Kościół katolicki rozpoczyna dziś trwający 40 dni okres Wielkiego Postu. Jego początkiem jest Środa Popielcowa. "Przyjmując popiół na nasze głowy, przyjmujemy wezwanie do nawrócenia i wiary, która nam towarzyszy w czasie całego Wielkiego Postu" - podkreśla prymas Polski, abp Wojciech Polak.
Środa Popielcowa rozpoczyna okres czterdziestodniowego przygotowania do świąt Wielkiej Nocy. Znakiem wezwania na okres Wielkiego Postu jest posypanie głowy popiołem. Z jednej strony towarzyszą temu słowa: "Prochem jesteś i w proch się obrócisz", pokazujące na kruchość i przemijalność ludzkiego życia, słabość człowieka, który z grzechów musi się podnosić i nawracać. Z drugiej strony słyszymy także drugą formułę: "Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię", pokazując, że nawrócenie serca ludzkiego jest możliwe wobec Słowa Bożego, wobec Ewangelii, którą przyjmując, słyszymy, i która nawraca nas ku Bogu - wyjaśnia prymas Polski, abp Wojciech Polak.
Wielki Post nawiązuje do czterdziestodniowego pobytu Chrystusa na pustyni, gdzie pościł i był kuszony przez Szatana. Jezus udał się w miejsce odosobnienia zaraz po przyjęciu chrztu z rąk św. Jana i przed rozpoczęciem publicznej działalności. Wtedy też św. Jan nawoływał do pokuty i do przygotowania na przyjście Zbawiciela, który będzie chrzcił "Duchem Świętym i ogniem".
Tradycja posypywania głów popiołem na znak pokuty sięga VIII w. Od XI stulecia zwyczaj ten przyjął się w całym Kościele. Popiół pochodzi ze spalonych palm, poświęconych w poprzednim roku podczas Niedzieli Palmowej.
Choć w Środę Popielcową nie ma obowiązku uczestnictwa we mszy świętej, Kościół zaleca jednak udział w liturgii ze względu na pokutny charakter dnia rozpoczynającego Wielki Post.
Od Środy Popielcowej obowiązuje w liturgii kolor fioletowy, a w kościołach rzadziej odzywają się dzwony i organy. Ponadto Kościół zakazuje w tym czasie hucznych zabaw i nakłada obowiązek postu: w Środę Popielcową i w Wielki Piątek post ścisły (jeden posiłek do syta i powstrzymanie się od pokarmów mięsnych).
W tym roku w sposób szczególny papież Franciszek w orędziu na Wielki Post zachęca, abyśmy “z radością przeżywali Dobrą Nowinę o śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa, abyśmy na tę Dobrą Nowinę otwierali". I stąd też czas Wielkiego Postu to najpierw czas słuchania Słowa Bożego, to czas, w którym mamy większe szanse niż dotychczas na udział w tradycyjnych nabożeństwach wielkopostnych, takich jak gorzkie żale czy droga krzyżowa, które mają otwierać nas na Słowo Boże, jakie daje nam Chrystus na naszej drodze nawrócenia i pokuty - zachęca abp Wojciech Polak.
