępca redaktora naczelnego "Wprost", b. doradca premiera Jerzego Buzka ds. międzynarodowych - miał dokonywać analiz sytuacji w organizacjach pozarządowych i partiach politycznych, charakteryzować przywódców PiS i PO); Piotr Nurowski (Prezes PKOl, b. dyplomata, współpracownik Z. Solorza - miał kształtować program "Polsatu" zgodnie z wytycznymi przekazywanymi przez gen. Malejczyka); Tadeusz Pawlak ("w 1999 r. instruowany przez oficerów WSI by zataić wieloletnią współpracę z Zarządem II w ankiecie bezpieczeństwa osobowego. W 2002 r. po złożeniu fałszywego oświadczenia lustracyjnego mianowany ambasadorem w Mińsku" - czytamy o nim w raporcie);

Sławomir Prząda (b. szef Teleexpressu, dziennikarz Polskiego Radia. Miał współtworzyć grupę dziennikarzy realizujących zadania informacyjne na korzyść WSI. "Podjął działania na rzecz utworzenia Biura Prasy i Reklamy mającego zatrudniać osoby wskazane przez WSI. Rozpracowywał rynek prasy, radia i TV" - piszą autorzy raportu); Ireneusz Sekuła (zmarły w 2000 r. - w 1970 r. miał zostać przeszkolony na kursie Agenturalnego Wywiadu Operacyjnego);

Milan Subotić (b. dziennikarz TVP, b. dyrektor programowy TVN); Jarosław Szczepański (b. rzecznik TVP, wg raportu, jako dziennikarz TVP i zastępca dyrektora TAI miał informować WSI o planach zmian personalnych co do zagranicznych korespondentów TVP. Po opuszczeniu Telewizji miał oferować WSI gotowość infiltracji "Rzeczpospolitej" lub "Wprost", bądź "innej związanej z jego profesją instytucji"). Jerzy Tepli (w PRL korespondent radia i TV z Bonn, współtwórca powołanego przez WSI "Przeglądu Międzynarodowego", obecnie berliński korespondent "Polsatu"); Jakub Wolski (dyplomata, miał typować kandydatów, m.in. spośród redaktorów "Wolnej Europy"); Grzegorz Woźniak (peerelowski dziennikarz TVP, redaktor "Przeglądu Międzynarodowego").

Penetracja WSI przez służby rosyjskie

Przez kilkanaście lat WSI nie złapały żadnego rosyjskiego szpiega - stwierdza raport Macierewicza. Dokument podaje fakty i stawia tezy, a ich konsekwencjami są wnioski do prokuratury. Takich zawiadomień jest dwanaście. Skierowano m.in. doniesienie o popełnieniu przestępstwa dotyczącego penetracji WSI przez służby rosyjskie.

Raport opisuje działalność służb rosyjskich i wzmożone kontakty z oficerami WP na początku lat 90. Zawiera listę nazwisk oficerów szkolonych w Związku Radzieckim. Jednocześnie weryfikatorzy przyznają, że rok temu w WSI było zaledwie 38 oficerów po przeszkoleniu w ZSRR.

Autorzy dokumentu piszą, że w WSI dobrze diagnozowano zagrożenia ze strony służb rosyjskich, ale nic potem w tej sprawie nie robiono. Raport zarzuca Wojskowym Służbom Informacyjnym bezradność. W 1998 r. rozpoczęto operację „Gwiazda”, czyli weryfikację oficerów WSI po przeszkoleniu w ZSRR, ale była to – zdaniem autorów – akcja pozorna. Opisano kilka przypadków oficerów, którzy wchodzili w niejasne stosunki ze służbami rosyjskimi, jak również podano informacje, że samochody WSI spółka będąca przedstawicielem rosyjskiej firmy AWTO-EKSPORT.

WSI rosyjskich szpiegów nie łapały. Warto jednak podkreślić, że od czasu przejęcia władzy przez braci Kaczyńskich służby także żadnego szpiega rosyjskiego nie wykryły.

Więcej na ten temat:

Wśród doniesień komisji weryfikacyjnej do prokuratury są m.in. sprawy: wprowadzenia w błąd polskich organów państwowych, nielegalnej inwigilacji partii politycznych.

Raport wskazuje, że WSI ukryły "istotne dane" przed wejściem w życie ustawodawstwa lustracyjnego. Według dokumentu, do IPN nie trafiło np. ponad 1000 dokumentów z lat PRL; akt takich nie przekazywano też Rzecznikowi Interesu Publicznego. Jak wynika z raportu - akta służb wojska z PRL oraz akta wytwarzane przez WSI były systematycznie niszczone i ukrywane, a począwszy od 1992 r. w WSI rozpoczęto tworzenie "całego systemu mającego na celu ukrycie istotnych danych przed ewentualnym wejściem w życie ustawodawstwa lustracyjnego".

Przeczytaj cały raport z weryfikacji Wojskowych Służb Informacyjnych

Raport o WSI Was rozczarował, czy zbulwersował? Czekamy na Wasze opinie, impresje i uwagi pod adresem fakty@rmf.fm