11 listopada czterech reporterów RMF FM z czterech stron Polski ruszyło o poranku do Muzeum im. Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Maciej Pałahicki podróż zaczął w Krakowie, na południu kraju.

REKLAMA

Pierwszy przystanek - Kraków Oleandry. To stąd wyruszyła 6 sierpnia 1914 roku Pierwsza Kompania Kadrowa - utworzona 3 dni wcześniej przez Józefa Piłsudskiego z połączenia członków "Strzelca" i Polskich Drużyn Strzeleckich. Stanowiła ona zalążek Wojska Polskiego i była początkiem drogi, która doprowadziła do odzyskania niepodległości 11 listopada 1918 roku. Piłsudski wydał wtedy swój historyczny rozkaz:

Żołnierze! Spotkał Was ten zaszczyt niezmierny, że pierwsi pójdziecie do Królestwa i przekroczycie granicę zaboru rosyjskiego, jako czołowa kolumna Wojska Polskiego, idącego walczyć za oswobodzenie Ojczyzny (...) Patrzę na Was jako na kadry, z których rozwinąć się ma przyszła armia polska. I pozdrawiam Was, jako pierwsza kadrową kompanią.

/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM

Drugi przystanek - Michałowice. To tu żołnierze Pierwszej Kadrowej przekroczyli granicę zaboru rosyjskiego i symbolicznie obalili słupy graniczne miedzy oboma zaborami. Znajdująca się w pobliżu rosyjska komora celna była opuszczona. Po przekroczeniu granicy Tadeusz Kasprzycki, który dowodził "kadrówką" ogłosił w imieniu nieistniejącego Rządu Narodowego stan wojny z Rosją. 11 XI 1936 w miejscu przekroczenia granicy odsłonięto obelisk z orłem strzeleckim, który przetrwał do naszych czasów.

/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM

Trzeci przystanek - Kielce zwane jest także "Miastem Legionów". Tu 12 sierpnia 1914 wkroczyli strzelcy, sprawnie odparli atak rosyjskiego zwiadu pod miejskim dworcem, poradzili sobie też z oddziałem Kozaków na Rynku. Potem rozlokowali się w różnych miejscach Kielc, komendę główną umieszczono w dawnym pałacu biskupów krakowskich. Zostali wyparci z Kielc, ale 22 sierpnia ponownie zajęli miasto, odpierając ataki rosyjskie. 5 września 1914 roku na wzgórzach wsi Szydłówek doszło do uformowania Pierwszego Pułku Legionów Polskich pod komendą Józefa Piłsudskiego. Na przełomie sierpnia i września 1914 roku Kielce stały się nieformalną "stolicą" odradzającej się Polski - stały się "Miastem Legionów". Na pamiątkę tych wydarzeń w 1938 odsłonięto Pomnik Legionów zwany później Pomnikiem Czynu Legionowego.

/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM
/ Jacek Skóra / RMF FM

Czwarty przystanek - Otwock przez dwa tygodnie w 1915 r. stał się miejscem pobytu Józefa Piłsudskiego. Marszałek przybył tu wraz ze swoimi sztabowcami po zajęciu Warszawy przez Niemców i przebywał od 20 sierpnia do 4 września w domu przy ulicy Kościuszki 18. W 1938 r. mieszkańcy miasta uczcili pobyt marszałka pamiątkowym obeliskiem odsłoniętym w 20. rocznicę odzyskania niepodległości. Inskrypcja na nim głosiła: "Józef Piłsudski przybył z frontu do Warszawy dla narad z przywódcami społeczeństwa stolicy, zmuszony przez okupantów do jej opuszczenia, zatrzymał się w pobliskim domu dziś nieistniejącym i tu narady prowadził 20 VIII-4 IX 1915 r."

/ Jacek Skóra/RMF FM / RMF FM
/ Jacek Skóra/RMF FM / RMF FM
/ Jacek Skóra/RMF FM / RMF FM
/ Jacek Skóra/RMF FM / RMF FM
/ Jacek Skóra/RMF FM / RMF FM
/ Jacek Skóra/RMF FM / RMF FM
/ Jacek Skóra/RMF FM / RMF FM
/ Jacek Skóra/RMF FM / RMF FM
/ Jacek Skóra/RMF FM / RMF FM
/ Jacek Skóra/RMF FM / RMF FM

1931. Marszałek Polski Józef Piłsudski / PAP / PAP
Litwa ok. 1874. Józef Piłsudski (L) ze starszym bratem Bronisławem (reprodukcja zdjęcia z archiwów rodzinnych). / PAP / PAP
Marszałek Józef Piłsudski (1867-1935) - zdj. z 1899 r. / PAP / PAP
Reprodukcja portretu Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego ze zbiorów prywatnych Grzegorza Jaxy-Małachowskiego. / PAP/PAI / PAP
Reprodukcja zdjęcia ze zbiorów Muzeum Historycznego m.st. Warszawy: / PAP/ Reprodukcja / PAP
1930. Marszałek Polski Józef Piłsudski / PAP/CAF / PAP
Józef Klemens Piłsudski / DPA / PAP
Józef Piłsudski / PAP/CAF-reprodukcja / PAP
Portugalia Funchal 15.12.1930. Marszałek Józef Piłsudski schorowany i zmęczony wyjechał na portugalską wyspę Madera, aby podratować zdrowie. / PAP/CAF / PAP