Grupa naukowców pod kierunkiem profesora Williama Sagera z Uniwersytetu w Houston odkryła największy znany do tej pory wulkan na Ziemi. Ukryty pod powierzchnią Oceanu Spokojnego Tamu Massif leży około 1600 kilometrów na wschód od Japonii, w rejonie uformowanym 130 do 145 milionów lat temu przez serię wybuchów wulkanicznych. Ma zaledwie 4 kilometry wysokości, ale obejmuje obszar o powierzchni niemal identycznej jak Polska.
Wyniki badań, opublikowane w najnowszym numerze czasopisma "Nature Geoscience", potwierdziły, że cała masa wulkanu pochodzi z jednego krateru, co czyni z wulkanu obiekt gigantyczny nawet w skali całego Układu Słonecznego. Największy znany nam dotąd wulkan - marsjański Olympus Mons - jest co prawda znacznie wyższy, ale jego objętość jest większa od Tamu Massif zaledwie o 25 procent.
Nowy rekordzista daleko w tyle zostawia wszelkie ziemskie wulkany. Największy z aktywnych - hawajska Mauna Loa - obejmuje obszar nieco ponad 5100 kilometrów kwadratowych. W przypadku Tamu Massif to ponad 307 tysięcy kilometrów kwadratowych. Szczyt wulkanu znajduje się około 2 kilometrów pod powierzchnią wody. Jego rozległość sprawia, że jest bardzo płaski.
Do tej pory naukowcy nie byli pewni, czy cały masyw nie składa się z materiału wyrzuconego z wielu kraterów. Postanowili to sprawdzić dwiema niezależnymi metodami.
Po pierwsze, przeanalizowali próbki rdzeni pobranych w 2009 roku w ramach Ocean Drilling Program (IODP). Po drugie, w 2010 i 2012 roku dokonali też pomiarów struktury skał metodą sejsmiczną. Badania potwierdziły, że bazaltowe skały powstały z lawy wydobywającej się w jednym miejscu i spływającej nawet setki kilometrów.
Jak się w tej chwili ocenia, do wybuchu Tamu Massif doszło około 145 milionów lat temu. Kilka milionów lat później wulkan przestał już być aktywny.
Jego kształt znacznie różni się od kształtu innych znanych podwodnych wulkanów, może się więc okazać, że jego badania pozwolą wyjaśnić kolejne zagadki procesów kształtujących powierzchnię naszej planety.
Naukowcy przyznają, że są jeszcze inne, nawet większe struktury wulkaniczne, na przykład Ontong Java Plateau na północ od Wysp Salomona, także na Pacyfiku. Jeśli uda się kiedyś potwierdzić, że powstały także z jednego krateru, Tamu Massif przestanie być rekordzistą.
