Charakterystyczne wzory, często niewidoczne na pierwszy rzut oka. Znajdują się głównie na mankietach i kołnierzach oraz przedniej części koszuli. Tradycyjny element ukraińskiego ubioru dziś obchodzi swoje międzynarodowe święto. Dziś też, jak nigdy wcześniej, staje się symbolem walki o własną tożsamość, za którą niektórym przychodzi zapłacić najwyższą cenę.
Międzynarodowy Dzień Wyszywanki to święto tradycyjnej, ukraińskiej, wyszywanej koszuli – "wyszywanki". Zapoczątkowane zostało stosunkowo niedawno, bo w 2007 roku przez studentów uniwersytetu w Czerniowcach, a obchodzone jest zawsze w trzeci czwartek maja.
Pomysłodawczynią była studentka Lesja Woroniuk, która zaproponowała, aby jej koleżanki i koledzy jednego dnia założyli koszule z wyszywanką. Na początku w akcji wzięło kilkudziesięciu studentów i kilku wykładowców. W kolejnych latach święto urosło do poziomu ogólnokrajowego, a później przyciągnęło diasporę ukraińską na całym świecie. Dzień obchodów wybrano nieprzypadkowo. Celowo wyznaczono dzień powszedni, zamiast weekendu, aby podkreślić, że wyszywanka jest elementem życia i kultury Ukraińców, a nie antycznym artefaktem.
W czasach rosyjskiej napaści na Ukrainę wyszywanka stała się czymś więcej: symbolem własnej tożsamości, której trzeba bronić za wszelką cenę przed "rosyjską denazyfikacją".
Na Ukrainie haftowana koszula jest elementem stroju ludowego. Ukraińcy zakładają je na ważne wydarzenia rodzinne i święta religijne, a nawet państwowe. Wyszywanki nosiły do tej pory przeważnie osoby o poglądach patriotycznych, demonstrując swą przynależność narodową. Teraz noszą je wszyscy, bo stały się (obok ukraińskiej flagi) jednym z najważniejszych symboli narodowych.
Film, który ma to obrazować, nagrało ukraińskie Ministerstwo Kultury we współpracy z film.ua. W opisie filmu czytamy:
"Wyszywanka jest symbolem naszej odwiecznej kultury, związku między pokoleniami i walki. Tak, walki, bo w różnych czasach ubieranie ukraińskiej koszuli było wyzwaniem i dla Imperium Rosyjskiego i dla Sowietów" - tak w 2013 roku pisał na Facebooku niezależny deputowany i działacz społeczny Ołeś Donij. Była to jego reakcja na... parlamentarny spór o wyszywankę.
Ukraińscy deputowani przez wiele dni nie byli w stanie przeprowadzić posiedzenia Rady Najwyższej, ponieważ spierali się, w jakim stroju wypada, a w jakim nie wypada pojawiać się na sali obrad parlamentu. Pod krawatem czy w haftowanej koszuli?
Dziś nikt już nie ma tego rodzaju wątpliwości i wydaje się, że święto po raz pierwszy tak silnie jednoczy Ukraińców zarówno tych, którzy zostali w ojczyźnie, jak i tych, którzy zmuszeni byli wyjechać.
Z okazji Międzynarodowego Dnia Wyszywanki życzenia rodakom złożył między innymi prezydent Ukrainy Wołodymir Zełeński (ubrany oczywiście w haftowana koszulę)
Pod jednym z filmów opublikowanych z okazji dzisiejszego święta czytamy:
Na filmie widać, jak dziury po rosyjskich pociskach w ukraińskich domach "łatane" są tradycyjnym ukraińskim haftem: