Jeśli się szczepić przeciwko Covid-19 to... po południu, nie rano - przekonują naukowcy z Bostonu i Oksfordu. Wyniki ich analiz, opublikowane właśnie w czasopiśmie "Journal of Biological Rhythms" wskazują na to, że po szczepieniu w późniejszej fazie dnia poziom przeciwciał podnosi się szybciej. Wszystko to wiąże się zapewne z faktem, że reakcja na szczepienie, tak jak cała aktywność naszego układu immunologicznego, podlega zegarowi biologicznemu.
24-godzinny zegar biologiczny kontroluje wiele aspektów fizjologii człowieka, w tym także reakcje na choroby zakaźne i szczepienia. Najnowsze wyniki badań, opublikowane przez naukowców z Massachusetts General Hospital, Brigham and Women’s Hospital i University of Oxford wskazują na to, że w przypadku odpowiedzi organizmu na szczepienia przeciwko wirusowi SARS-COV-2 jest podobnie.
Cytat
Wyniki naszych badań dowodzą, że pora dnia, w której odbywa się szczepienie wpływa na reakcję organizmu, to może mieć znaczenie z punktu widzenia optymalizacji skutków działania szczepionki przeciwko Covid-19.mówi współautorka pracy, dr Elizabeth Klerman z MGH.
Objawy niektórych chorób, podobnie jak skutki działania niektórych leków mogą być zależne od pory dnia. Osoby cierpiące na choroby płuc silniej odczuwają objawy, choćby problemy z oddychaniem, o określonych porach. Badania prowadzone wśród starszych mężczyzn szczepionych przeciwko grypie wskazywały też, że miano przeciwciał jest wyższe po szczepieniach o poranku. Inne badania pokazywały na przykład, że niektóre leki do chemioterapii okazują się skuteczniejsze wobec komórek nowotworowych i łagodniejsze wobec innych, jeśli podaje się je o konkretnej porze - dodaje dr Klerman. Dlatego autorzy pracy postanowili sprawdzić, czy w przypadku szczepień przeciwko Covid-19 może być podobnie.
Obserwacyjne badania prowadzono wśród 2190 pracowników służby zdrowia w Wielkiej Brytanii, którym po szczepieniu pobierano krew. Analizowano potem poziom przeciwciał w zależności od szczepionki (Astra Zeneca lub Pfizer), pory szczepienia, wieku, płci i liczby dni, które upłynęły od zaszczepienia. Okazało się, że poziom przeciwciał był konsekwentnie wyższy u osób, które zaszczepiły się w późniejszej porze dnia. Przy okazji zauważono też, że wyższy poziom przeciwciał pojawiał się po szczepionce Pfizera, u kobiet i osób w młodszym wieku.
Dlaczego te wyniki są inne, niż wspomniane obserwacje dotyczące szczepienia starszych mężczyzn przeciwko grypie? Szczepionki przeciwko SARS-COV-2 i przeciwko grypie mają inny mechanizm działania, dodatkowo jeszcze reakcja organizmu silnie zależy od tego, czy system immunologiczny rozpoznaje patogen z wcześniejszych infekcji, jak w przypadku grypy, czy ma do czynienia z zupełnie nowym wirusem - odpowiada dr Klerman.
Autorzy przyznają, że praca ma pewne ograniczenia. Nie zbierano między innymi historii wcześniejszych chorób, nie uwzględniano indywidualnej charakterystyki snu, w tym ewentualnej pracy na zmiany. Wszystko to może mieć wpływ na wyniki. Obserwacje trzeba będzie więc jeszcze potwierdzić, zanim formalnie zaleci się szczepienia przeciw Covid-19 tylko po południu. Na razie podstawowy przekaz jest taki, że szczepienia przeciw SARS-CoV-2, pozostają kluczowym elementem walki z pandemią Covid-19, niezależnie od pory dnia ich prowadzenia.
Badania będą miały dalszy ciąg także z innej przyczyny. Jeśli szczepienia po południu wywoływały generalnie silniejszą reakcję układu odpornościowego, mogło się też zdarzyć, że częściej pojawiały się też niepożądane skutki uboczne. Badacze z Bostonu i Oksfordu analizują teraz dane pod tym właśnie kątem. Przekonują, że ich obserwacje mogą się przydać w tworzeniu lepszej strategii szczepień nie tylko w przypadku Covid-19, ale też innych chorób.
