Mogła przejść do historii, wycofała się tuż pod szczytem Nanga Parbat. "Byłam smutna przez 5 minut"

Michał Rodak: Od dnia ataku szczytowego na Nanga Parbat minęły już sporo czasu. Jak się czujesz? Udało ci się już dojść do siebie?

Tamara Lunger: Nadal boli mnie kostka. Niestety, chyba uszkodziłam więzadła, ale nie jestem pewna. Nie poszłam się zbadać, bo nie lubię lekarzy. Wciąż czuję się trochę zmęczona, bo od ataku szczytowego jeszcze nie miałam czasu, by się wyspać. Musieliśmy szybko się spakować i zejść w dół, by wrócić z bazy do cywilizacji. Później mieliśmy sporo spotkań i konferencję prasową. Dostaliśmy też wiele innych zaproszeń. Cały czas byliśmy zajęci, a potem od razu znaleźliśmy się w samolocie. Kiedy dotarłam do domu, z jednej strony byłam bardzo szczęśliwa, ale z drugiej - po pierwszej nocy w moim łóżku płakałam, bo chciałam już być tam z powrotem.

Jak zapamiętasz tę wyprawę?

Jestem bardzo, bardzo szczęśliwa, że mogłam coś takiego przeżyć i że wszystko poszło dobrze. Zaczęliśmy w dwójkę, a później połączyliśmy siły z Alexem i Alim. Nie znałam Alexa, a tylko trochę znałam Aliego, ale nigdy się z nim nie wspinałam. Między nami wszystkimi powstała perfekcyjna harmonia. Myślę, że to było coś wielkiego, że mogliśmy dojść tak wysoko, a trójce z nas udało się stanąć na szczycie.

Nie jestem smutna, że akurat mnie się nie udało. Ten wewnętrzny głos, który usłyszałam w tym momencie, miał dla mnie dużą wartość. Słyszałam go już podczas moich poprzednich ekspedycji i za każdym razem potwierdzało się, że właśnie on ratował mi życie. Nie miałam więc wyboru - znów musiałam go posłuchać. Byłam tak blisko szczytu, że czuję się prawie, jakbym na nim była. Bardzo cieszę się razem z Alim, Simone i Alexem, ale tak samo cieszy mnie moja historia. Patrząc pod kątem pewnych wartości - wspinaczka sama w sobie jest dla mnie bardziej istotna niż zdobycie szczytu.

Jak to jest, kiedy już widzisz szczyt i wiesz, że jest dosłownie na wyciągnięcie ręki, ale coś w twojej głowie mówi ci: "Nie, nie rób tego. Czas zawrócić"?

Gdy byłam właśnie w tym momencie, zobaczyłam Aliego na szczycie. Rzuciłam w jego stronę: "Cześć", a potem powiedziałam sobie: "Tak, jest tak blisko, tak blisko", ale nie musiałam walczyć sama ze sobą i zastanawiać się czy powinnam iść w górę, czy zawrócić. Wiedziałam, że sytuacja jest naprawdę poważna. Kiedy szliśmy w górę, powiedziałam do Simone: "Myślę, że jeśli wejdę dzisiaj na szczyt, będziecie musieli pomóc mi zejść". Byłam bardzo słaba. Cały dzień wymiotowałam. Niczego nie jadłam ani nie piłam, a do tego ten mocny wiatr pochłonął sporo mojej energii. Po tych moich słowach, zaczęłam się nad nimi zastanawiać i powiedziałam sobie: "Nie, nie ma szans, że będą w stanie mi pomóc. Przecież nie mamy liny. Możesz zginąć, wykonując każdy krok z powrotem do obozu czwartego". Wiedziałam, że jeśli będę podczas zejścia zbyt zmęczona, po prostu polecę w dół. Dlatego lepiej, że nie wciągnęłam ich w kłopoty, bo sami też oczywiście byli wyczerpani. Zdecydowałam więc, że po prostu schodzę. W namiocie, gdy wrócili, oczywiście im gratulowałam. Byłam smutna, ale tylko przez 5 minut. Później jeszcze raz wszystko przeanalizowałam i smutek minął.

Ostatecznie ile zabrakło ci, by stanąć na szczycie? To 60-70 metrów?

Było po prostu bardzo, bardzo blisko...

Simone powiedział w jednym z wywiadów o twojej decyzji: "To była jedna z najbardziej niesamowitych rzeczy, jakie kiedykolwiek widziałem w górach".

To piękne słowa i jestem zaszczycona, że wypowiedział się o mnie w ten sposób. Wiem, że Simone też ma taki wewnętrzny głos i taki szósty zmysł. Człowiek albo ma ten "instynkt przetrwania", albo nie. Bardzo się cieszę, że jestem w tej pierwszej grupie.

Bardzo mocno wierzę w Boga. Modliłam się przez cały dzień szczytowy. Mówiłam tylko: "Boże, proszę, osłab ten wiatr, bo nie wiem, czy dam radę wejść na szczyt, jeśli będzie cały czas tak wiało". Później pomyślałam, że może to nie jest moja droga i może muszę przyjąć to jak kolejne doświadczenie. Kiedy jedziesz na wyprawę, to oczywistym jest, że nie zawsze jesteś w stanie zdobyć szczyt. Ponieważ wierzę w Boga, to niepowodzenie jest o wiele łatwiejsze do przeżycia. Myślę, że po prostu tak miało być. Moje życie zostało zaplanowane inaczej. Mogę pojechać na kolejne wyprawy i zdobywać inne szczyty.

Wasz atak szczytowy, patrząc na całość, był nieprawdopodobnie szybki. Wyglądało to tak, że mieliście perfekcyjny plan i z mistrzowską precyzją zrealizowaliście go punkt po punkcie. Powoli zdobywaliście wysokość, w kolejnych dniach osiągając obóz drugi, trzeci i czwarty, by później w sprinterskim stylu wejść na szczyt i z niego wrócić.

Mogę mówić tylko za siebie i Simone, nie za pozostałych, ale my trenowaliśmy wcześniej każdego dnia, a czasem nawet dwa razy dziennie, jak wyczynowi sportowcy. Czasem to była jazda na nartach, a latem - biegi. Chcę działać jak sportowiec nie tylko tu, w domu, ale także na dużych wysokościach. Tym razem była to dla nas też niespodzianka, bo razem z Simone przespaliśmy tylko jedną noc w obozie drugim na wysokości 6100 metrów. Kilka razy próbowaliśmy dojść do obozu trzeciego i tam spędzić noc, ale nigdy się nie udało z powodu silnego wiatru i złych warunków. Na tym skończył się nasza aklimatyzacja i musieliśmy zaatakować szczyt, bo pogoda była tak dobra.

Powiedzieliśmy sobie, że spróbujemy dać z siebie wszystko. Mój jedyny zły dzień przypadł akurat na dzień ataku szczytowego. Wyszłam z namiotu i czułam, że moje mięśnie się nie zregenerowały. Bardzo dobrze znam swoje ciało i już wiedziałam, że to nie będzie mój najlepszy dzień, ale liczyłam, że może zacznę powoli i z biegiem czasu będzie lepiej. Później zaczęłam jednak wymiotować i to trwało przez cały dzień. Starałam się nie myśleć o tym, że jest źle. Chciałam dać z siebie maksimum. Skończyło się, jak się skończyło i bardzo się z tego cieszę.

Kluczem do sukcesu była dla was decyzja o połączeniu sił z Alexem i Alim?

Na pewno było to bardzo ważne. Kto wie, czy bylibyśmy w stanie dojść tak wysoko czy też zdobyć szczyt na drodze Messnera. Był tam bardzo niebezpieczny serak.

Moim zdaniem wszystko potoczyło się idealnie. Były pewne problemy z Daniele Nardim (Włoch uczestniczył w wyprawie Alexa Txikona i Aliego Sadpary - przyp. red.). Muszę być szczera i powiedzieć, że kiedy zakończył wyprawę i opuścił bazę, znowu poczułam pełną harmonię. Wcześniej ciągle coś było nie tak. Dla mnie to niemożliwe, by wspinać się, robić coś tak ważnego, gdy nie mam "czystej" głowy i pełnego spokoju. Gdy Daniele zniknął, wszystko ułożyło się idealnie. Byliśmy szczęśliwi, polubiliśmy się i wzajemnie się szanowaliśmy. Wszyscy w zespole liczyli się tak samo. Nie było też tak, że Ali był z nami jako porter. Stanowiliśmy czwórkę wspinaczy, którzy zdecydowali się działać razem.

Co tak naprawdę wydarzyło się między Alexem a Daniele? O co tak się pokłócili, że dalsza współpraca nie była już możliwa?

To Alex zaprosił nas i powiedział: "Co powiedzielibyście na przejście na naszą drogę? Możemy połączyć siły i wspinać się razem. Dzięki temu zwiększymy nasze szanse na wejście na szczyt". Odpowiedzieliśmy wtedy, że zobaczymy, ale chcemy się wspinać drogą Messnera. Jednak gdy Tomek Mackiewicz wrócił do bazy i powiedział nam, że serak jest tam prawie niemożliwy do pokonania i w każdym momencie może się oberwać, stwierdziłam, że nie chcę podejmować takiego ryzyka i zdecydowaliśmy o przeniesieniu się na drogę Kinshofera, gdzie działał zespół Alexa. To on był liderem tej wyprawy i myślę, że Daniele nie mógł się z tym pogodzić, bo cały czas mówił: "Nie, dzielimy odpowiedzialność 50 na 50. Nikt nie jest liderem". Chciał, żeby Simone przed nim klęknął i poprosił go o zgodę na korzystanie z ich drogi. Sporo o tym rozmawialiśmy i powiedzieliśmy: "Jeśli chcecie pieniędzy, bo rozwiesiliście już liny i ponieśliście inne wydatki, zapłacimy Wam. Nie ma problemu. Powiedzcie tylko ile". Padła tylko odpowiedź, że "nie, bo jesteśmy przyjaciółmi".

Moim zdaniem nie na tym jednak polegał problem. Daniele nie był w tym roku psychicznie gotowy, by się wspinać. Powiedział mi też: "Tamara, w tym roku nie mam tyle motywacji i ciągle boję się, czy liny wytrzymają. Jest inaczej niż było w poprzednich latach". Nie był też w tak dobrej formie fizycznej.

Daniele chciał zniszczyć ten zespół. Gdy już zdecydowaliśmy, że działamy razem, zaczęło dziać się wiele różnych rzeczy i Simone stwierdził, że nie chce się wspinać z Daniele, bo mu nie ufa. Znów podzieliliśmy się wtedy na naszą dwójkę i ich trójkę, ale Alex i Ali ostatecznie zdecydowali, że chcą wspinać się z nami, bo ich jedyny problem to Daniele. W tym momencie on zrezygnował i opuścił bazę. W dniu, w którym to zrobił, nastał pokój i miłość. To było niesamowite.

Byłam oczywiście bardzo zmartwiona tym, co się wydarzyło, bo spotkałam Daniele w 2014 roku na K2 i naprawdę go polubiłam. Teraz poznałam go lepiej i dzięki temu zrozumiałam, jaki typ ludzi zdobywa góry. Dla mnie zdobywanie gór to bycie sobą, bycie w harmonii, poczucie spokoju i zrozumienie z innymi wspinaczami. Kiedy byłam w samym środku tych problemów w bazie, to wysysało ze mnie całą energię. Trudno po prostu uwierzyć w to wszystko, co tam się działo.

Przeczytaj drugą część rozmowy z Tamarą Lunger - o polskich himalaistach, Simone Moro oraz najbliższych planach. Wyjaśnia między innymi czy wybiera się na ostatnim niezdobyty zimą ośmiotysięcznik K2!