Zespół naukowców z Włoch i Egiptu ustalił, że do wyrobu sztyletu z grobowca faraona Tutenchamona wykorzystano meteoryt - informuje serwis internetowy Discovery News.
Włoscy naukowcy z Politechniki w Mediolanie i Uniwersytetu w Pizie oraz archeolodzy z Muzeum Egipskiego w Kairze przeprowadzili nowe badanie sztyletu, który znajdował się w sarkofagu faraona Tutanchamona w jego grobowcu w Dolinie Królów, obok prawego uda mumii władcy.
Tutanchamon był władcą Egiptu z XVIII Dynastii (1550-1292 p.n.e.), panującym w latach ok. 1333-1323 p.n.e. Jego nienaruszony grobowiec został odkryty w 1922 roku przez angielskiego archeologa Howarda Cartera.
Carter opisał w 1925 roku sztylet Tutanchamona, znajdujący się obecnie jako eksponat w Muzeum Egipskim w Kairze, jako "bardzo bogato zdobiony złoty sztylet z kryształową głowicą".
Głownię sztyletu wykonano po mistrzowsku z jednorodnego, nierdzewiejącego metalu, zaś rękojeść ze złota. Sztylet posiada wykonaną ze złota pochwę, zdobioną motywami kwiatu lilii z jednej strony i kształtem promieni pióra oraz głową szakala z drugiej strony.
Naukowcy od dawna przypuszczali, że rozmaite wczesne wyroby z żelaza, wytwarzane w czasach epoki brązu i wcześniej, mogły powstawać wyłącznie przy wykorzystaniu stopów metali zawartych w meteorytach, które spadły na Ziemię.
Postęp technologiczny i zastosowanie nowych technik badawczych umożliwia obecnie naukowcom prowadzenie nowatorskich szczegółowych badań i weryfikację różnych hipotez.
Zespół naukowców z Włoch i Egiptu pod kierunkiem dr Danieli Comelli z Wydziału Fizyki Politechniki w Mediolanie przeprowadził badanie głowni sztyletu Tutanchamona, stosując nieinwazyjną metodę spektrometrii fluorescencji rentgenowskiej, a wyniki badań opublikował w wydawnictwie "Meteoritics and Planetary Science".
W meteorytach żelazowych żelazo występuje w postaci stopu żelazowo-niklowego o zawartości co najmniej 4 proc. niklu oraz innych domieszek, jak kobalt, fosfor, siarka i węgiel.
Zespół dr Comelli ustalił, że zawartość niklu w badanym sztylecie wynosi 11 pron., a stosunek zawartości niklu i kobaltu odpowiada wartościom typowym dla tych meteorytów żelazowych, w których zachowały się pewne cechy z początków istnienia Układu Słonecznego i tworzenia się w nim planet.
Naukowcy zbadali też możliwe lokalizacje dla pozyskania fragmentu meteorytu, biorąc pod uwagę obszar o promieniu 2000 kilometrów z centrum w rejonie Morza Czerwonego. Na tym obszarze znajduje się 20 znanych miejsc upadku meteorytów żelazowych.
Jak się okazało, stosunek zawartości niklu i kobaltu w sztylecie odpowiada tylko jednej znanej lokalizacji upadku meteorytu żelazowego, na wapiennej równinie w pobliżu dzisiejszego miasta portowego Marsa Matruh nad Morzem Śródziemnym, w odległości ok. 150 kilometrów na zachód od Aleksandrii.
Zdaniem dr Comelli, badanie żelaznych artefaktów z czasów dalece poprzedzających epokę żelaza daje bardzo interesujące wyniki. Kunszt wykonania sztyletu Tutanchamona wskazuje, że w starożytnym Egipcie w XIV w. p.n.e. kowale potrafili po mistrzowsku przekuwać metal pochodzący z meteorytu.
Według dr Comelli, sztylet Tutanchamona nie jest jedynym "gwiezdnym" przedmiotem w jego grobowcu. W pektorale faraona znajduje się amulet w kształcie skarabeusza, który został opisany przez Howarda Cartera jako przedmiot wykonany z zielonkawo-żółtego chalcedonu - pospolitego minerału będącego odmianą krzemionki.
W rzeczywistości amulet powstał z tzw. szkła pustynnego, nazywanego też szkliwem pustyni libijskiej, odnalezionego w 1932 roku na Pustyni Libijskiej na obszarze o promieniu 100 kilometrów.
Szkło pustynne to zielonożółte fragmenty zeszklonej krzemionki, powstające w wyniku uderzenia meteorytu w powierzchnię Ziemi.
W Egipcie szkło pustynne w stanie naturalnym występuje jedynie na obszarze Wielkiego Morza Piasku - pustyni w środkowo-zachodniej części Egiptu i wschodniej Libii.
(az)
