Turecki sąd wysłuchał w czwartek stanowiska stowarzyszenia, które złożyło wniosek o przekształcenie muzeum Hagia Sophia w Stambule ponownie w meczet. Wyrok w sprawie ma zapaść w ciągu 15 dni. Przeciwko zmianie wypowiedziały się już władze USA, Francji i Grecji.
Prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan opowiada się za przywróceniem statusu meczetu dla znajdującego się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO jednego z najczęściej odwiedzanych zabytków Turcji.
Wniosek kwestionuje legalność decyzji z 1934 roku, z początków nowoczesnego świeckiego państwa tureckiego pod rządami Mustafy Kemala Ataturka, o przekształceniu ogromnego budynku z VI wieku - znanego po turecku pod nazwą Ayasofya - z meczetu w muzeum.
Ten meczet (...) jest osobistą własnością sułtana Mehmeda Zdobywcy - przekazał dziennikarzom prawnik ze stowarzyszenia, które złożyło wniosek, Selami Karaman. Odniósł się w ten sposób do osmańskiego przywódcy, który w 1453 roku zdobył miasto, znane wówczas jako Konstantynopol, i przekształcił już wtedy 900-letni bizantyjski kościół w meczet.
Ekumeniczny Patriarcha Konstantynopola Bartłomiej I, duchowy zwierzchnik około 300 mln prawosławnych na całym świecie, wyraził obawy, że przekształcenie Hagii Sophii w meczet rozczaruje chrześcijan.
W podobnym duchu wypowiedział się w czwartek rzecznik greckiego rządu, twierdząc, że Turcja ryzykuje otwarcie "ogromnej przepaści emocjonalnej" z krajami chrześcijańskimi.
To symbol tolerancji i różnorodności, to miejsce musi pozostać otwarte dla wszystkich - zaapelował rzecznik francuskiego MSZ. Również sekretarz stanu USA Mike Pompeo wezwał w środę władze Turcji do utrzymania budynku jako muzeum.
Szereg tureckich ugrupowań od dawna prowadzi kampanię na rzecz przekształcenia Hagii Sophii ponownie w meczet, uzasadniając to tym, że lepiej odzwierciedla to status Turcji jako kraju w zdecydowanej mierze muzułmańskiego. Jak przypomina Reuters, sam Erdogan, pobożny muzułmanin, poparł ich inicjatywę przed wyborami lokalnymi w 2019 roku.
Budynek powstał jako kościół Mądrości Bożej (zwany też Wielkim Kościołem). Była najwyższą rangą świątynią w Cesarstwie Bizantyńskim, katedra patriarsza oraz miejsce modłów i koronacji cesarzy bizantyńskich, na przestrzeni wieków niedościgniony wzór świątyni doskonałej i niemal symbol Kościoła bizantyńskiego. Ufundowana przez Justyniana I Wielkiego, w obecnym kształcie powstawała w okresie od 532 do 537. Po zdobyciu Konstantynopola przez Turków w 1453 roku została zamieniona na meczet (wtedy dobudowano minarety). Świątynię miał przyćmić wybudowany w XVII wieku Błękitny Meczet.
