Filar: Jak kredyt, to w złotówkach, choć stopy będą rosnąć

Konrad Piasecki: Sytuacja jest bezprecedensowa. Obaj wiceprezesi banku centralnego podają się do dymisji. Rada Polityki Pieniężnej pisze do prezydenta i marszałków Sejmu i Senatu list, w którym zarzuca prezesowi Skrzypkowi łamanie prawa. Panie profesorze, to jest bunt? To jest wojna?

Dariusz Filar: To nie jest bunt. Poza tym w całej tej sprawie najmniej ważne są nazwiska. Co jest ważne, to funkcjonowanie banku zgodnie z ustawą o Narodowym Banku Polskim.

Konrad Piasecki: Skoro to nie jest bunt, to jak inaczej nazwać sytuację, w której wszyscy członkowie rady sprzeciwiają się prezesowi?

Dariusz Filar: Nie sprzeciwiają się prezesowi, tylko mają wątpliwości, co do przyjętych rozwiązań organizacyjnych. O tym muszę wyraźnie powiedzieć. Sytuacja wyjściowa – dwóch wiceprezesów, którzy kierują szeregiem departamentów banku zasiada na posiedzeniach Rady Polityki Pieniężnej, bo mają unikalną wiedzę płynącą z charakteru ich pracy. Sytuacja, która powstaje po zmianach organizacyjnych – zakres kompetencji prezesów ograniczony, ich departamenty przejęte do kierowania przez prezesa, ale natychmiast po przejęciu ich do kierowania zostają oddane w bieżący nadzór członkom zarządu, stojącym znacznie niżej w hierarchii niż wiceprezesi.

Konrad Piasecki: I efektem tego jest to, że ci wiceprezesi w geście sprzeciwu, niechęci, protestu podają się do dymisji. Odchodzą, ich już dzisiaj nie ma. Sławomir Skrzypek dzisiaj rządzi samodzielnie Narodowym Bankiem Polskim. A za chwilę będą rządzili jego wiceprezesi, czyli wiceprezesi, których on wskazał.

Dariusz Filar: Nie wchodzę w motywację wiceprezesów. Natomiast dla mnie jest ważne to, że ta nowa struktura organizacyjna budziła wątpliwości rady. W związku z tym, w grudniu rada powołała grupę roboczą, udzieliła tej grupie roboczej mandatu pozyskania opinii od wybitnych prawników.

Konrad Piasecki: Rozumiem, że pan mnie będzie przekonywał, że rada broni nie konkretnych osób, a zasad? Zasad państwa prawa?

Dariusz Filar: Oczywiście. Rada walczy o to, żeby respektowane były zasady państwa prawa.

Konrad Piasecki: Sławomir Skrzypek ich nie respektuje?

Dariusz Filar: Przyjęte rozwiązania organizacyjne budziły wątpliwości rady.

Konrad Piasecki: Jeśli budziły wątpliwości rady, jeśli rada napisała, że prezes NBP narusza przepisy ustawy, to oznacza, że łamie prawo.

Dariusz Filar: Rada miała wątpliwości, ponieważ składa się z ekonomistów, a nie prawników. Zwróciła się do wybitnych prawników o opinię czy opinie, które rada uzyskała, są opiniami mówiącymi o tym, że ustawa została złamana.

Konrad Piasecki: Jeśli ustawa została złamana, to co powinno się stać z prezesem Narodowego Banku Polskiego, który łamie ustawę? Powinien stanąć przed Trybunałem Stanu?

Dariusz Filar: Najważniejsze jest doprowadzenie do stanu zgodnego z ustawą w strukturze organizacyjnej banku. Rada w związku z tym zwróciła się do prezydenta, do marszałka Sejmu, do marszałka Senatu z prośbą – prawnicy może by powiedzieli, że używam niewłaściwego słowa – o arbitraż.

Konrad Piasecki: To, co ma zrobić ta wielka trójca? Ma pogrozić palcem prezesowi Skrzypkowi i powiedzieć „Panie prezesie, oj niedobrze pan działa”?

Dariusz Filar: Sejm jest organem stanowiącym prawo. W związku z tym, dla nas jest to najwyższy arbiter, który może przesądzić o tym, czy przyjęte rozwiązania są zgodne z ustawą, czy nie są zgodne. Pierwsza sprawa - i to jest to, o co my wyraźnie wnioskujemy w naszym stanowisku, gdyby uznano, że przyjęte rozwiązania są niezgodne z ustawą - należy odtworzyć status quo ante, czyli stan sprzed.

Konrad Piasecki: Czyli przywrócić tych wiceprezesów do pracy, którzy już odeszli?

Dariusz Filar: Nie. Przywrócić stan prawny.

Konrad Piasecki: Ale Sławomir Skrzypek de facto już wygrał. Bo prezesów, mówiąc kolokwialnie, już wygryzł ze swoich stanowisk.

Dariusz Filar: Panie redaktorze, pan w sposób właściwy dla mediów koncentruje się na kwestiach personalnych…

Konrad Piasecki: Właściwych dla wszystkich osób i ludzi, którzy lubią mówić językiem prostym i oczywistym. A to jest proste i oczywiste.

Dariusz Filar: Dla nasz ważniejszy jest stan prawny.

Konrad Piasecki: Panie profesorze, widzimy spór, widzimy listy, widzimy konflikt, chociaż słów „bunt” i „wojna” pan woli unikać.

Dariusz Filar: Dlatego, że one nie oddają istoty sprawy.

Konrad Piasecki: Czy to jest burza w szklance wody, burza, która z tej szklanki się nie wydostaje, czy to jest tak, że to, co dzieje się w banku, czymś realnie dzisiaj grozi?

Dariusz Filar: To nie jest burza w szklance wody. Bank nie jest spółką prawa handlowego, w której zarząd w porozumieniu z radą nadzorczą lub przeciw radzie nadzorczej może eksperymentować ze strukturami organizacyjnymi. Struktury organizacyjne banku wynikają z ustawy.

Konrad Piasecki: Czy to zagraża opinii o Narodowym Banku Polskim i Radzie Polityki Pieniężnej?

Dariusz Filar: Jest bardzo niedobrze, kiedy taki spór się toczy, byłoby znacznie lepiej, gdyby wszystkie kwestie prawne były rozstrzygnięte, nim przystąpiono do przeprowadzania zmian organizacyjnych.

Konrad Piasecki: Czy po tym wszystkim, co się dzieje i co się wydarzyło, rada jest w stanie podejmować rozsądne racjonalne decyzje?

Dariusz Filar: Oczywiście. Rada pracuje nadal spokojnie w swoim normalnym rytmie i to nie zakłóca jej bieżącego działania, natomiast troszczy się o kształt prawny, troszczy się o kształt organizacyjny banku.

Konrad Piasecki: Czy pan uważa Sławomira Skrzypka za dobrego, kompetentnego prezesa Narodowego Banku Polskiego?

Dariusz Filar: Sądzę, że za mało się jeszcze znamy, to jest dopiero pierwszy rok i to chyba za krótki okres, żeby oceniać prezesa.

Konrad Piasecki: Ale ma pan okazję go obserwować na posiedzeniach rady. Leszka Balcerowicza po roku nie byłby pan w stanie ocenić?

Dariusz Filar: Leszka Balcerowicza znałem znacznie dłużej, znacznie wcześniej zanim przyszedłem do rady.

Konrad Piasecki: A co pan myśli o Sławomirze Skrzypku?

Dariusz Filar: Że podejmuje działania, które z naszego punktu widzenia wymagałyby bardziej precyzyjnego rozważenia prawnego przed ich podjęciem.

Konrad Piasecki: Robi błąd?

Dariusz Filar: Nie chciałbym tego oceniać.

Konrad Piasecki: A jest kompetentny? Bo media zarzucają mu jakieś zupełnie kluczowe pomyłki dotyczące punktów bazowych albo procentowych. Oczywiście przeciętny człowiek też nie za bardzo umie je rozróżnić, ale prezes Narodowego Banku Polskiego powinien.

Dariusz Filar: To jest opinia mediów. Wszyscy członkowie rady zarówno prezes, jak i szeregowi członkowie rady swoimi wystąpieniami medialnymi pracują na swoją opinię.

Konrad Piasecki: Panie profesorze, to jeszcze parę rad: brać kredyty w złotówkach czy we frankach szwajcarskich?

Dariusz Filar: Ja jestem bardzo konserwatywny w tej kwestii i zawsze powtarzam, że jeżeli zarabiamy w złotych, to powinniśmy brać kredyty w złotówkach.

Konrad Piasecki: Ale stopy złotówkowe są dużo wyższe niż stopy franków szwajcarskich.

Dariusz Filar: Stopy złotowe są wyższe.

Konrad Piasecki: I będą coraz wyższe, zdaje się.

Dariusz Filar: Pewnie będą wyższe, bo mamy problem inflacyjny, natomiast trzeba pamiętać, że frank szwajcarski jest walutą bardzo specyficzną i tę specyfikę należy uwzględnić.

Konrad Piasecki: A jak ktoś wziął we frankach, to powinien przewalutować na złotówki?

Dariusz Filar: Nie, uważam, że nie należy wykonywać nerwowych ruchów, trzeba się dobrze zastanowić przed wzięciem kredytu i później się zastanawiać, kiedy się go spłaca.

Konrad Piasecki: Ile razy jeszcze podwyższycie stopy w tym roku, pana zdaniem?

Dariusz Filar: Nigdy nie udzielam takich odpowiedzi wprost, to będzie zależało od płynących danych i może od analizy struktury inflacji, jeżeli to słuchaczom coś mówi.

Konrad Piasecki: Mniej więcej rozumiemy o co chodzi. Członek Rady Polityki Pieniężnej, profesor Dariusz Filar. Dziękuję bardzo.

Dariusz Filar: Dziękuję bardzo.