Jaka jest różnica między poszczególnymi drukami ZUS-owskimi? Jak założyć firmę w innym kraju? Co konkretnie chroni tajemnica bankowa? To tylko niektóre z pytań, jakie zadaliście naszemu ekspertowi Zbigniewowi Derdziukowi z mBanku w ramach naszego cyklu Mapa przedsiębiorczości. W tym tygodniu w RMF FM i na RMF24.pl pod lupę wzięliśmy urzędy. Poniżej publikujemy najciekawsze pytania. Za wszystkie dziękujemy. W poniedziałek kolejna odsłona naszego cyklu. Tym razem w roli głównej: kredyt na firmę.
16 października- piątek
Zbigniew Derdziuk: Prawo pracy i reguły zatrudnienia zabraniają dyskryminacji kogokolwiek. Tak więc działając w sposób zgodny z prawem, na dzisiaj nie ma możliwości oszczędności. Może być korzyść z tytułu negocjacji warunków wynagrodzenia, ale mogą one być krótkoterminowe, do czasu kiedy te osoby znajdą lepszą pracę, jeśli na tym rynku jest to możliwe. Nie znane są mi na dzisiaj programy wsparcia dedykowane dla uchodźców. Mogą się one pojawić , wtedy takie preferencje dałyby dodatkowe oszczędności.
Zbigniew Derdziuk: Prawo unii europejskiej pozwala na swobodne prowadzenie działalności w wybranym kraju. Istnieją możliwości rejestracji firmy w innym kraju, który ma inne obciążenia podatkowe. Wymaga to skorzystania z usługi profesjonalnych doradców i odpowiedniego przygotowania dokumentacji. Trzeba znać przepisy prawa kraju w którym jest zarejestrowana firma i ich przestrzegać. Są też ograniczenia do transferu zysków. Wynajęcie biura na siedzibę w innym kraju nie wystarczy, trzeba ją zarejestrować w innym państwie zgodnie z wymogami prawnymi jakie tam obowiązują. Organy tego państwa jak też władze polskie mogą badać czy nie jest to działalność pozorna i jeśli uznają że jest ona dla pozoru to mogą wyciągnąć konsekwencje.
Zbigniew Derdziuk: Tajemnica bankowa chroni nasze konta przed dostępem osób nieuprawnionych. Dostęp urzędu podatkowego do konta firmy nie jest automatyczny, jest jednak dopuszczalny tylko w ściśle określonych prawem sytuacjach.
Zbigniew Derdziuk: Założenie firmy jest wymagane w kraju w którym Pan zamieszka. Wiąże się to przestrzeganiem przepisów na tym rynku na jakim Pan założy firmę. Wiąże się to z prawem do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego rodziny, które może być uregulowane inaczej niż w Polsce. Zamknięcie firmy w Polsce, oznacza że cała rodzina traci prawo do ubezpieczenia, jeśli żona i dzieci dotychczas były zgłoszone do ubezpieczenia przez Pana jako prowadzącego działalność gospodarczą. Jeśli żona ma "własne " ubezpieczenia : tzn. jako pracownik innej firmie, lub bezrobotna, lub inny tytuł do ubezpieczenia to ona to prawo zachowuje i może na swoje ubezpieczenie zgłosić dzieci. Ubezpieczenie zdrowotne dla Pana jeśli nie jest Pan rezydentem i stale przebywa Pan za granicą i podlega tam ubezpieczeniu, może zostać zakwestionowane przez NFZ. Jeśli jest Pan ubezpieczony w Wielkiej Brytanii to korzysta Pan z prawa do świadczeń z systemu koordynacji w UE.
Zbigniew Derdziuk: Te druki oznaczają rodzaje deklaracji i dotyczą innych sytuacji faktycznych oraz innych podmiotów zgłaszanych do ZUS czyli ZUA i ZZA dotyczy osoby ubezpieczonej tj. najczęściej pracownika a ZPA płatnika tj. pracodawcy ZUS ZUA służy do zgłoszenia osoby z danego tytułu ubezpieczenia (z wyjątkiem osób przebywających na urlopie wychowawczym lub pobierających zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego, do ubezpieczeń, (kiedy pierwszy raz w danym miejscu zgłaszamy osobę ), lub do zmiany / korekty danych dotyczących osoby ubezpieczonej (z wyjątkiem zmiany danych identyfikacyjnych, którą należy zgłosić na formularzu ZUS ZIUA, oraz schematu podlegania, korekty kodu tytułu ubezpieczenia i daty objęcia ubezpieczeniami, które dokonywane są przez wyrejestrowanie na formularzu ZUS ZWUA i ponowne zarejestrowanie z aktualnymi / prawidłowymi danymi) zgłoszonymi na formularzu ZUS ZUA. ZUS ZPA służy do zgłoszenia płatników składek będących osobami prawnymi lub jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej. Dokument ZUS ZPA wypełniasz jako płatnik składek w celu zgłoszenia: płatnika składek (pracodawcy) lub zmiany danych płatnika składek, a także w celu zgłoszenia korekty danych płatnika składek. ZUS ZZA wypełnia się, aby zgłosić: do ubezpieczenia zdrowotnego ubezpieczonego, który z danego tytułu podlega wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu, zmianę lub korektę danych osoby ubezpieczonej (z wyjątkiem zmiany danych identyfikacyjnych, którą należy zgłosić na formularzu ZUS ZIUA oraz korekty kodu tytułu ubezpieczenia i daty objęcia ubezpieczeniem, która dokonywana jest przez wyrejestrowanie i ponowne zarejestrowanie z prawidłowymi danymi) zgłoszone na formularzu ZUS ZZA. Zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego trzeba dokonać zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zgłoszenia do ubezpieczenia dokonuje się w ciągu 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia.
15 października - czwartek
Zbigniew Derdziuk: Emerytura jest liczona w sposób uwzględniający okresy ubezpieczenia zarówno w ZUS jak i KRUS. Ze względu na zmianę przepisów i ich odrębne regulacje w różnych latach, kiedy była Pani zatrudniona i ubezpieczona w ZUS lub KRUS, Pani emerytura będzie wyliczana dla każdego z okresów na podstawie przepisów z tego okresu kiedy Pani podlegała danemu ubezpieczeniu. Tak wiec jeśli posiada Pani wyliczony przez ZUS kapitał początkowy, to on dotyczy okresu kiedy Pani pracowała do końca 1998 roku. Powinien on obejmować sumę składek jakie Pani pracodawca zapłacił za Panią w tym okresie i obecnie one są corocznie waloryzowane. Bardzo dobrze, że Pani złożyła taki wniosek, bo wiele osób do dzisiaj nie złożyło wniosku o wyliczenie kapitału początkowego i ma problem ze znalezieniem dokumentów od pracodawców, którzy dzisiaj już nie istnieją. Wiek emerytalny jest określony w ustawie i on obecnie rośnie z 60 lat dla kobiet w roku 2012 i w roku 2040 osiągnie wymagany wiek 67. Wiek emerytalny rośnie co kwartał o jeden miesiąc, czyli za każdy rok zwiększa się o cztery miesiące. Jeśli Pani obecnie ma 54 lata , to w zależności od miesiąca urodzenia nabędzie Pani prawo przejścia na emeryturę w systemie powszechnym po ukończeniu 62 lat i 9 lub 63 lat, czyli wiek ten osiągnie Pani w IV kwartale roku 2023 roku, lub odpowiednio w 2024 roku. Staż minimalny 20 lat dla kobiet i 25 dla mężczyzn był wymagany w poprzednim systemie, a Pani będzie przechodziła na emeryturę w nowym systemie, gdzie staż nie jest wymagany w systemie powszechnym. Staż jest tylko ważny dla tych osób, które mają niski poziom składek, i kiedy wyliczenie sumy składek podzielone przez dalsze przeciętne trwanie życia będzie wynosiło niżej niż minimalna emerytura, to w takim przypadku gdy staż jest większy niż 25 lat budżet państwa gwarantuje dopłatę do minimalnej emerytury.
W przypadku KRUS i ubiegania się o emeryturę rolniczą, okres stażowy ma znaczenie i jest wymagany od 20 do 25 lat w zależności od roku urodzenia. Można także przejść wcześniej na częściową emeryturę rolniczą, kiedy kobieta ma 62 lat i 35 lat podlegała ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. (art. 19a ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników). Emerytura częściowa wynosi 50% wyliczonej emerytury rolniczej.
Zbigniew Derdziuk: To zależy na jakich warunkach był brany kredyt i jaką formę prawną ma spółka? Czy jest to spółka kapitałowa, czy cywilna? Jeżeli jest to spółka cywilna i obydwaj wspólnicy odpowiadają za kredyt, bank bada zdolność kredytową spółki czyli prowadzonej działalności, zabezpieczenie może być na majątku wspólników, którzy odpowiadają całym swoim majątkiem. Jeżeli wspólnik się wycofuje ze spółki i tylko Pan będzie jedynym wspólnikiem to jeżeli posiada Pan zdolność kredytową i tylko Pan podpisuje umowę to umowa kredytowa będzie podpisana przez Pana i Pan będzie za nią odpowiadał.
Zbigniew Derdziuk: W zależności jakie usługi zdrowotne Pan chce świadczyć z tego wynikają różne obowiązki, jeśli to jest gabinet lekarski to trzeba spełnić określone wymagania. Jeżeli będzie Pan świadczył takie usługi w innym podmiocie, który ma spełnione te warunki, to może Pan z tym podmiotem zawrzeć umowę zlecenia jako osoba fizyczna jeśli ten podmiot prowadzi działalność zorganizowaną. Jeżeli chce Pan prowadzić to samodzielnie to może Pan zarejestrować działalność gospodarczą i opłacać stawki ubezpieczenia oraz podatki od dochodu lub ryczałtu.
Zbigniew Derdziuk: To zależy jak został rozliczony kredyt i jakie są obecne zabezpieczenia tego kredytu. Czy majątek który został podzielony nie był obciążony długami, które są teraz egzekwowane? Ponadto zależy jakiego okresu dotyczą te wezwania komornicze, czy sprzed okresu podziału majątku i jak została uregulowana w rozstrzygnięciu o podziale majątku sprawa nieuregulowanych zobowiązań. Proponuję kontakt z prawnikiem, który prowadził podział majątku w celu wyjaśnienia jakie są te wezwania komornicze i jakiego dotyczą okresu.
Zbigniew Derdziuk: W tej sprawie można zwrócić się pisemnie do ZUS o przeprowadzenie kontroli zwolnień lekarskich. Od 1 stycznia zwolnienia lekarskie będą przekazywane w formie elektronicznej , co spowoduje że pracodawca otrzyma je on-line na swoje konto w ZUS. Musi do końca roku aktywować swoje konto na PUE ZUS w celu odbierania takich zwolnień. Dzięki temu niezwłocznie będzie Pani wiedziała że pracownik otrzymał zwolnienie lekarskie a nie musi Pani czekać, że w terminie 7 dni zostanie dostarczone przez pracownika do formy.
14 października - środa
Zbigniew Derdziuk: Jeśli ma Pan dochody z umowy o prace wyższe niż minimalne wynagrodzenie które w tym roku wynosi 1750 zł brutto, to do ZUS będzie Pan płacił tylko składkę zdrowotną. Wynosi ona 9 % liczone 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw i w roku 2015 wynosi 279,41 zł. miesięcznie. Na firmę będzie Pan płacił także podatek dochodowy według stawki 19% od dochodu.
Zbigniew Derdziuk: To zależy jaką działalność Pani prowadzi. Jeśli Pani prowadzi dodatkową działalność lub uzyskuje dodatkowe dochody z umów zleceń i podlega ubezpieczeniu ZUS to wyklucza Panią z KRUS. Może powstać ryzyko że zostanie Pani z urzędu wyrejestrowana z KRUS i zgłoszona do ZUS. Proszę zapytać o to w swojej placówce ZUS lub KRUS by uniknąć problemu.
Wyciąg z informacji na stronach KRUS
Uznaje się, że rolnik lub domownik podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu, jeżeli z tytułu wykonywania pracy (bez względu na wymiar czasu pracy) czy innej aktywności zawodowej, objęty jest obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym i rentowymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.). Podleganie innemu ubezpieczeniu społecznemu dotyczy zatem m.in.: osób, które wykonują pracę w ramach umowy agencyjnej, umowy zlecenia; z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej, w tym - pozarolniczej działalności gospodarczej, a także w okresach pobierania zasiłku dla bezrobotnych (rejestracja w charakterze bezrobotnego bez prawa do zasiłku nie jest uznawana za podleganie innemu ubezpieczeniu społecznemu). Za osobę podlegającą innemu ubezpieczeniu społecznemu uważa się także osobę objętą zaopatrzeniem emerytalnym, określonym w odrębnych przepisach. Powyższe oznacza, iż przy ustalaniu podlegania ubezpieczeniu każde inne ubezpieczenie społeczne ma pierwszeństwo przed ubezpieczeniem rolniczym.
Zbigniew Derdziuk: Tak jedno okienko działa w praktyce. Zgłoszenie w gminie powoduje, że ten wniosek jest przekazywany do innych urzędów, które to rejestrują. Może Pan skorzystać z elektronicznej platformy CEIDG i złożyć wniosek podpisany elektronicznie za pomocą profilu zaufanego. Jest to darmowy podpis elektroniczny, jaki możemy zarejestrować na stronach epuap.gov.pl i potem potwierdzić w gminie (nie w każdej) lub w ZUS lub US , ale też u urzędzie wojewódzkim. Dzięki temu może Pan prowadzić korespondencje elektroniczna ze wszystkimi urzędami publicznymi.
Zbigniew Derdziuk: To zależy z jakim terminem zgłosił Pan działalność. Składki na ZUS płacimy od terminu zgłoszenia i od tego czasu ma Pan ubezpieczenie. To że nie ma Pan przychodu nie ma wpływu na obowiązek opłaty składek. Jak nie ma Pan obecnie dochodu to może Pan zawiesić działalność i wtedy nie ma obowiązku opłacania składek.
Zbigniew Derdziuk: Proszę zwrócić się do urzędu z wnioskiem o rozłożenie na raty lub przesunięcie terminu. Jak były dochody za poprzedni rok, to obowiązek podatkowy powstał i termin płatności upłynął 30 kwietnia. Urząd nie ma możliwości umorzenia tego zobowiązania. Może Pani wyrazić czynny żal i przedstawić plan spłaty, ale i tak musi Pani spłacić zaległy podatek. Zwracam uwagę, że odsetki karne za zaległe należności są wyższe niż kredyt w banku. Ale bank może Pani udzielić kredytu tylko wtedy gdy ma Pani zdolność kredytową.
13 października - wtorek
Zbigniew Derdziuk: W takim przypadku, należy zgłosić się do ZUS i US i, ustalić jaka jest zaległość i z czego ona wynika, tzn. z tytułu jakich płatności i rozliczeń. Urząd nie może wprost umorzyć należności z tytułu podatku, może rozłożyć na raty jeśli jest zdolność do spłaty w określonych terminach. Chyba że jest całkowita nieściągalność i wtedy można to umorzyć. Każdy przypadek jest indywidualny i trudno udzielić porady nie znając wszystkich danych.
Zbigniew Derdziuk: Potrzeba lokalu, zależna jest od rodzaju prowadzonej działalności, czy jest to tylko adres zgłoszenia a działalność jest prowadzona u klienta lub wirtualnie w sieci, czy nie ma potrzeby przyjmowania klientów w biurze. W zależności od warunków prowadzenia działalności, może to być wynajęty lokal lub biuro coworkingowe. Proszę ocenić koszty jakie będzie Pan ponosił oraz stopień wykorzystania tego lokalu. Jeśli chodzi tylko o sam adres działalności, to można to zarejestrować w swoim mieszkaniu, tj. w lokalu do którego mamy tytuł prawny, tzn. własność lub najem ale za zgoda wynajmującego.
ZOBACZ, JAK W UBIEGŁYM TYGODNIU NA WASZE PYTANIA ODPOWIADALI EKSPERCI mBANKU
Zbigniew Derdziuk: Prowadzenie kawiarni sezonowo oznacza, że artykuły spożywcze są uzasadnionym kosztem uzyskania przychodu z tej działalności. Jeśli poza sezonem będzie pan księgował takie koszty niezwiązane z uzyskiwaniem przychodu , to US może zakwestionować takie koszty. Kiedy kawiarnia poza sezonem nie jest prowadzona, czy wtedy zawiesza Pan działalność? Czy rozlicza Pan w tym czasie inne koszty i notuje stratę? Proponuję to wyjaśnić z US na terenie którego ma Pan zarejestrowaną działalność.
Zbigniew Derdziuk: Nie ma takich urzędów, ale istnieją różnego rodzaju inkubatory oraz lokalne agencje rozwoju, bądź fundacje, które pomagają w przygotowaniu biznes planu. Wiele szkoleń było organizowanych w tym zakresie ze środków unijnych. Można także biznes plan znaleźć w internecie na stronach w/w instytucji jak np. Polskiej Fundacji Przedsiębiorczości czy innych instytucjach. Proponuję także zwrócić się do Urzędu Pracy, czy spełnia Pani kryteria dofinansowania działalności gospodarczej.
OBEJRZYJ NAJNOWSZY FILM Z PSYCHOLOGIEM BIZNESU
Zbigniew Derdziuk: To jest zależne od rodzaju działalności i jaką stawkę VAT ma sprzedawany produkt. Jeśli jest to np. 8% lub 5% to część kosztów ma stawkę 23 % i możemy je odliczyć. Zależy to także od skali działalności tj. od sumy przychodów zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11.03.2004 (Dz.U. Nr 54, poz. 535 tekst ujedn.). "Zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku." Żeby odliczać VAT trzeba prowadzić co najmniej książkę Przychodów i Rozchodów lub pełną księgowość. To często wiąże się z kosztami wynajęcia biura księgowego lub zatrudnienia profesjonalnego pracownika i/lub kosztami zakupu programu komputerowego wspierającego prowadzenie rozliczeń. Niektóre działalność jak np. najem okazjonalny mogą być prowadzone w formie ryczałtu, gdzie nie odliczamy kosztów uzyskania przychodu ani VAT , tylko płacimy ustalony ustawowo ryczałt , który wynosi 8,5%.
TU MOŻESZ ZADAĆ PYTANIE EKSPERTOWI: