Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej przyjęło dziś uchwałę zmierzającą do umożliwienia świadkom korzystania z pomocy prawnej podczas przesłuchań przez prokuratora. Decyzja o zwróceniu się w tej sprawie z petycją do prezydenta, rządu i parlamentu ma związek z wątpliwościami dotyczącymi okoliczności śmierci Barbary Skrzypek.
Adwokatura chce wprowadzenie do Kodeksu postępowania karnego zmiany, która sprawi, że obecność pełnomocnika podczas przesłuchania w charakterze świadka nie byłaby już, tak jak obecnie, uzależniona od zgody prokuratora.
W obecnym stanie prawnym osoba niebędąca stroną postępowania może korzystać z pomocy pełnomocnika, jeśli wymaga tego obrona jej interesu. Osoba wezwana w charakterze świadka może mieć problem z udowodnieniem, że takiej obrony potrzebuje. Obecne przepisy uzależniają też możliwość skorzystania z obecności adwokata od zgody prowadzącego przesłuchanie prokuratora.
Propozycja adwokatury przede wszystkim zmierza do uchylenia przepisu art. 87 § 3 Kodeksu postępowania karnego, stwierdzającego, że "w postępowaniu przygotowawczym prokurator może odmówić dopuszczenia do udziału w postępowaniu pełnomocnika, jeżeli uzna, że nie wymaga tego obrona interesów osoby niebędącej stroną".
Adwokaci chcą też jasnego stwierdzenia w art. 87 Kodeksu, że "Osoba niebędąca stroną może ustanowić pełnomocnika, jeżeli wymagają tego jej interesy w toczącym się postępowaniu", co jednoznacznie oznaczałoby, że to świadek decyduje, czy chce korzystać z pomocy prawnika, czy nie.
Prezydium NRA zwróciło się do Prezydenta RP, Sejmu RP, Senatu RP i Rady Ministrów o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w celu zmiany art. 87 § 2 k.p.k. oraz uchylenia § 3 tego artykułu. Uzasadniając złożoną w interesie publicznym petycję adwokaci piszą, że "Propozycja ma na celu podniesienie standardu ochrony praw obywatelskich oraz zapewnienie zgodności polskich przepisów z normami prawa unijnego (...) Proponowana zmiana usunie wątpliwości interpretacyjne i wyeliminuje możliwość arbitralnego ograniczania dostępu do pełnomocnika przez organy procesowe w postępowaniu karnym".
Adwokatura podkreśla też, że przyjęcie proponowanych przepisów:
- wzmocni prawo do pomocy prawnej dla osób niebędących stronami w postępowaniu karnym,
- zwiększy standard rzetelnego procesu karnego,
- umożliwi pełną realizację prawa do obrony,
- wyeliminuje arbitralność organów procesowych w kwestii dopuszczenia pełnomocnika,
- zapewni zgodność polskiego prawa z unijnymi standardami prawnymi,
- nie pociąga za sobą dodatkowych kosztów dla budżetu państwa.
Barbara Skrzypek zmarła w sobotę 15 marca, a informację o jej śmierci potwierdził Jarosław Kaczyński w TV Republika, sugerując, że za jej zgon może być odpowiedzialny aparat państwa. Skrzypek była przesłuchiwana w środę, 12 marca. Przesłuchanie odbywało się w związku ze sprawą spółki Srebrna, prowadzonym przez prokurator Ewę Wrzosek.
Z niedowierzaniem, z zaskoczeniem i ze zdumieniem dowiedzieliśmy się o śmierci świadka, Barbary Skrzypek. O zdarzeniu dowiedzieliśmy się w późnych godzinach wieczornych 15 marca - poinformował w poniedziałek rzecznik prasowy warszawskiej prokuratury okręgowej, prok. Piotr Skiba.
"Barbara Skrzypek nie zgłaszała zastrzeżeń co do formy i długości przesłuchania w charakterze świadka" - przekazała również w poniedziałek Prokuratura Okręgowa w Warszawie. Jednocześnie prokuratura poinformowała, że pełnomocnik Skrzypek, adw. Krzysztof Gotkowicz wnioskował o dopuszczenie go do przesłuchania. Prokurator na podstawie art. 87 par. 3 kpk odmówiła dopuszczenia w przesłuchaniu pełnomocnika świadka uznając, że nie wymaga tego obrona interesów osoby nie będącej stroną.
Sprawa śmierci Barbary Skrzypek wywołał polityczną burzę, w której opozycja oskarżyła rząd o wprowadzenie w ramach aparatu państwa metod represji wobec przeciwników politycznych.
Mamy pierwszą ofiarę Polski walczącej - komentował Jarosław Kaczyński, odwołując się do słów premiera Donalda Tuska, który we wrześniu ubiegłego roku powiedział, że po 8 latach rządów PiS państwo zostało zdewastowane i będzie wymagało naprawy przy użyciu metod często kontrowersyjnych. Jako historyk, moim zdaniem mogę chyba śmiało zaryzykować tezę, że mamy dzisiaj potrzebę działania w tych kategoriach demokracji walczącej - ocenił Tusk.
