Brytyjski "Telegraph": Użycie artykułu 7 wobec Polski grozi rozerwaniem UE

Spór pomiędzy przyjmującym twardą linię konserwatywnym polskim rządem a Komisją Europejską brutalnie ujawnia ograniczenia integracyjnych ambicji Unii Europejskiej - ocenił dziennik, dodając, że "powolnie rozwijający się rozdźwięk pomiędzy Wschodem a Zachodem dotyczący migracji i fundamentalnych wartości (UE) zamienił się w tym tygodniu w otwartą wojnę".

W artykule - napisanym w formie pytań i odpowiedzi - gazeta jest ostrożna w ocenie sytuacji w Polsce. Czy demokracja liberalna w Polsce umiera? To nie jest takie proste - ocenił autor tekstu Peter Foster.

Jako kontrargument warto zauważyć, że wbrew przytłaczającej narracji zachodnich mediów proponowane przez rządzące Prawo i Sprawiedliwość reformy nie są same w sobie koniecznie antydemokratyczne, gdyby inaczej się z nimi obchodzić. Polskie sądownictwo, które nie było fundamentalnie zreformowane od 1989 roku, jest powszechnie uznawane za powolne, skorumpowane i niesłużące zwykłym ludziom. Jak argumentuje PiS, zostało stworzone przez elitę po 1989 roku i faworyzuje liberalną partię opozycyjną Platformę Obywatelską, więc musi być zreformowane - napisał.

Foster dodał, że wiele dojrzałych demokracji - m.in. Niemcy, Dania i USA - także zakłada udział polityków w procesie mianowania sędziów.

Być może proponowane przez Prawo i Sprawiedliwość reformy przekazują za dużo władzy w ręce ministra sprawiedliwości, ale to nie oznacza, że jeśli zostaną odpowiednio zapisane, to są fundamentalnie sprzeczne z demokracją. Taka wydaje się być zresztą opinia prezydenta (Andrzeja) Dudy - uważa Foster.

Jak zaznaczył, "rządząca partia może zresztą rozsądnie argumentować, że jeśli ‘demokracja się skończyła’ to demokratyczne instytucje państwa polskiego zadziałały dziwnie dobrze w tym tygodniu, skutkując najpierw protestami ulicznymi, a później wetem prezydenta".

"Telegraph" ocenił również, że zapowiedzi uruchomienia procedury z artykułu 7. traktatu UE, który mówi o naruszeniach wartości Unii Europejskiej, jest "zasadniczo pustą groźbą i to nie tylko dlatego, że Węgry ją zawetują".

Dziennik zwraca uwagę, że ostra retoryka pierwszego wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej Fransa Timmermansa może podobać się m.in. we Francji i krajach zaniepokojonych wyborem Polski na niedawną wizytę Donalda Trumpa, który używa "populistycznej, antyunijnej narracji".

Jak jednak zaznaczył, "wiele innych państw członkowskich Unii Europejskiej nie zgadza się z tym aktywistycznym podejściem (Timmermansa), włączając w to - co istotne - Niemcy, które nie chcą popsuć swoich codziennych relacji z Polską, szczególnie przed wrześniowymi wyborami parlamentarnymi".

Cytowana przez gazetę Agata Gostyńska-Jakubowska z Centre for European Reform powiedziała, że "zazwyczaj skupiamy się na Węgrzech i Wielkiej Brytanii, ale są też inne kraje, w tym Niemcy, które nie chcą ryzykować działania przeciwko Polsce, szczególnie jeśli mogą przehandlować to za polskie poparcie w innych obszarach".

"Telegraph" zaznaczył także, że brytyjscy dyplomaci również "bardzo jasno mówią, że Londyn wolałby nie wybierać" pomiędzy Polską i szerszą Europą, reprezentowaną przez politykę Komisji Europejskiej i francuskiego prezydenta Emmanuela Macrona.

W skrócie jakiekolwiek głosowanie w sprawie art. 7 podkreśliłoby podziały i brak jedności w Unii Europejskiej dokładnie w tym momencie, w którym Bruksela próbuje zrobić na wszystkich wrażenie zjednoczonej wspólnoty. Wybranie tej drogi byłoby szaleństwem i Polska ma tego świadomość, co prowadzi do oporu ze strony Prawa i Sprawiedliwości - podkreślono.

Dziennik zaznaczył, że Komisja Europejska znalazła się w sytuacji "fundamentalnego dylematu", w którym musi zdecydować się, czy jako "ponadnarodowe ciało z wątpliwą legitymacją demokratyczną" powinno interweniować w wewnętrzne kwestie państwa członkowskiego.

Jednocześnie niezdolność do działania pokazałaby impotencję i pustkę europejskiego projektu właśnie w tym momencie, w którym znajduje się w sytuacji poważnego zagrożenia - dodano.

Jak zaznaczono, Unia Europejska teoretycznie może m.in. rozpoczynać sprawy przeciwko Polsce w sprawie złamania prawa wspólnotowego lub próbować zawiesić wypłatę unijnych funduszy, ale taki ruch wzbudziłby kontrowersje prawne i polityczne. W skrócie: groźba kar finansowych przeciwko Polsce po prostu się nie zmaterializuje - oceniono.

Autor tekstu zwrócił jednocześnie uwagę, że choć Polska jest wciąż "jednym z najbardziej entuzjastycznych członków Unii Europejskiej", to wizja zewnętrznej interwencji może być niepopularna nawet wśród grup znajdujących się w opozycji wobec obecnego rządu.

Jest wiele osób, które nie zgadzają się z tymi reformami, ale nie podoba im się idea zewnętrznej presji (na rząd) - tłumaczył w rozmowie z "Telegraphem" prof. Aleks Szczerbiak z University of Sussex.

Foster ocenił, że podejście Polski i Węgier do kryzysu uchodźczego oraz kontrowersje wokół polityki wewnętrznej polskiego rządu pokazują ograniczenia elastyczności i solidarności Unii Europejskiej, ale także ujawniają "chybione fantazje zachodnich liberałów, którzy myśleli, że Polska i inne wschodnie kraje UE (...) staną się ‘takie, jak my’". To się nie stało i nie stanie - dodał.

Jak jednak ostrzegł, "doprowadzanie do konfrontacji przy użyciu art. 7 naprawdę grozi rozerwaniem Europy".

_(łł)