Miedzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS) ma już 20 lat. 20 listopada 1998 roku pierwszy element przyszłego kosmicznego laboratorium, rosyjski moduł Zarja, wystartował na pokładzie rakiety Proton na orbitę Ziemi. Rozpoczął się największy i najbardziej ambitny, międzynarodowy program badawczy w przestrzeni kosmicznej. Obecnie, w pełni już urządzone laboratorium pozostaje jedynym aktywnym centrum badawczym na orbicie, umożliwiającym prowadzenie w warunkach nieważkości eksperymentów z różnych dziedzin nauki, od biologii i medycyny po inżynierię materiałową. Bez ISS trudno byłoby marzyć o dalszym podboju kosmosu, w tym załogowym locie na Marsa.
NASA przypomina, że początki całego programu sięgają roku 1984, kiedy prezydent Stanów Zjednoczonych Ronald Reagan zaproponował budowę stacji kosmicznej, która miałaby trafić na niską orbitę Ziemi. W 1988 roku do współpracy zaproszono Kanadę, Japonię i Europejską Agencję Kosmiczną, a 5 lat później prezydent Bill Clinton porozumiał się w tej sprawie jeszcze z Rosją. Rosja wniosła do projektu nie tylko swoje bogate doświadczenie długich, załogowych lotów kosmicznych, ale też moduły budowane wtedy dla swojej nowej stacji Mir 2. Niedawni rywale czasów zimnej wojny zaczęli współpracę, która miała pozwolić na konstrukcję największego laboratorium w kosmosie.
Pierwszy element Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, tzw. Zarya Functional Cargo Block już 9 minut po starcie z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie otworzył panele słoneczne i anteny. Jego "samotność" na orbicie nie trwała długo. 4 grudnia 1998 roku prom kosmiczny Endeavour wyniósł na orbitę pierwszy amerykański moduł stacji, Unity Node 1. Z pomocą ramienia robotycznego załoga promu połączyła oba elementy. Od tego czasu stacja rozpoczęła nieprzerwane działanie, jej budowa miała potrwać jeszcze 13 lat.
Kolejna kluczowa data w historii ISS to 31 października 2000 roku, kiedy na stację wystartowała pierwsza załoga. Bill Shepherd, Yuri Gidzenko i Sergei Krikalev dwa dni później rozpoczęli trwający do tej pory okres nieprzerwanej załogowej obecności człowieka w kosmosie. Mieli już wtedy do dyspozycji nie tylko moduły Zarya i Unity, ale też Zwiezdę, która znalazła się na orbicie w lipcu 2000 roku. W tej chwili na pokładzie ISS pracuje trzyosobowa załoga Expedition 57.