Obrazy, których nikt nigdy nie widział publicznie, i ochroniarze strzegący "Damy"

Muzeum powstało decyzją władz miasta w 1879 roku. W 1883 roku otworzono pierwszą stałą ekspozycję.

Pierwsza siedziba Muzeum Narodowego w Krakowie mieściła się w Sukiennicach. Właśnie tu w październiku 1879 roku, podczas balu zorganizowanego na cześć Ignacego Kraszewskiego, doszło do publicznej deklaracji powstania muzeum. Wtedy też przekazano obraz "Pochodnie Nerona" Henryka Siemiradzkiego. Do dziś ten egzemplarz widnieje pod numerem jeden.

Gmach główny Muzeum Narodowego przy Alei 3 Maja zaczął być budowany w latach 30. ubiegłego stulecia. Budowę przerwano po wybuchu II wojny światowej, a dokończono dopiero w 1990 roku. Budynek ma powierzchnię 22 tysięcy metrów kwadratowych. To olbrzymi gmach, ma 87 różnego rodzaju poziomów, kilkanaście wewnętrznych klatek schodowych - mówi dyrektor muzeum narodowego Andrzej Betlej.

Wśród prawie 900 eksponatów znajdują się między innymi czara włocławska z X wieku, denar Bolesława Chrobrego, obrazy Henryka Siemiradzkiego, Jana Matejki, Stanisława Wyspiańskiego, Rembrandta oraz najcenniejszy obraz w Polsce "Dama z gronostajem" Leonarda da Vinci. Muzeum nie jest tylko muzeum artystycznym, jego formuła jest szersza, obejmuje też pamiątki historyczne, które nie mają wartości artystycznej, ale mają wartość symboliczną i wartość dla naszych dziejów i historii - mówi Andrzej Betlej.

Muzeum posiada 11 oddziałów w Krakowie i Zakopanem.

W magazynach w gmachu głównym znajduję się około 70 proc. zbiorów. Tylko 30 proc. pokazywanych jest publiczności na wystawach czasowych.

Magazyn, w którym znajdują się cenne obrazy, zabezpieczony jest wieloma czujnikami oraz specjalnymi stalowymi drzwiami. Jeżeli czujnik zarejestruje jakikolwiek dym, w magazynie natychmiast odcinany jest dopływ tlenu.

W magazynie jest m.in. nigdy niepokazywany obraz Jacka Malczewskiego -  szkic do "Zatrutej studni". Temat zatrutej studni u Malczewskiego jest powszechny, ale to dzieło zostało wykonane na drewnianych drzwiach. Czeka na swoją konserwacje i jest jednym z najtrudniejszych tematów badawczych dla naszych konserwatorów. Mimo że to dzieło nie jest skończone, może konkurować z innymi przedstawieniami tego tematu - mówi Andrzej Betlej.

Nieopodal znajduje się sala, w której prezentowana jest "Dama z gronostajem" Leonarda da Vinci. Sali cały czas pilnują uzbrojeni ochroniarze. Wchodzą do niej tylko na moment kilkuosobowe grupy. 

Obraz Leonarda da Vinci został namalowany około 1489 roku. W 1788 roku obraz został zakupiony przez rodzinę Czartoryskich i był przechowywany w Puławach. Podczas powstania listopadowego wywieziono go do Paryża. Dopiero około 1800 roku powrócił znowu do Polski i stał się jednym z eksponatów tworzonego w Krakowie muzeum Czartoryskich. Podczas wojny został zgrabiony przez hitlerowców. Przetrwał jednak wojnę i powrócił do Krakowa w 1946 roku.

W muzeum znajduje się także sześć pracowni konserwatorskich, które zajmują się odnawianiem obrazów rzeźb czy tkanin. My odwiedziliśmy pracownię obrazów w oddziale Muzeum Narodowego w krakowskich Sukiennicach. Pracownia podzielona jest na dwie strefy, pierwsza gdzie jest stół dublarzy obrazów, czyli wzmacniania podobrazia i podklejania nowym płótnem, ale jest to też część, gdzie dokonujemy oględzin, w drugiej części są konserwacje, tam oczyszczamy też obrazy, mamy też dygestorium, gdzie przeprowadzane prace z użyciem substancji chemicznych - mówi Elżbieta Zygier kierownik pracowni konserwatorskiej.

Konserwator obrazów musi być jednocześnie artystą, znawcą sztuki, fizykiem i chemikiem. Tego wymagają prace konserwatorskie. Chemia pomaga w dostosowaniu odpowiednich środków chemicznych do odnawiania obrazu. Dlatego w pracowni znajduje się dygestorium - specjalne zamknięte pomieszczenie, w którym używa się między innymi substancji łatwopalnych.

^(mpw)