Ławeczka Hanki Bielickiej, forty i breakdance. Łomża Twoim Miastem w RMF FM

Historia Łomży sięga końca IX wieku i jest związana z grodziskiem położonym około 5 kilometrów na wschód od dzisiejszego centrum miasta. Usytuowanie na obecnym miejscu nastąpiło dopiero w drugiej połowie XIV w. Prawa miejskie Łomża otrzymała 15 czerwca 1418 roku od księcia Janusza I. Po śmierci ostatnich książąt mazowieckich i wcieleniu Mazowsza do Korony w 1526 roku, stała się miastem królewskim. Największy rozkwit grodu nad Narwią przypadł na wiek XV i XVI. Jednak kolejne wieki, z powodu licznych pożarów, potopu szwedzkiego i rozbiorów nie były dla Łomży już tak korzystne. Lepsze czasy dla Łomży nastały dopiero 300 lat później. 

Szczególnie szybki rozwój nastąpił w latach 1867-1915 gdy Łomża stała się głównym miastem Guberni Łomżyńskiej. W roku 1925 powstała tu diecezja łomżyńska, a miasto stało się siedzibą biskupa. Jak większość polskich miast, także Łomża poniosła ogromne straty w czasie II wojny światowej. W gruzach legło 70 proc. miasta, a liczba ludności zmalała o 60 proc. W latach 1975-1998 Łomża była stolicą województwa łomżyńskiego.  Bogactwo nieskażonej przyrody sprawia, że Ziemia Łomżyńska znalazła się w obszarze "zielone płuca Polski". W pobliżu miasta znajduje się Łomżyński Park Krajobrazowy Doliny Narwi, Biebrzański Park Narodowy, rezerwaty przyrody - Rycerski Kierz oraz Czerwony Bór, a ok. 20 km na północny zachód rozciąga się Puszcza Kurpiowska. 

Najcenniejsza w Łomży jest XVI-wieczna katedra ufundowana przez książąt mazowieckich, mamy także przepiękne klasycystyczne kamienice - dodał Babiel. 

Bogactwo i piękno przyrody tego regionu podziwiać możemy w Muzeum Przyrody w odległym niecałe 10 km Drozdowie. Placówka mieści się w zabytkowym dworze ziemiańskim - dawnej siedzibie rodu Lutosławskich. Muzeum udostępnia do zwiedzania stałe wystawy prezentujące przyrodę dolin Narwi i Biebrzy oraz historię Drozdowa: "Salon dworski", "Trofea łowieckie", "Szata roślinna Kotliny Biebrzańskiej", "Ptaki Kotliny Biebrzańskiej", "Ssaki Kotliny Biebrzańskiej", "Łoś Król Bagien Biebrzańskich", ekspozycję akwarystyczną "Podwodny Świat Pięciu Kontynentów" oraz wystawę "Ziołowe tajemnice. Rośliny lecznicze Doliny Narwi".

Mieszcząca się w dawnej remizie strażackiej, ta prężnie działająca instytucja łomżyńskiej kultury w każdym sezonie teatralnym przygotowuje co najmniej dwie nowe premiery. W swojej pracy wykorzystuje rozmaite techniki lalkowe - kukła, pacynka, jawajka, marionetka, formy plastyczne, formy teatru wizualnego, teatru przedmiotu oraz teatru maski i teatru aktorskiego. Na około 300 spektakli rocznie przychodzi ponad 25 tysięcy widzów. Najważniejszą widownią Teatru są dzieci i młodzież. Z myślą o nich dokonywany jest dobór repertuaru - klasyka baśniowa i sztuki współczesne. 

Placówka prowadzi również działalność objazdową. Zespół łomżyńskiego Teatru uczestniczy także w festiwalach międzynarodowych, gościł m.in.na scenach teatralnych we Francji, na Litwie, Ukrainie, w Słowenii,  Rosji, Bośni i Hercegowinie, Serbii, na Białorusi, w Chorwacji, Niemczech oraz Hiszpanii. A o jego wysokim poziomie świadczy wiele nagród i wyróżnień.

Spektakle, które można tu zobaczyć są bardzo zróżnicowane, dlatego, że jest to teatr miejski. Nie ograniczamy się wyłącznie do przedstawień dla dzieci. Niedawno mieliśmy premierę "Procesu" Franza Kafki na jubileusz teatru - powiedział Jarosław Antoniuk, dyrektor Teatru Lalki i Aktora.

W sumie w repertuarze mamy 12 spektakli. Co roku organizujemy międzynarodowy festiwal teatralny "Walizka", który skupia ponad 20 spektakli z kraju i zagranicy. To dla nas wydarzenie bardzo ważne i istotne - dodał. 

Inną, aktywnie działającą instytucją związaną z szeroko pojętą kulturą jest Regionalny Ośrodek Kultury w Łomży. Działające przy nim kluby, zespoły i grupy artystyczne skupiają łącznie ponad 300 osób. Jednym z nich jest Zespół Pieśni i Tańca Łomża. W czasie swojej prawie 40-letniej historii Zespół występował w większości polskich miast, brał udział w wielu przeglądach i festiwalach folklorystycznych. 

Występował także na wielu imprezach zagranicznych, min.: w Bułgarii, na Litwie, na Węgrzech, w ZSRR, Czechosłowacji, Rosji, Niemczech, we Włoszech. Obecnie tworzą go trzy grupy  tańca i śpiewu - grupa młodzieżowa, grupa dziecięca i propedeutyczna. W swoim repertuarze mają tańce i zabawy kurpiowskie, suitę lubelską, zabawy śląskie, krakowiaka, poloneza, kujawiaka, kolędy i pastorałki.

Łomża to także miasto wielu kultur, co widać w twórczości lokalnych artystów, na przykład w galerii "Aporia" Roberta Sokołowskiego. 

To kameralne miejsce na rogu Rynku Starego. Jest to jednocześnie moja pracownia malarska, w której prezentuję twórczość, ale też maluję, tworzę, można mnie odwiedzać także w czasie procesu twórczego - powiedział artysta w rozmowie z RMF FM. 

W mojej twórczości próbuję tworzyć opowieść o polskiej prowincji, o jej metafizyce, o miejscach pamięci, w których niejednokrotnie drzewa rosną w dół. Są to też ślady, które zacierają się w wymianie pokoleniowej. Jest wiele motywów z przeszłości, które próbuję wpleść w teraźniejszość - dodał Sokołowski. 

Nie wszyscy pewno wiedzą, że Łomża to europejska potęga w tańcu break dance. W roku 2002, przy Miejskim Domu Kultury dzięki staraniom instruktora pana Marka Kisiela powstała formacja C.T.Group. Grupa wystąpiła na wielu turniejach o randze lokalnej, krajowej i międzynarodowej, zdobyła wiele nagród i wyróżnień zespołowych i indywidualnych.  

Największe sukcesy to dwukrotne mistrzostwo Europy Federacji IDO. Tancerze znani są także z udziału w popularnych programach telewizyjnych. Soliści i formacje stylów break dance, electric boogie, funky, hip hop, freestyle, disco mają okazję zaprezentować swój poziom na organizowanym w Łomży Ogólnopolskim Turnieju Tańca Młodzieżowego - "Wibrująca Strefa".

To turniej tańca street-dance, mamy kilka kategorii. To dwa dni tanecznych zmagań, gościmy czołówkę polskiej sceny. Poziom jest naprawdę bardzo wysoki - powiedział organizator imprezy Marek Kisiel.

To 16. edycja, więc mamy już swoją renomę. W tym roku chyba pobiliśmy rekord wszystkich edycji, zgłosiło 560 osób - dodał.

Zwiedzając miasto nie możemy pominąć jednego z jej ciekawszych zabytków - Twierdzy Łomża. Zbudowane przez carską Rosję w latach 1897 - 1909 pięć fortów w rejonie Łomży i Piątnicy miały strzec przeprawy przez Narew i bronić stolicy Łomżyńskiej Guberni. Były także jednym z punktów rejonu wypadowego między liniami: Modlin-Warszawa-Dęblin; Dęblin-linia Wieprza-Płock- Włodawa i Modlin-Zegrze-Pułtusk-Różan-Ostrołęka-Łomża-Osowiec. Dwa z nich, fort nr IV i V znajdują się na lewym brzegu Narwi koło Łomży, natomiast I, II i III na prawym brzegu wokół miejscowości Piątnica. 

Twierdza użytkowana była przez rosyjskie wojsko do roku 1909. Jej umocnienia wykorzystywało także Wojsko Polskie - podczas walk obronnych w 1920 roku przeciwko idącym na Warszawę wojskom sowieckim oraz w kampanii wrześniowej broniąc Łomży przed atakującymi od strony Prus Wschodnich oddziałami niemieckimi. Obrona trwała od 7 do 10 września 1939. Do chwili obecnej zachowały się Forty w Piątnicy i fort nr IV przy drodze na Ostrołękę. W forcie nr III znajduje się muzeum forteczne i strzelnica sportowa. Obiektem opiekuje się stowarzyszenie Sagittarius. Działa tu klub strzelecki o tej samej nazwie, jego prezesem jest pan pułkownik Paweł Zalewski.

Forty to jeden z elementów bardzo długiej rosyjskiej linii obronnej, która wykorzystywała naturalne przeszkody, jakimi były rzeki Niemen, Biebrza i Narew. Ta linia biegła od Grodna, poprzez twierdzę Osowiec, forty w Piątnicy, Różan, Zegrze, aż do twierdzy  Modlin - powiedział płk Ludwik Zalewski, właściciel zabytkowych fortów w Piątnicy.

Można dziwić się, dlaczego mówimy o obronie Łomży, a forty znajdują się w Piątnicy. Ta forma obrony budowy tych fortów nazywa się obroną przedmościa. Forty wybudowano na trzech najwyższych wzgórzach za rzeką - podkreślił płk. Zalewski.

Jak dodał, forty były okrążane, ale w bezpośredniej walce nie zostały nigdy zdobyte.

Jedną z najbardziej znanych osób zwiazanych z Łomżą jest niewątpliwie aktorka, piosenkarka i artystka kabaretowa - Hanka Bielicka. Urodziła się 9 listopada 1915 r. pod Łomżą. Przed wojną ukończyła romanistykę na Uniwersytecie Warszawskim i Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej w Warszawie. Tuż przed wybuchem II wojny wyjechała do Wilna gdzie zagrała kilka ról, głównie w repertuarze lekkim. W Polsce największą popularność zyskała dzięki występom w kabaretach i audycjach radiowych. Była jedną z gwiazd radiowego "Podwieczorku przy mikrofonie", w którym bawiła publiczność monolgami Dziuni Pietrusińskiej. Zagrała także w filmach, m.in. w "Zakazane piosenki", "Celuloza", "Cafe pod Minogą", "Małżeństwo z rozsądku" i w 1969 r. w "Panu Wołodyjowskim". Aktorka zmarła w 9 marca 2006 roku w Warszawie.

W Centrum Katolickim im. Jana Pawła II, działającym przy kościele św. Krzyża, w czerwcu 2005 r. Hanka Bielicka otworzyła salonik poświęcony jej osobie. Zgromadzono tu kostiumy i kapelusze, portrety, karykatury oraz osobiste przedmioty aktorki, która Łomżę uznawała za rodzinne miasto. W jej hołdzie w roku 2007 odsłonięto charakterystyczny pomnik - Ławeczkę Hanki Bielickiej. Przedstawia aktorkę siedzącą na ławce w wielkim kapeluszu. Na oparciu ławki widnieje jej podpis. Ławeczka znajduje się przy zbiegu ulic Dwornej i Starego Rynku.

(ph)