W specjalnych, marmurowych sarkofagach po południu złożone zostały dzisiaj szczątki trzech byłych polskich prezydentów na uchodźstwie. Chodzi o Władysława Raczkiewicza, Augusta Zaleskiego i Stanisława Ostrowskiego. Ich prochy zostały sprowadzone z Wielkiej Brytanii wojskowym samolotem, który o godz. 13 wylądował w Warszawie. Później trafiły do nowego mauzoleum w podziemiach Świątyni Opatrzności Bożej. To miejsce odwiedził nasz dziennikarz Michał Dobrołowicz.
W podziemiach Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie odbył się ponowny pochówek sprowadzonych z Wielkiej Brytanii szczątków prezydentów: Władysława Raczkiewicza, Augusta Zaleskiego i Stanisława Ostrowskiego. Razem z nimi w mauzoleum spoczął również ostatni Prezydent RP na uchodźstwie - Ryszard Kaczorowski wraz z małżonką.
Po oficjalnych uroczystościach, będących zwieńczeniem trwających od czterech lat obchodów 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, Mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie oraz Izba Pamięci zostało udostępnione zwiedzającym.
Sprowadzone do Polski z Cmentarza Lotników Polskich w Newark-on-Trent w Wielkiej Brytanii szczątki Prezydentów RP na uchodźstwie zostały złożone w specjalnych, marmurowych sarkofagach.
W mauzoleum może zmieścić się w jednym momencie około tysiąca osób. Idea była taka, by jak najskromniej pokazać sylwetki byłych prezydentów. Sarkofagi są identyczne. Możemy zobaczyć na nich godło, nazwisko prezydenta, krótką informację o jego działalności na uchodźstwie. Chcieliśmy, by było skromnie i godnie. Marmur, z którego stworzono sarkofagi, sprowadziliśmy z Kalifornii, dostaliśmy tam informację, że jest to jeden z najtrwalszych marmurów na świecie - opisuje w rozmowie z dziennikarzem RMF FM Michałem Dobrołowiczem kustosz Świątyni Opatrzności Bożej ksiądz Tadeusz Aleksandrowicz.
Orzeł znajdujący się na sarkofagu i obok niego, na kracie w Mauzoleum to godło, które pojawiało się także na specjalnych pieczęciach prezydenckich. Dokumenty, w których można znaleźć tę pieczęć, są za ścianą, w nowej Izbie Pamięci - dodaje Wojciech Labuda, rządowy pełnomocnik do spraw ochrony miejsc pamięci.
Obok grobowców prezydentów Raczkiewicza, Zaleskiego, Ostrowskiego i Kaczorowskiego w mauzoleum znajdują się również dwa sarkofagi, tzw. cenotafy, symbolicznie upamiętniające prezydentów Edwarda Raczyńskiego, pochowanego w rodzinnym majątku w Rogalinie oraz Kazimierza Sabbata, który spoczywa na cmentarzu Gunnersbury w Londynie.
Tworząc Mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie oddajemy historyczną sprawiedliwość tym, którzy przez lata zabiegali o wolną, suwerenną Rzeczpospolitą, a którzy dzisiaj mogą spocząć na wolnej polskiej ziemi. Jednocześnie wypełniamy ogromną lukę, gdyż do tej pory nie było w Polsce miejsca prezentowania zasług, jakie Prezydenci RP na uchodźstwie odnieśli dla polskiej wolności w latach 1939-1990. W ten sposób oddajemy hołd Prezydentom RP na uchodźstwie i spłacamy dług wobec polskiej emigracji, która przez pół wieku po zakończeniu II wojny światowej trwała niezłomnie na straży niepodległości - mówi Wojciech Labuda, Pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów do spraw Ochrony Miejsc Pamięci.
Obok Mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie powstała poświęcona im Izba Pamięci, przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej. W gablotach przedstawiających postacie kolejnych Prezydentów RP na uchodźstwie będzie można zobaczyć oryginalne fotografie i dokumenty z okresu pełnienia funkcji głowy państwa, a także z okresu ich wcześniejszej działalności. Wśród prezentowanych artefaktów znajdą się m.in. pamiątki związane z ostatnim prezydentem II RP Ignacym Mościckim, paszport i legitymacja oficera służby zdrowia z 1944 r. Stanisława Ostrowskiego, pieczęć Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie Kazimierza Sabbata oraz ryngraf ofiarowany 4 września 2004 r. Ryszardowi Kaczorowskiemu z okazji 85. rocznicy jego urodzin.
W Izbie Pamięci szczególne miejsce zajmie kopia prezydenckiej Chorągwi Rzeczypospolitej, której oryginał powiewał nad Zamkiem Królewskim od 1926 do 1939 roku, a następnie został wywieziony przez prezydenta Ignacego Mościckiego do Londynu. Na multimedialnym ekranie prezentowany będzie materiał filmowy poświęcony wszystkim Prezydentom RP na uchodźstwie.
Sprowadzenie do Polski prochów Prezydentów RP na uchodźstwie oraz utworzenie Mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie i Izby Pamięci w Świątyni Opatrzności Bożej wieńczy 4-letnie obchody 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.
Główną zasługą Prezydentów RP na uchodźstwie było zachowanie konstytucyjnej ciągłości władz Rzeczypospolitej Polskiej od września 1939 r., kiedy doszło do agresji Niemiec i Związku Sowieckiego na Polskę, poprzez całą II wojnę światową i powojenną sowiecką okupację, aż do pierwszych, w pełni wolnych wyborów prezydenckich w 1990 r.
Zakończeniem misji prezydentów było uroczyste przekazanie w 1990 r. na Zamku Królewskim w Warszawie insygniów prezydenckich. Ryszard Kaczorowski - ostatni Prezydent RP na uchodźstwie, przekazał je Lechowi Wałęsie - pierwszemu polskiemu prezydentowi wybranemu w wyborach powszechnych po II wojnie światowej.
