Nie 612 metrów n.p.m., a niemal 614 metrów n.p.m. ma najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich, Łysica. Co ciekawe najwyższy punkt znajduje się nie na tym wierzchołku wzniesienia, który zdobywają turyści, a na sąsiednim.
Łysica - położony w paśmie Łysogór najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich - ma dwa wierzchołki: zachodni, na którym znajduje się krzyż, a wysokość tej części nad poziomem morza dotąd określano na 612 metrów, oraz wschodni - zwany Skałą Agaty lub Zamczyskiem, którego wysokość, widniejąca w mapach i przewodnikach to 608 metrów n.p.m.
Szczyt Łysicy jest zalesiony, znajduje się w obszarze ochrony ścisłej Świętokrzyskiego Parku Narodowego (ŚPN). Szlak turystyczny wiodący przez szczyt (tzw. Główny Szlak Świętokrzyski) prowadzi przez wierzchołek, na którym znajduje się krzyż.
Na podstawie analiz modelu terenu, przeprowadzonego przez naukowców z Politechniki Świętokrzyskiej okazało się, że wierzchołek z krzyżem jest wyższy niż pokazują to mapy, a jeszcze wyższa jest Skała Agaty. W przewodnikach wysokość wierzchołka Skały Agaty jest podawana na podstawie mapy topograficznej. Na niej figuruje trochę ponad 608 metrów n.p.m., a na modelu terenu ta wysokość to 613,4 metrów n.p.m. Z kolei na modelu terenu wierzchołek z krzyżem ma 613,14 metrów n.p.m. - podał d Maciej Hajdukiewicz z Politechniki Świętokrzyskiej.
Naukowcy postanowili zbadać w terenie, czy w model nie wkradł się błąd - pojechali na Łysicę ze sprzętem geodezyjnym, wcześniej uzyskali zgodę od ŚPN na dokonywanie pomiarów poza szlakami.
Przeprowadzili badania dwiema niezależnymi metodami. Pierwszą - przy pomocy aparatu popularnie nazywanego GPS (pomiar satelitarny GNSS z bieżącą korektą wskazań). Pomiar wykazał, że najwyższe miejsce wierzchołka z krzyżem ma 613,4 m n.p.m., natomiast Skała Agaty - 613,7 m n.p.m. Dokonali też pomiarów niwelacyjnych - z wierzchołka na wierzchołek - które pokazały, że Skała Agaty jest wyższa od wierzchołka z krzyżem o 36 cm. Te rezultaty zgodziły się z wynikami szybkiego pomiaru metodą GPS.
Na podstawie takich pomiarów można było orzec bez większych wątpliwości, że rzeczywiście Skała Agaty jest wyższa - podkreślił dr Hajdukiewicz.
Jak mówił, Skała Agaty, na którą ciężko się wspiąć, to dość stroma wychodnia - z jednej strony to skalny stok o ok. 30-stopniowym nachyleniu, a z drugiej skalna ścianka. Ten wierzchołek Łysicy szlak turystyczny omija od południowej strony, idąc w kierunku Świętego Krzyża.
Położone w południowo-wschodniej części Polski Góry Świętokrzyskie, razem z Sudetami zaliczane są do najstarszych gór w kraju. Według geologów wypiętrzyły się już w czasie orogenezy kaledońskiej w sylurze i dewonie. W skałach osadowych tego masywu można znaleźć różnorodne i ciekawe skamieniałości zwierząt i roślin. W skład Gór Świętokrzyskich wchodzi kilkanaście równoległych pasm, ciągnących się z zachodu na wschód.
Opracowanie:
