Skansen historyczny, do którego trafić mają tzw. pomniki wdzięczności Armii Czerwonej demontowane z przestrzeni publicznej, chce utworzyć Instytut Pamięci Narodowej. Park historyczny ze ścieżką edukacyjno-narracyjną ma powstać w Bornem Sulinowie w 2017 roku.
Chcielibyśmy, by tzw. pomniki wdzięczności Armii Czerwonej trafiły w jedno miejsce, gdzie by można opowiedzieć cały kontekst, historię tego, w jaki sposób one powstawały, co oznaczały. Miejsce to umownie nazywamy skansenem. I podjęliśmy decyzję o umiejscowieniu go w Bornem Sulinowie. To miejscowość historycznie niezwykle symboliczna, przez kilkadziesiąt lat zamknięta dla Polaków. Miejsce, gdzie stacjonowały duże oddziały armii sowieckiej - mówił wiceprezes IPN Paweł Ukielski.
O wyborze Borne Sulinowo zadecydował przede wszystkim entuzjazm lokalnego samorządu, który na potrzeby skansenu przekazał działkę w centrum miasta, ale też przeszłość Bornego-Sulinowa - miasta, które przez kilkadziesiąt lat było zamkniętą enklawą zarządzaną przez Armię Radziecką.
Do skansenu lada miesiąc zaczną trafiać demontowane w całym kraju pamiątki PRL-owskiej przeszłości - przede wszystkim upamiętnienia żołnierzy Armii Czerwonej. Muzeum ma zostać otwarte we wrześniu przyszłego roku - docelowo może tam trafić ponad 200 pomników żołnierzy radzieckich oraz trudna do oszacowania liczba pamiątek po czasach PRL.
Z przeprowadzonej przez Instytut Pamięci Narodowej inwentaryzacji wynika, że w kraju jest jeszcze 229 pomników, które mogłyby trafić do skansenu. IPN oferuje samorządom pomoc w ich przeniesieniu i prosi zainteresowane projektem władze samorządowe o kontakt.
Szef Biura Edukacji Narodowej Andrzej Zawistowski podkreślił, że liczba 229 dotyczy pomników stojących w przestrzeni publicznej poza cmentarzami, będących tzw. pomnikami wdzięczności Armii Czerwonej. Więc nie dotyczy to np. czerwonoarmistów zagłodzonych przez Niemców w latach 1941-42 w obozach jenieckich - zaakcentował.
Jak dodał, pomniki te są w różnym stanie technicznym, który czasem uniemożliwia rozpoznanie ich pierwotnego przeznaczenia.
Skansen ma zostać otwarty w przyszłym roku, jednak jak podkreśla IPN na pewno nie będzie to moment, kiedy wszystkie "pomniki wdzięczności" się w nim znajdą.
(j.)
