Literacka Nagroda NIKE 2004 powędruje do Wojciecha Kuczoka za powieść „Gnój” - jednej z najgłośniej dyskutowanych premier literackich zeszłego roku. W tym roku gusta i czytelników, i jurorów były zbieżne.
"Gnój” Wojciecha Kuczoka to historia toksycznej rodziny ze Śląska, ale akcja powieści - jak mówi sam autor - mogłaby toczyć się właściwie wszędzie. Śląskość jest jedynie jej wymiarem geograficznym.
32-letni Wojciech Kuczok, z zamiłowania grotołaz, odbierając nagrodę dziękował swoim najbliższym - rodzinie i przyjaciołom - którzy, jak powiedział, są pierwszymi czytelnikami jego książek i najbardziej wymagającymi ich krytykami.
"Gnój" zdążył już zostać zekranizowany. Film "Pręgi" Magdaleny Piekorz oparty na prozie Wojciecha Kuczoka (debiut w roli scenarzysty) wygrał tegoroczny Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni i będzie reprezentował naszą kinematografię w walce o Oscara.
Wojciech Kuczok otrzymał czek na 100 tys. złotych. Ale to nie jedyna wymierna korzyść NIKE. Uhonorowanie nagrodą zwiększa bowiem sprzedaż książek-laureatek. Tom poezji "Zachód słońca w Milanówku" zeszłorocznego zwycięzcy Jarosława Marka Rymkiewicza do chwili ogłoszenia werdyktu jury rozszedł się w 3 tys. egzemplarzy; potem jego sprzedaż wzrosła ponadpięciokrotnie.
Wyróżnienie czytelników ma charakter honorowy. Ale także i oni uznali, że najlepszą książką 2003 jest "Gnój".
Dotychczas największe uznanie wśród głosujących aż trzy razy zdobyła Olga Tokarczuk. Czytelnicy docenili jej "Prawiek i inne czasy", "Dom dzienny, dom nocny" oraz "Grę na wielu bębenkach". Nagrodę publiczności otrzymali także Zygmunt Kubiak za "Mitologię Greków i Rzymian" czy Tadeusz Różewicz za „Matka odchodzi (w tym przypadku gusta czytelników zbiegły się z oceną jurorów).
Trzy lata temu dwie książki zdobyły tę samą liczbę głosów - "Pod Mocnym Aniołem" Jerzego Pilcha i "Sąsiedzi" Jana Tomasza Grossa. Ubiegłorocznym laureatem nagrody czytelników była Dorota Masłowska, autorka "Wojny polsko-ruskiej pod flagą biało-czerwoną".
Dotychczasowi laureaci NIKE
2003 - Jarosław Marek Rymkiewicz
2002 - Joanna Olczak-Ronikier
2001 - Jerzy Pilch
2000 - Tadeusz Różewicz
1999 - Stanisław Barańczak
1998 - Czesław Miłosz
1997 - Wiesław Myśliwski