W 30. rocznicę masakry w Rwandzie prezydent Emmanuel Macron powtórzył w niedzielę w nagraniu wideo słowa swego oświadczenia z 2021 roku, o tym że Francja ponosi "poważną odpowiedzialność" za ludobójstwo Tutsi, tak jak ustaliła to powołana przez niego komisja historyczna.
W marcu 2021 roku opublikowano raport tej komisji, z którego wynika, że Francja ponosi "poważną i przytłaczającą odpowiedzialność" za ludobójstwo Tutsi w Rwandzie w 1994 roku i była "ślepa" na przygotowania do masakry.
W niedzielę prezydent powiedział w nagraniu wideo udostępnionym przez Pałac Elizejski z okazji rocznicy, że Francja bierze na siebie odpowiedzialność, tak jak już ogłosił to 27 maja 2021 roku, po publikacji raportu, składając wizytę w stolicy Rwandy, Kigali.
Macron, który oznajmił wówczas: "my wszyscy wtedy porzuciliśmy setki tysięcy ofiar", powiedział w niedzielnym nagraniu, że powtarza to oświadczenie. Nie mam żadnego słowa do dorzucenia, żadnego słowa do odjęcia z tego, co powiedziałem wówczas - podkreślił. AFP wyjaśnia, że prezydent mówił tak z naciskiem, ponieważ jego wystąpienie sprzed trzech lat było krytykowane przez niektóre środowiska.
Prezydent Rwandy Paul Kagame oświadczył ze swej strony w niedzielnym wystąpieniu, że wspólnota międzynarodowa porzuciła jego kraj podczas masakry z 1994 roku.
Czternastoosobowa komisja historyczna powołana przez Macrona i kierowana przez Vincenta Duclerta rozpoczęła prace w 2019 roku. W niedzielę Duclert, który udał się na obchody rocznicy do Kigali, powiedział, że słowa Macrona mają znaczenie historyczne, ponieważ na podstawie ustalonych faktów uznają odpowiedzialność polityczną Francji.
Przez ostatnie trzy dekady zapadło wiele wyroków za udział w ludobójstwie w Rwandzie. We Francji ogłoszono dotąd sześć, zasądzono w nich kary od 14 lat do dożywocia. Ostatni wyrok zapadł w grudniu 2023 roku. W 2001 roku po raz pierwszy w Belgii czworo obywateli Rwandy, w tym dwie zakonnice, zostało uznanych za winnych bezpośredniego udziału w ludobójstwie Tutsi.
Międzynarodowy Trybunał Karny dla Rwandy (ICTR), ustanowiony przez Radę Bezpieczeństwa ONZ w 1995 roku, postawił w stan oskarżenia 93 osoby, które uznał za odpowiedzialne za poważne naruszenie międzynarodowego prawa humanitarnego w Rwandzie w 1994 r. Wśród oskarżonych znaleźli się wysocy rangą wojskowi i urzędnicy państwowi, politycy, biznesmeni, a także przedstawiciele kościoła, policji i mediów. Skazano 62 osoby.
Jak ocenili historycy, w latach 1990-94 polityka prezydenta Francois Mitterranda wobec Rwandy zakończyła się porażką Francji; duże znaczenie miała osobista odpowiedzialność Mitteranda za zbliżenie z "rasistowskim, skorumpowanym i brutalnym" reżimem pochodzącego z grupy Hutu rządzącego Rwandą prezydenta Juvenala Habyarimany.
Według ONZ od kwietnia do lipca 1994 roku w Rwandzie zginęło co najmniej 800 tys. osób - przypomina AFP. Przeważającą większość z nich stanowili Tutsi mordowani przez Hutu. Masakry rozpoczęły się po strąceniu nad Kigali samolotu z Habyarimaną na pokładzie. W latach 1990-93 w Rwandzie trwała wojna domowa między wspieranymi przez Francję siłami rządowymi a rebeliantami Tutsi z Rwandyjskiego Frontu Patriotycznego (RPF).
Związki Francji z Rwandą doprowadziły do dostarczenia reżimowi dużych ilości broni i amunicji, francuskie siły zbrojne były także bardzo zaangażowane w szkolenie rwandyjskiej armii rządowej - zaznacza dokument. Piętnowana jest także postawa francuskiej administracji, która ślepo popierała reżim Habyarimany przeciwko wspieranemu przez Ugandę RPF.
