Brytyjczycy zdecydowali w referendum, że chcą, by ich kraj opuścił Unię Europejską. Brexit poparło 51,9 proc. głosujących, czyli ponad 17,4 mln ludzi. Po ogłoszeniu wyników referendum premier Wielkiej Brytanii David Cameron oświadczył, że jego "kraj potrzebuje świeżego przywództwa", i zapowiedział, że do października ustąpi ze stanowiska. Decyzja Brytyjczyków wstrząsnęła rynkami finansowymi: europejskie giełdy rozpoczęły dzień od spadków.
Zrzeszenie Międzynarodowego Transportu Lotniczego (IATA) szacuje, że do roku 2020 liczba brytyjskich pasażerów w komunikacji lotniczej może spaść o 3-5 proc. w związku z przewidywanym spowolnieniem brytyjskiej gospodarki i spadkiem kursu funta w wyniku Brexitu. W analizie przewiduje się, że w wyniku referendum liczba brytyjskich pasażerów może w najbliższych latach spadać o 1-1,5 proc. rocznie.
Ponad 40 tysięcy londyńczyków podpisało petycję, w której domagają się, by stolica Zjednoczonego Królestwa ogłosiła niepodległość i została w Unii Europejskiej. Petycja umieszczona na stronie internetowej charge.org skierowana jest do burmistrza Londynu Sadiqa Khana. Autorzy proszą go, by "ogłosił niepodległość Londynu od Zjednoczonego Królestwa i złożył kandydaturę" miasta o wstąpienie do Unii Europejskiej.
Wielka Brytania nie będzie brała udziału w drugim dniu najbliższego unijnego szczytu - informuje agencja Reutera, powołując się na niewymienionego z nazwiska przedstawiciela UE. W najbliższy wtorek brytyjski premier David Cameron formalnie poinformuje pozostałych 27 przywódców o wynikach brytyjskiego referendum. Następnie Cameron wróci do Londynu, a w środę pozostali przywódcy będą już rozmawiać o Brexicie "w formacie, który stanie się regularny" - pisze agencja.
Po wynikach referendum w sprawie Brexitu giełda w Toronto otworzyła się w piątek spadkami, kanadyjski dolar stracił półtora centa, a eksperci przestrzegają Brytyjczyków przed politycznym i gospodarczym kacem.
9 tysięcy hiszpańskich obywateli na brytyjskim Gibraltarze obawia się o swoją przyszłość. Panuje zaniepokojenie, jakiego nigdy dotąd nie było. Bardzo czarno widzimy naszą przyszłość - powiedział hiszpańskiej agencji EFE Juan Jose Uceda, przedstawiciel Stowarzyszenia Pracowników Hiszpańskich na Gibraltarze. Wyjaśnił, że ich największym zmartwieniem nie jest dewaluacja funta szterlinga czy też ewentualne wprowadzenie obowiązku posiadania wiz i pozwoleń na pracę dla hiszpańskich obywateli. Po Brexicie, bez ochrony Unii Europejskiej może się wydarzyć wiele rzeczy, zważywszy że Hiszpania może ponownie zacząć dochodzić swych praw do gibraltarskiej skały - przedstawił obawy Hiszpanów zatrudnionych na Gibraltarze.
Francuzi nie chcą "Franxitu"? Według sondażu, który przeprowadził instytut badania opinii publicznej Odoxa na zlecenie tygodnika "Paris Match" 64 proc. Francuzów chce, by ich kraj pozostał w Unii Europejskiej. Jak stwierdza tygodnik, za pozostaniem w Unii opowiedziało się 76 proc. objętych sondażem przedstawicieli francuskiej lewicy i 75 proc. osób o poglądach prawicowych. Spośród zwolenników ultraprawicowego Frontu Narodowego 77 proc. ankietowanych chce, aby Francja wystąpiła z Unii Europejskiej.
Wyjście Wielkiej Brytanii z UE nie będzie miało wpływu na brytyjskie stanowisko wobec NATO, nie osłabi też sojuszu - ocenił minister obrony Antoni Macierewicz.
Nie ma powodu, żeby histerycznie patrzeć na te wydarzenia. Unia Europejska jest organizacją państw suwerennych, narodowych, niepodległych. Każde państwo ma prawo decydować o swoim losie, Wielka Brytania tak zdecydowała, jak zdecydowała - powiedział Macierewicz dziennikarzom. Nie sądzę, by miało to jakikolwiek wpływ osłabiający NATO - dodał.
Ubiegająca się o nominację Demokratów w wyborach prezydenckich w USA Hillary Clinton powiedziała, że szanuje wynik brytyjskiego referendum w sprawie członkostwa w UE i będzie dbać o zachowanie dobrych relacji Ameryki zarówno z Londynem, jak i UE.
"Naszym najważniejszym zadaniem teraz jest sprawić, by klimat niepewności, jaki pojawił się w gospodarce po tym wydarzeniu (Brexicie), nie zaszkodził amerykańskim rodzinom" - napisała Clinton w oświadczeniu.
Piątkowa sesja na giełdzie była bardzo nerwowa dla złotego, bo inwestorzy nie spodziewali się Brexitu - zwracają uwagę analitycy. Dodają, że po gwałtownych porannych spadkach, notowania naszej waluty nieco się podniosły, m.in. w wyniku interwencji szwajcarskiego banku centralnego.
Ok. 16.45 za euro trzeba było zapłacić 4,43 zł, za dolara 3,98 zł, za franka 4,11 zł, a za funta 5,48 zł.
Prezydent Barack Obama zadeklarował, że uznaje wynik brytyjskiego referendum w sprawie członkostwa w Unii Europejskiej i że stosunki Stanów Zjednoczonych z Wielką Brytanią nie doznają przez to uszczerbku.
"Naród Zjednoczonego Królestwa wypowiedział się i szanujemy jego decyzję. Specjalne stosunki między Stanami Zjednoczonymi i Zjednoczonym Królestwem są trwałe i członkostwo Zjednoczonego Królestwa w NATO pozostaje kamieniem węgielnym polityki zagranicznej, polityki bezpieczeństwa i polityki gospodarczej USA. To samo dotyczy naszych stosunków z Unią Europejską, które tak bardzo przyczyniły się do promowania stabilności, stymulowania wzrostu gospodarczego oraz wspierania szerzenia demokratycznych wartości i ideałów na całym kontynencie i poza nim" - głosi wydane przez prezydenta oświadczenie.
The United Kingdom and the European Union will remain indispensable partners of the United States @POTUS pic.twitter.com/gI76eRleD0
WhiteHouseJune 24, 2016
Unia Europejska musi szybko zareagować na wynik brytyjskiego referendum, a w jej zasadniczej polityce powinny zaistnieć wyraźne zmiany. Nie jest to żadna tragedia. To rzeczywistość, na którą 27 pozostałych państw Unii Europejskiej będzie musiało bardzo szybko zareagować. Uważałbym za wielki błąd, gdyby reakcja była taka, jaka była dotychczasowa polityka Unii Europejskiej - powiedział premier Słowacji Robert Fico.
Ambasador Polski w Londynie Witold Sobków zapewnił, że wynik referendum ws. Brexitu nie będzie miał bezpośredniego wpływu na ponad 850 tys. Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii. Czekają nas teraz negocjacje dotyczące warunków wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, które potrwają minimum dwa lata - powiedział Sobków.
Szefowa Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) Christine Lagarde wezwała Unię Europejską i Wielką Brytanię, by wspólnie zapewniły "łagodną transformację" stosunków gospodarczych po opowiedzeniu się przez Brytyjczyków za wyjściem ze Wspólnoty.
Przy zmienności na rynkach coraz większe znaczenie będą miały fundamenty gospodarki, a polska gospodarka ma je silne, jest zrównoważona wewnętrznie i zewnętrznie - zapewnia NBP.
Decyzja Wielkiej Brytanii o wystąpieniu z Unii Europejskiej nie wpłynie na politykę sankcji prowadzoną przez UE wobec Rosji - powiedział prezydent Władimir Putin. Jeśli chodzi o politykę sankcji, to nie sądzę, by referendum odbiło się na naszych stosunkach z UE w tym aspekcie - powiedział. Zadeklarował, że jeśli partnerzy europejscy będą gotowi do konstruktywnego dialogu, Rosja będzie "odpowiadać pozytywnym na pozytywne".
Minister spraw zagranicznych i europejskich Chorwacji Miro Kovacz wyraził obawę, że decyzja Brytyjczyków o opuszczeniu Unii Europejskiej może spowolnić proces przyjmowania do Wspólnoty państw bałkańskich.
Posłuchajcie, jak na Brexit zareagowali Brytyjczycy. Rozmawiał z nimi korespondent RMF FM, Bogda Frymorgen.
Twoja przeglądarka nie obsługuje standardu HTML5 dla audio
Trzeba rozpocząć marsz do Polexitu - uważają działacze Ruchu Narodowego, według których również w Polsce powinno odbyć się referendum ws. wyjścia z UE. Ich zdaniem UE w obecnym kształcie trzeba zdemontować i zastąpić ją gospodarczą współpracą suwerennych państw.
Sądzę, że obecnie najpilniejszym wyzwaniem dla Unii Europejskiej jest odnalezienie drogi do serc eurosceptyków, by nie dać żadnej szansy oponentom europejskiego projektu integracyjnego i ich hojnym sponsorom - skomentował wynik brytyjskiego referendum ukraiński prezydent. Petro Poroszenko ma nadzieję, że sytuacja wokół Brexitu nie spowoduje zmiany unijnej polityki wobec Ukrainy. >>>WIĘCEJ PRZECZYTACIE TUTAJ<<<
Premier Grecji Aleksis Cipras powiedział, że podjęta przez Brytyjczyków w referendum decyzja o opuszczeniu UE świadczy o sięgających głębiej problemach, z którymi boryka się Europa i które trzeba - podkreślił - jak najszybciej rozwiązać.
O utrzymującym się kryzysie w Europie świadczyły już wcześniejsze sygnały: radykalne decyzje podejmowane w imię oszczędności, które zwiększyły przepaść między krajami Południa i Północy, ogrodzenia i zamknięte granice oraz odmowa podzielenia się obciążeniami związanymi z kryzysami, zadłużeniowym i migracyjnym - ocenił szef greckiego rządu.
Boris Johnson, były burmistrz Londynu i przedstawiciel eurosceptycznego skrzydła Partii Konserwatywnej, oświadczył, że w krótkiej perspektywie nic się nie zmieni po referendum w sprawie wyjścia Wielkiej Brytanii z UE.
W sprawie głosowania za wyjściem z UE należy podkreślić, że nie ma potrzeby pośpiechu oraz, jak oznajmił premier (David Cameron), nic się nie zmieni w krótkiej perspektywie - powiedział dziennikarzom Johnson, który był jedną z najbardziej rozpoznawalnych twarzy kampanii za Brexitem.
Przypomnijmy - wcześniej dziś przed swoim domem Johnson został wybuczany przed swoim domem. Odjechał pod eskortą policjantów.
#Leave campaigner @BorisJohnson booed after leaving his London home following #Brexit vote https://t.co/K6pbNn362q https://t.co/gwLVVof6OH
BBCBreakingJune 24, 2016
PO zaangażuje się w ochronę integralności UE, będzie także bronić pozycji i obecności Polski w Unii - oświadczył szef Platformy Grzegorz Schetyna. Poinformował, że we wtorek uda się do Brukseli, gdzie będzie rozmawiał o Brexicie z liderami europejskiej chadecji.
Były szef Światowej Organizacji Handlu (WTO) Pascal Lamy nazwał decyzję Brytyjczyków o wyjściu z Unii Europejskiej "złym dniem dla Europy". "To zły dzień dla europejskiego marzenia. (...) To, co należy teraz zrobić, to pogłębić gospodarczą i monetarną unię. To kierunek, w którym musimy zmierzać w 2018 i 2019 roku" - podkreślił.
Decyzję o Brexicie komentują nie tylko politycy czy ekonomiści. Oto, jak na wyniki referendum zareagował były piłkarz reprezentacji Anglii Gary Lineker:
Bloody hell!
GaryLinekerJune 24, 2016
"Drzemiesz kilka godzin i sprawdzasz, co się dzieje. Co myśmy narobili?":
U kip for a couple of hours and look what happens. What have we gone and done?
GaryLinekerJune 24, 2016
"Jest mi wstyd za moje pokolenie. Zawiedliśmy nasze dzieci i ich dzieci":
Feel ashamed of my generation. We've let down our children and their children.
GaryLinekerJune 24, 2016
Należy dokonać reformy Unii Europejskiej, to będzie pozytywna odpowiedź na Brexit, która może stać się też ofertą dla Wielkiej Brytanii - oświadczył prezes PiS Jarosław Kaczyński. Jak stwierdził, "potrzebny jest nowy traktat europejski".
Papież Franciszek o decyzji Brytyjczyków: "To była wola wyrażona przez naród. To wymaga od wszystkich nas wielkiej odpowiedzialności, by zagwarantować dobro Zjednoczonego Królestwa, a także dobro i koegzystencję całego kontynentu europejskiego".
Po decyzji ws. Brexitu rząd w Londynie powinien rozpisać referendum, w którym mieszkańcy Irlandii Północnej zdecydują, czy Ulster ma wystąpić ze Zjednoczonego Królestwa i połączyć się z republiką Irlandii - oświadczył wiceszef lokalnego rządu Martin McGuinness.
"Rząd brytyjski nie ma już demokratycznego mandatu do reprezentowania poglądów Północy w jakichkolwiek przyszłych negocjacjach z Unią Europejską. Uważam, że ciąży na nim polityczny imperatyw rozpisania 'border poll' (wyborów w sprawie granic)" - stwierdził McGuinness w rozmowie z północnoirlandzkim nadawcą RTE ("border poll" nazwano północnoirlandzkie referendum z 1973 roku ws. zakończenia podziału Irlandii - ogromna większość głosujących opowiedziała się wówczas za pozostaniem Irlandii Północnej w składzie Zjednoczonego Królestwa).
Wcześniej również przewodniczący Sinn Fein - największej północnoirlandzkiej partii narodowej - Declan Kearney oświadczył, że jeśli Wielka Brytania opuści Unię Europejską, to brytyjski rząd "utraci wszelki mandat", by reprezentować interesy mieszkańców Irlandii Północnej.
Kanclerz Niemiec Angela Merkel zaprosiła prezydenta Francji Francois Hollande'a, premiera Włoch Matteo Renziego i przewodniczącego Rady Europejskiej Donalda Tuska do Berlina na spotkanie poświęcone konsekwencjom decyzji Wielkiej Brytanii o wyjściu z UE.
"Niemcy są szczególnie zainteresowane i ponoszą szczególną odpowiedzialność za powodzenie jedności europejskiej" - zaznaczyła w wystąpieniu szefowa niemieckiego rządu. "Unia Europejska jest na tyle silna, by znaleźć właściwą odpowiedź na wyzwanie, jakim jest dzisiejszy dzień" - zapewniła.
Ekspert think tanku Martens Centre Roland Freudenstein: "Decyzja Brytyjczyków nie oznacza, że UE od razu pogrąży się w chaosie i zacznie się rozpadać. Jednak w niektórych krajach, takich jak Dania czy Holandia, są siły polityczne, które też domagają się referendum w sprawie członkostwa w UE. Nie można wykluczyć, że takie referenda się odbędą".
Decyzja Wielkiej Brytanii o wyjściu z Unii Europejskiej jest momentem przełomowym dla Europy i dla procesu europejskiej integracji - oświadczyła w Berlinie kanclerz Niemiec Angela Merkel. Równocześnie wezwała do spokoju i rozwagi i ostrzegła przed pospiesznymi i prostymi wnioskami.
Gubernator centralnego Banku Anglii Mark Carney zapewnił w oświadczeniu, że instytucja ta jest zdolna do sprostania wywołanym Brexitem wahnięciom gospodarczym. Rówcześnie poinformował, że Bank Anglii jest gotów w razie potrzeby wesprzeć banki komercyjne dodatkowymi funduszami w kwocie ponad 250 mld funtów.
"Potrwa jakiś czas, zanim Zjednoczone Królestwo ustanowi nowe stosunki z Europą i resztą świata. Można zatem oczekiwać pewnych związanych z tym wahnięć rynkowych i gospodarczych, ale jesteśmy na to dobrze przygotowani" - zapewnił Carney dodając, że "Bank Anglii będzie bezzwłocznie podejmował wymagane dodatkowe przedsięwzięcia stabilizujące rynek".
Decyzja Brytyjczyków o wyjściu ich kraju z UE to jasny sygnał dla przywódców Unii, że w tej sytuacji trzeba zachować jedność i czynić wszystko, by uniknąć "efektu domina" - oświadczył w rozmowie z dziennikarzami prezydent Andrzej Duda.
Według niego, trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie, dlaczego Brytyjczycy podjęli decyzję ws. wyjścia z UE: "Czy nie jest tak, że UE zbyt wiele narzuca krajom, które do niej należą".
W związku z Brexitem Duńska Partia Ludowa (DF) zaapelowała o rozpisanie referendum ws. dalszego członkostwa swojego kraju w Unii Europejskiej.
"Uważam, że Duńczycy powinni móc zadecydować w referendum, czy iść w ślady Brytyjczyków, czy zostawić sprawy po staremu" - oświadczył przywódca DF Kristian Thulesen Dahl.
Możliwość rozpisania referendum wykluczył jednak szef rządu w Kopenhadze Lars Lokke Rasmussen. "Jesteśmy częścią UE. (...) Nie sądzę, aby w przewidywalnej przyszłości doszło do sytuacji, która by to zmieniła" - stwierdził.
Wcześniej o konieczności rozpisania w swoich krajach referendów ws. członkostwa w Unii mówili szefowa francuskiego skrajnie prawicowego Frontu Narodowego Marine Le Pen i holenderski deputowany, szef antyunijnej i antyimigranckiej Partii Wolności Geert Wilders.
"Pozycja Zjednoczonego Królestwa w NATO nie ulegnie zmianie. Kraj ten pozostanie silnym i zaangażowanym sojusznikiem w NATO i będzie nadal odgrywał wiodącą rolę w naszym Sojuszu" - podkreślił po decyzji Brytyjczyków o Brexicie sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg.
Reuters zwraca uwagę, że NATO pogłębia relacje z Unią Europejską i przed referendum apelowało do Brytyjczyków o pozostanie we Wspólnocie. Po ogłoszeniu wyników plebiscytu Stoltenberg zapowiedział, że Sojusz będzie nadal dążył do ściślejszej współpracy z UE.
Liderzy unijnych instytucji wraz z holenderską prezydencją oczekują, że rząd w Londynie wprowadzi w życie decyzję obywateli Wielkiej Brytanii o wyjściu z UE tak szybko, jak to możliwe - niezależnie od tego, jak bolesny może być ten proces.
"Wszelkie opóźnienia niepotrzebnie przedłużą niepewność" - napisali we wspólnym oświadczeniu przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker, szef Rady Europejskiej Donald Tusk, szef Parlamentu Europejskiego Martin Schulz i premier Holandii Mark Rutte.
"Brytyjczycy podjęli bardzo czytelną decyzję w sprawie obrania odmiennej drogi i dlatego uważam, że kraj potrzebuje nowego przywództwa, by pójść w tym kierunku" - oświadczył po ogłoszeniu wyników referendum premier Wielkiej Brytanii David Cameron. Zapewnił, że zrobi, co w jego mocy, by ustabilizować kraj w najbliższych miesiącach, ale - jak zastrzegł - nie jest właściwe, by był "kapitanem tego statku".
"Nie ma dzisiaj potrzeby, by precyzyjnie określać harmonogram", ale Wielka Brytania "powinna mieć nowego premiera do rozpoczęcia konwencji Partii Konserwatywnej w październiku" - stwierdził Cameron.
Zobaczcie pierwszą część naszej relacji minuta po minucie z dnia ogłoszenia wyników referendum ws. Brexitu:
(edbie)