Od 1 stycznia 2022 roku na drugie i każde kolejne dziecko w rodzinie w wieku od ukończenia 12. do 35. miesiąca życia przysługuje dodatkowe świadczenie – Rodzinny Kapitał Opiekuńczy (RKO). Wniosek o RKO do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych będzie można składać wyłącznie w postaci elektronicznej. Pieniądze będą wypłacane tylko na konto bankowe.
Rodzinny Kapitał Opiekuńczy to 12 tys. zł na drugie i każde kolejne dziecko w wieku od 12. do 35. miesiąca życia. Rodzice mają wybór, czy chcą skorzystać ze wsparcia przez rok, w wysokości 1000 zł miesięcznie, czy przez dwa lata - otrzymując co miesiąc 500 zł. W 2022 roku świadczeniem zostanie objętych ok. 615 tys. dzieci. Wsparcie będzie niezależne od dochodów rodziny, a środki nie będą opodatkowane.
Ustawa o rodzinnym kapitale opiekuńczym przewiduje, że wysokość pobieranego kapitału może zostać zmieniona - podwyższona z 500 zł do 1000 zł miesięcznie albo obniżona 1000 zł do 500 zł miesięcznie - na wniosek rodzica. Taką dyspozycję można będzie złożyć tylko raz w okresie otrzymywania kapitału.
Wniosek o Rodzinny Kapitał Opiekuńczy i załączniki do wniosku będą składane wyłącznie w postaci elektronicznej, za pomocą tych samych systemów teleinformatycznych, co wnioski o świadczenie Dobry Start+ i świadczenie wychowawcze w ramach programu Rodzina 500+. To portal Emp@tia, PUE ZUS oraz bankowość elektroniczna - tłumaczy Gertruda Uścińska, prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Przepisy ustawy o RKO określają maksymalny termin dla ZUS na rozpatrzenie wniosku o kapitał. Wynosi on dwa miesiące od dnia złożenia wniosku wraz z dokumentami. Z kolei wypłata przysługującego kapitału następuje nie wcześniej, niż za miesiąc, od którego przysługuje prawo do kapitału.
Jeśli kapitał zostanie przyznany, rodzic otrzyma informację o przyznaniu świadczenia, która będzie znajdować się w skrzynce odbiorczej na profilu na PUE ZUS. Również wtedy, gdy wniosek został złożony przez bankowość elektroniczną lub portal Emp@tia.
Jeśli kapitał nie będzie przysługiwać, to ZUS wyda decyzję odmowną. Rodzic otrzyma ją elektronicznie na PUE ZUS. Od decyzji ZUS przysługuje odwołanie do Prezesa ZUS, a następnie skarga do sądu administracyjnego.
Ustawa zakłada także dofinansowanie do funkcjonowania miejsc opieki dla dzieci. Dofinansowanie będzie wynosić maksymalnie 400 zł miesięcznie na dziecko w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna - przekazywane bezpośrednio instytucji (nie więcej niż wysokość faktycznej opłaty ponoszonej przez rodziców za dany miesiąc). Tutaj też nie będzie obowiązywało kryterium dochodowe.
Dofinansowanie dotyczyć będzie dzieci, które nie będą objęte rodzinnym kapitałem opiekuńczym. Chodzi np. o pierwsze lub jedyne dzieci w rodzinie. Mogą z niego skorzystać też rodzice na drugie lub kolejne dziecko w rodzinie, ale tylko za okresy uczęszczania do żłobka, klubu dziecięcego lub do dziennego opiekuna, za które nie przysługuje RKO (np. uczęszczanie do żłobka przed 12 miesiącem życia dziecka). Dofinansowanie dotyczy opłat za uczęszczanie do placówki. Nie obejmuje natomiast opłat za wyżywienie.
To rozwiązanie będzie obowiązywać od 1 kwietnia 2022 r., dofinansowanie przysługiwać będzie jednak z wyrównaniem od 1 stycznia 2022 r., jeżeli dziecko w styczniu i kolejnych miesiącach uczęszczało do żłobka, klubu dziecięcego lub do dziennego opiekuna.
