Dwie osoby chore na astmę pozywają Skarb Państwa za brak skutecznej walki ze smogiem. Żądają łącznie 300 tys. zł odszkodowania za koszty leczenia i zadośćuczynienia za utratę zdrowia.
W imieniu 55-letniego pana Andrzeja z Rybnika i 5-letniego chłopca spod Torunia (którego reprezentuje mama) występuje fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi.
Obaj cierpią na astmę i inne choroby układu oddechowego. Domagają się zadośćuczynienia za utratę zdrowia i odszkodowania za koszty leczenia. Chodzi o 200 tys. zł na rzecz pana Andrzeja i 100 tys. zł na rzecz 5-latka.
Każda zimna pora roku oznacza zaostrzenie choroby - bez inhalatora i leków nie jestem w stanie normalnie funkcjonować. Zdarzało się, że nie mogłem wyjść z domu, bo powietrze, którym oddychałem, przypominało truciznę - powiedział cytowany w komunikacie pan Andrzej.
Drugi pokrzywdzony to kilkuletni chłopiec spod Torunia, który również zmaga się z astmą.
Mój syn każdego dnia zmaga się z chorobą, która odbiera mu dzieciństwo. Zwykłe wyjście na dwór może zaostrzyć jego dolegliwości, więc często staramy się unikać przebywania na zewnątrz w sezonie grzewczym. Czyste i bezpieczne powietrze to nie luksus, to potrzeba, bez której normalne życie dla niego staje się niemożliwe. Przecież mój syn ma prawo do normalnego życia - do zabawy i beztroski, jak każdy pięciolatek - zaznaczyła pani Urszula, matka chłopca.
Dodała, że jeśli państwo skutecznie i szybciej pomogłoby ludziom wymienić źródła ciepła i ocieplić domy, mniej rodzin musiałoby przechodzić przez to co oni.
Jak podała fundacja, według danych opracowanych przez amerykański ośrodek badawczy na Uniwersytecie w Chicago (Air Quality Life Index), gdyby jakość powietrza w Toruniu spełniała zalecenia WHO, mieszkańcy miasta zyskaliby średnio 10 dodatkowych miesięcy życia. W przypadku Rybnika dane wskazują, że smog zabiera mieszkańcom miasta prawie dwa lata.
Według raportu firmy doradczej Deloitte z 2019 roku smog kosztuje Polskę 111 mld zł rocznie, a działania w tym zakresie są wciąż niewystarczające.
W pozwach zwrócona jest także uwaga na to, że na części terytorium Polski jakość powietrza wciąż nie spełnia obowiązujących norm krajowych. Za kilka lat te normy zostaną jeszcze zaostrzone w związku z koniecznością wdrożenia znowelizowanej ostatnio dyrektywy o jakości powietrza - AAQD.
W celu ochrony zdrowia wprowadza ona nowe standardy w kierunku rekomendowanych przez Światową Organizację Zdrowia.
W styczniu 2019 roku warszawski sąd wydał wyrok w procesie wytoczonym przez Grażynę Wolszczak. Aktorka pozwała Skarb Państwa za zanieczyszczone powietrze. Sąd przyznał jej rację i nakazał zapłatę pięciu tysięcy złotych na wskazany przez aktorkę cel charytatywny. Wyrok jest prawomocny.
Z kolei w 2021 roku Sąd Okręgowy w Gliwicach orzekł, że państwo naruszyło dobra osobiste mieszkańca Rybnika z powodu zanieczyszczenia powietrza. Sąd uznał zaniechania Skarbu Państwa, w których wyniku powód doznał krzywdy w znacznych rozmiarach, za co zasądził 30 tys. zł.