Pokojowy Nobel dla organizacji domagającej się likwidacji broni jądrowej

Nihon Hidankyo to oddolny ruch, zainicjowany przez ocalałych po wybuchu bomby atomowej w Hiroshimie i Nagasaki w 1945 roku. Ma na celu zabieganie w japońskim rządzie o większe wsparcie dla ofiar oraz wywieranie nacisku na światowe rządy, by te zlikwidowały arsenał atomowy.

Nihon Hidankyo, znana również jako Hibakusha, otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla za swoje starania na rzecz świata wolnego od broni jądrowej i uświadamianie (ludzkości), poprzez pamięć świadków, że broń nuklearna nie może być nigdy więcej wykorzystywana - uzasadnił swoją decyzję Norweski Komitet Noblowski. Podkreślono, że "świadectwo Hibakusha - tych, którzy przeżyli Hiroszimę i Nagasaki - jest uniwersalne". Każde słowo, które przywołuje możliwość użycia broni nuklearnej, stanowi krytyczne zagrożenie dla całej ludzkości - zaznaczono. 

Wiceprezes Nihon Hidankyo, Toshiyuki Mimaki ocenił, że sytuacja w Strefie Gazy, (gdzie trwa wojna Izraela z palestyńską organizacją terrorystyczną Hamas), jest podobna do tej, w jakiej znalazła się 80 lat temu Japonia, która została zdewastowana w wyniku bombardowań podczas II wojny światowej.

To drugi Pokojowy Nobel dla japońskich działaczy walczących o świat wolny od broni atomowej. Dokładnie 50 lat temu za wysiłki na rzecz przyjęcia traktatu o zakazie proliferacji broni nuklearnej nagrodę otrzymał Eisaku Sato. W 1985 roku wyróżnienie za działania na rzecz likwidacji broni jądrowej otrzymała organizacja Lekarze Przeciwko Wojnie Nuklearnej, a dziesięć lat później - Konferencja Pugwash, założona przez amerykańskiego fizyka polskiego pochodzenia Józefa Rotblata.

W tym roku zarejestrowano łącznie 286 kandydatur (197 osób oraz 89 organizacji) do Pokojowej Nagrody Nobla, czyli nieco mniej niż zwykle.

Makiko Yanada, publicystka z japońskiego dziennika "Yomiuri Shimbun", komentując werdykt podkreśliła, że dramat po użyciu bomby jądrowej dotknął bezpośrednio wyłącznie mieszkańców jej kraju, ale dziś cała ludzkość znajduje się w cieniu grzyba atomowego.

Wiemy doskonale, że Korea Północna i reżim Władimira Putina nie stanowią zagrożenia tylko dla ich sąsiadów, ale dla całego świata - dla Polski, Norwegii, Brazylii czy Kanady - zaznaczyła dziennikarka z Tokio.

Yanada dodała, że Nihon Hidankyo to uznana w jej kraju organizacja. Od lat jej działalność i zaangażowanie wzbudzają szacunek. Japońskie elity polityczne zawsze uwzględniają ją we własnych aktywnościach.

Mam nadzieję, że dzisiejsza nagroda przypomni ludzkości, że możliwość niewyobrażalnej tragedii, z jaką wiąże się atak jądrowy, staje się dziś tak aktualna, jak nie była od wielu dziesięcioleci - dodała Yanada.

W zeszłym roku laureatką pokojowego Nobla została Iranka Narges Mohammadi. Została wyróżniona "za walkę z uciskiem w Iranie i jej walkę na rzecz promowania praw człowieka dla wszystkich". Odbywa wyrok 10 lat i 9 miesięcy więzienia za działania na szkodę bezpieczeństwa narodowego i propagandę przeciwko państwu.

27 listopada 1895 roku Alfred Nobel podpisał testament, w którym olbrzymią część swojej fortuny przeznaczył na ufundowanie szeregu nagród. Chciał, by były one przeznaczane naukowcom, którzy wspólnie lub równolegle przyczynili się do przełomowego odkrycia lub udoskonalili metodę albo narzędzie służące badaczom. Kluczowym kryterium miały być korzyści dla ludzkości. Nagrody te przyznawane są w Sztokholmie.

Jednak Pokojowa Nagroda Nobla jest przyznawana w Oslo - taki zapis znajduje się w ostatniej woli fundatora, który choć urodził się w Szwecji, był kosmopolitą. Za życia Alfreda Nobla Szwecja i Norwegia były zjednoczone pod jedną koroną, aż do 1905 roku, kiedy Norwegia stała się niepodległym królestwem.

W poniedziałek poznaliśmy laureatów Nagrody Nobla z dziedziny medycyny i fizjologii. To Victor Ambros, amerykański biolog rozwojowy i Gary Ruvkun amerykański biolog molekularny. Naukowcy zostali docenieni za odkrycie mikro RNA i jego roli w potranskrypcyjnej regulacji genów.

We wtorek Komitet Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk ogłosił laureatów z fizyki. Nagrodę otrzymali John J. Hopfield i Geoffrey E. Hinton pracujący nad uczeniem maszynowym i sztucznymi sieciami neuronowymi. 

W środę poznaliśmy laureatów tegorocznej nagrody Nobla w dziedzinie chemii. To Amerykanin David Baker z University of Washington w Seattle, wyróżniony za opracowanie narzędzi do komputerowego projektowania białek, a także Brytyjczycy Demis Hassabis i John M. Jumper z Google DeepMind w Londynie za metody przewidywania kształtu białek.

W czwartek laureatką tegorocznej Nagrody Nobla w dziedzinie literatury została południowokoreańska pisarka Han Kang. Wyróżniona została za "poetycką prozę, w której konfrontuje się z historycznymi traumami i ukazuje kruchość życia ludzkiego" - podała Szwedzka Akademia.

W poniedziałek, 14 października zostanie przyznana Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla, potocznie nazywana Nagrodą Nobla w dziedzinie ekonomii. Ze względu, że ekonomia nie została wymieniona w testamencie Nobla, przyznawany od 1969 r. laur formalnie nazywa się inaczej. Jest to jedyna nagroda finansowana z funduszy szwedzkiego banku centralnego.

Nominacje i dokumenty dotyczące wyboru pozostają tajne przez 50 lat.

Nobliści o werdykcie dowiadują się na chwilę wcześniej, najczęściej telefonicznie od sekretarzy poszczególnych komitetów. Bywa, że z uwagi na różnicę czasu niektórzy są budzeni w środku nocy.

Uroczystość wręczenia nagród odbywa się corocznie 10 grudnia w rocznicę śmierci Nobla, w Sztokholmie i Oslo. Wówczas obowiązkiem każdego z noblistów jest wygłoszenie odczytu, będącego warunkiem otrzymania nagrody pieniężnej.