Działkowcy zaskarżyli do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu ubiegłoroczny wyrok Trybunału Konstytucyjnego ws. ogródków działkowych, który przesądził o likwidacji ich związku. We wniosku zarzucono Polsce, że decyzja ta naruszyła ich swobodę zrzeszania.
Polski Związek Działkowców stwierdził także w skardze do ETPC, że wyrok TK oznacza bezprawną nacjonalizację ogrodów, ponieważ 21 stycznia 2014 r. mają wygasnąć prawa majątkowe Związku (do tego dnia odroczono wejście wyroku TK w życie). Organizacja działkowców przypomniała słowa prezesa TK Andrzeja Rzeplińskiego, że tego dnia grunty zajmowane przez ogrody mają wrócić do gmin lub Skarbu Państwa wolne od obciążeń na rzecz działkowców.
PZD zarzucił także Polsce naruszenie prawa do sądu, ponieważ w postępowaniu przed TK Związkowi nie przyznano statusu uczestnika postępowania. Polskie prawo nie daje przy tym możliwości odwołania się od wyroku TK, który tak naprawdę pozbawia Związek całego majątku.
Oprócz PZD skargi do ETPC złożyli również sami działkowcy. Ich zarzuty są w znacznej mierze takie same, jak sformułowane przez Związek. Ponadto zarzucili, że wyrok TK, likwidując związek, pozbawił ich jednocześnie możliwości członkostwa w nim. Z informacji przekazanych przez PZD wynika również, że działkowcy zarzucają Trybunałowi, iż odebrał im - nabyte na podstawie ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych - prawo do działek. Poza tym, podobnie jak PZD, zarzucają Polsce brak jakiejkolwiek drogi odwoławczej od wyroku TK.
W skardze do ETPC zarówno Związek, jak i sami działkowcy domagają się wprowadzenia przez Polskę odpowiednich przepisów, które zapobiegną naruszeniu ich praw. Żądają także zadośćuczynienia, ale tylko wówczas, gdyby wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka zapadł w momencie, w którym skutki naruszenia prawa już wystąpiły i niemożliwe było ich usunięcie w ramach polskiego systemu prawnego. We wniosku podkreślono, że odszkodowania takie mogą dotyczyć blisko miliona osób, a to może mieć istotny wpływ na finanse publiczne.
Działkowcy mają nadzieję, że ETPC uwzględni ich skargi, ponieważ podobne do nich stanowisko zajęli sędziowie TK, którzy złożyli zdania odrębne do wyroku.
W wyroku z 11 lipca 2012 r. Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z konstytucją 24 przepisy liczącej 50 artykułów ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych. Zakwestionował tym samym ustawowe podstawy funkcjonowania Polskiego Związku Działkowców i jego przywileje. Sędzia TK Stanisław Biernat podkreślał, że decyzja Trybunału w istocie oznacza poparcie dla idei ogrodów, a sprzeciw wobec monopolu Polskiego Związku Działkowców. Ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych nie została uchylona w całości, pozostały w niej m.in. pierwsze artykuły mówiące o idei ogrodów - zaznaczył.
