Busko-Zdrój: Park zdrojowy i cenione od średniowiecza wody lecznicze

Pierwsze wzmianki o buskich solankach pochodzą z 1252 roku. To wtedy Bolesław Wstydliwy nadał klasztorowi immunitet skarbowy, prawa miejskie miasto uzyskało w 1287 roku.

Wody siarczkowe należą do bardzo rzadko spotykanych wód leczniczych. Zawierają siarczki z uwalniającym się siarkowodorem. Buska woda siarczkowa zawiera także duże ilości jodu, bromu, fluoru, boru oraz wiele innych mikroelementów. Ilość składników mineralnych stanowi w sumie 1,4 proc. Stosowane są do kąpieli, kuracji pitnych oraz do płukania jamy ustnej. Działają przeciwzapalnie, przeciwreumatycznie, odtruwająco i regeneracyjnie. Obniżają poziom cholesterolu i cukru we krwi, a tym samym zapobiegają miażdżycy. 

Buskie solanki zawierają szczególnie cenny dla organizmu jod i selen (2,2 proc.). Kąpiele jodkowo-bromkowe stosuje się w niektórych chorobach układu krążenia oraz układu wegetatywnego. Woda jodkowo-bromkowa zawiera ważne biopierwiastki i mikroelementy, m.in.: sód, potas, magnez, selen, żelazo i inne. Selen zawarty w wodzie jest niezbędny dla zdrowia mięśnia sercowego i naczyń krwionośnych, przeciwdziała powstawaniu nowotworów i powoduje wzrost odporności. Wykazuje także działanie uspokajające oraz relaksacyjne. 

Borowina to rodzaj torfu leczniczego o specyficznych właściwościach fizykochemicznych. Ma ona szerokie zastosowanie w tzw. zabiegach bodźcowych, szczególnie istotnych przy leczeniu reumatyzmu. Stosuje się ją m.in. w postaci zawijań termicznych, które służą do głębokiego podgrzewania organizmu lub też kąpieli z zawiesiną w postaci pasty, jako środek przeciwbólowy i rozkurczowy. W trakcie zabiegów borowina oczyszcza organizm z ubocznych produktów przemiany materii a dzięki zawartym w niej związkom humusowym działanie również przeciwzapalne, ściągająco, regenerująco i bakteriobójcze.

Przegląd buskich zabytków i miejsc, które warto tu odwiedzić, należy rozpocząć od najstarszej zachowanej budowli, czyli kościoła pod wezwaniem św. Leonarda. Ta piękna, drewniana świątynia o zrębowej konstrukcji powstała w 1699 roku w miejscu istniejącego tam wcześniej XII-wiecznego kościoła.

Dawne dzieje miasta pamięta również inna budowla a mianowicie Ponorbertański Zespół Klasztorny, usytuowany w pobliżu buskiego rynku. Tworzą go kościół barokowo-klasycystyczny z częściami gotyckimi pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, dawny budynek klasztorny oraz wolnostojąca dzwonnica. Pierwotny kościół został wzniesiony w miejscu dzisiejszego około roku 1166. Swój współczesny wygląd zawdzięcza gruntownej przebudowie, którą przeszedł po pożarze w 1820 roku. W 1966 roku Busko zajęło pierwsze miejsce w konkursie na najładniejsze polskie uzdrowisko. Aleja Mickiewicza, długa na 850 metrów promenada z dwoma rzędami drzew (głównie kasztanowców), która łączy ogród łazienkowski z rynkiem. Jest to reprezentacyjna aleja w mieście, przy której mieszczą się m.in. Urząd Miasta, Starostwo Powiatowe, Policja, Dom Kultury.

To wizytówka Buska-Zdroju. Rozciągający się na ponad 15 hektarach zespół parkowy przyciąga tłumy turystów. Park Zdrojowy zaprojektowany w XIX wieku przez ogrodnika Ignacego Hanusza. Jego centrum stanowi Sanatorium Marconi najbardziej reprezentacyjny budynek Miasta. Gmach dawnych "Łazienek" zaprojektowany został przez włoskiego architekta Henryka Marconiego i oddany do użytku w 1836 roku. Ma plan litery "T" wzorowany na rzymskich budowlach użyteczności publicznej. W holu głównym z okazałymi kolumnami w stylu korynckim znajduje się pijalnia wód jodkowo-bromkowych i siarczkowych. Tuż za nią usytuowana jest sala koncertowa, do której wiodą drzwi ozdobione posągami Orfeusza i Eurydyki. Po obu stronach sali znajdują się popiersia rzymskich bogów a także greckich lekarzy i filozofów.

Będąc w Busku-Zdroju warto też zaznajomić się z okolicznymi terenami cennymi przyrodniczo. W niewielkiej odległości od miasta znajduje się na przykład Szaniecki Park Krajobrazowy i specjalny rezerwat utworzony w 1959 roku. Przedmiotem ochrony tego miejsca jest źródło solankowe oraz występujące w pobliżu flora i fauna halofitowa. Warto podkreślić, że rezerwat skupia najbogatszą roślinność na terenie całej Niecki Nidziańskiej. To tutaj znajduje się unikatowa roślinność słonolubna: To ten rezerwat upodobał sobie jeden z gatunków chrząszczy pogonuspersicus jako swoją jedyną siedzibę w Polsce.

Rezerwat Owczary to doskonałe miejsce wędrówek, gdyż na całym jego terenie znajdują się liczne półpieczary, jamy oraz zapadliska. Dodatkowo krajobraz rezerwatu jest urozmaicony przez skałki gipsowe oraz liczne strumyczki i cieki wodne.

Teren położony jest zaledwie 2 km od Buska-Zdroju. Tworzą go wzgórza i pagórki podzielone ścieżkami i dróżkami przecinanymi źródłami tryskającymi ze skałek gipsowych. Na obszarze "Zimnych Wód" znajdują się dwa pomniki nieożywionej przyrody. Pierwszym z nich są tzw. Gipsowe Kryształy, drugim zaś Źródełko dające początek niewielkiemu strumieniowi.

W pobliskiej wsi Radzanów, odległej o ok. 2 km na południe od Zdroju, usytuowane jest kąpielisko zorganizowane na zbiorniku rekreacyjnym o powierzchni 11 ha. Prowadzi do niego zarówno ścieżka rowerowa jak i spacerowa.

Busko-Zdrój jest punktem początkowym czerwonego szlaku turystycznego prowadzącego do Solca-Zdroju. Leży w regionie zwanym od przepływającej przezeń rzeki Nidy Ponidziem, na Garbie Wójczańsko-Pińczowskim.