Wrocław: Unikatowe odkrycie w dziedzinie komórek macierzystych

Badania właściwości komórek pochodzących z poroża jeleni są prowadzone w laboratoriach na całym świecie. Wrocławskim naukowcom udało się jednak udowodnić, że w porożach tych zwierząt znajdują się komórki macierzyste, a później w warunkach laboratoryjnych wyprowadzić ich hodowlę. Kolejnym krokiem było udowodnienie niesamowitych możliwości, jakie daje stworzony na bazie komórek surowiec.

Wrocławskie odkrycie może oznaczać prawdziwy przełom w medycynie regeneracyjnej i kosmetologii. Jako pierwsi na świecie użyliśmy tych komórek do regeneracji tkanek. Do tej pory nie udało się to nikomu. Teraz pracujemy nad wykorzystaniem unikatowego potencjału naszego odkrycia - wyjaśnia dr hab. Marek Cegielski, lekarz weterynarii z Akademii Medycznej, który dokonał przełomowego odkrycia wspólnie kolegami z uczelni - prof. Markiem Bochnią, dr Wojciechem Dziewiszkiem i dr hab. Ireneuszem Całkosińskim.

Wszystko zaczęło się w... internecie. W trakcie badań trafiłem na ciekawy artykuł o niesamowitych właściwościach poroża jeleni - wspomina dr Cegielski. To jeden z najszybciej rosnących organów u ssaków. Jego przyrost wynosi nawet dwa centymetry na dobę. To fenomen w świecie biologii, dlatego postanowiłem zbadać właściwości tych komórek - dodaje naukowiec.

Najprostszym sposobem okazało się pobranie wycinka do badań we wrocławskim zoo, podczas corocznej pielęgnacji jeleni szlachetnych. Wycinek trafił do laboratoriów Akademii Medycznej, gdzie rozpoczęto badania. W ich trakcie byliśmy wielokrotnie zaskakiwani. Z każdym etapem badań coraz bardziej. Okazało się, że komórki pochodzące z poroża nie uczulają, nie są odrzucane i nie są immunogenne - mówi prof. Bochnia, kierownik Oddziału ORL Akademii Medycznej we Wrocławiu.

Po zaledwie dwóch miesiącach w warunkach laboratoryjnych wyprowadzono linię pochodzących z poroża jeleni komórek macierzystych. Nazwano ją MIC-1, a sposób wyprowadzenia linii został opatentowany. Nazwa nie jest przypadkowa. "M" to Marek, "I" to Ireneusz, a "C" to Całkosiński i Cegielski. "1" jest na cześć dr Elżbiety Gębarowskiej, która była jedyną kobietą w naszym zespole - wyjaśnia dr Cegielski. Następnie przeprowadzono szereg testów, które pozwoliły stwierdzić, że komórki z poroża są rzeczywiście komórkami macierzystymi o ogromnym potencjale. Efekty przeprowadzonych badań były i są zaskakujące nie tylko dla nas, ale także dla większości osób, które dowiadywały się o właściwościach i możliwościach związanych z wykorzystaniem tych komórek - wyjaśniają naukowcy Stem Cells Spin S.A.

Proces działania komórek macierzystych MIC-1 to przede wszystkim stymulacja innych komórek do podziału i wytwarzania białek. Ich skuteczność polega na możliwości różnicowania się i odnawiania komórek, które uległy zniszczeniu. To procesy naprawcze prowadzące do pełnej regeneracji i odnowy uszkodzonych tkanek - wyjaśnia dr Całkosiński.

Działanie regeneracyjne polega w tym wypadku na odbudowie i odmłodzeniu komórek, które naturalnie się starzeją lub uległy uszkodzeniu w trakcie choroby. Komórki macierzyste MIC-1 są w stanie je aktywizować i przywracać naturalną prawidłową funkcję. Sprawdziliśmy to w działaniu. Po dodaniu homogenatu z komórek do kremu lub maści okazało się, że łagodzi on podrażnienia, przyspiesza gojenie ran, czy zmniejsza uczucie świądu. Szybkość i skuteczność działania była wręcz niespotykana - opowiada dr Cegielski.

Wykorzystanie preparatu z komórek macierzystych z poroża jeleni do regeneracji tkanek zostało bardzo entuzjastycznie przyjęte zarówno przez polskich, jak i zagranicznych naukowców. Zwłaszcza, że ze stworzonego we Wrocławiu banku komórek można korzystać bez ograniczeń, a dostęp do własnej bazy daje ogromne możliwości ich wykorzystania. Sposób, w jaki dzięki naszym komórkom macierzystym regenerują się tkanki, jest unikatowy. Największy potencjał widzimy w odbudowie tkanki kostnej, chrzęstnej i nabłonkowej, ale mogą być one wykorzystywane również w regeneracji mięśni i włókien nerwowych. Badania w tym kierunku chcemy prowadzić w przyszłości - mówi dr Cegielski.

Kontynuacja prac nie byłaby możliwa, gdyby nie odważne decyzje naukowców i wsparcie inwestorów. Aby wykorzystać jego potencjał, potrzebne były dalsze kroki.

Opatentowanie tego pomysłu na arenie międzynarodowej było niezmiernie kosztowne, uczelnia nie była w stanie ponieść tych kosztów. Postanowiliśmy wraz z autorami powołać spółkę - wyjaśnia prof. dr hab. Marek Ziętek, rektor Akademii Medycznej we Wrocławiu.

Tak powstało Stem Cells Spin, czyli pierwsza w Polsce biotechnologiczna spółka wiążąca naukowców z uczelnią, w której pracują. Naukowcy, którzy pozostają pracownikami Akademii Medycznej, przenieśli się do nowej siedziby we Wrocławskim Parku Technologicznym, gdzie Stem Cells Spin ma również swoje laboratorium. Chcemy komercjalizować ten przełomowy wynalazek, bo nie wyobrażam sobie, że odkrycie o takim potencjale mogłoby leżeć gdzieś na półce. Zadebiutowaliśmy na rynku NewConnect, co pozwoliło nam pozyskać kapitał na inwestycje - mówi Janisław Muszyński, prezes zarządu.

Firma jest o tyle ciekawa, że jej trzon wciąż stanowią ci sami naukowcy, którzy dokonali odkrycia i kontynuują badania nad własnym projektem. Potencjał tego odkrycia jest niewiarygodny. Jeśli wszystkie jego możliwości zostałyby zrealizowane, to może to być panaceum na tak wiele problemów współczesnej medycyny i współczesnego świata, że trudno to sobie wyobrazić - podsumowuje prof. Bochnia.

Komórki macierzyste pochodzące z poroża jelenia same się namnażają, ale, co najważniejsze, stymulują organizm biorcy do naprawy uszkodzeń wszystkich tkanek. Unikalną cechą komórek MIC-1, które posiada laboratorium Stem Cells Spin S.A., jest to, że posiadają własności immunosupresyjne. Komórki te w zależności od miejsca aplikacji aktywnie uczestniczą w regeneracji. Otwiera to ogromne możliwości w medycynie regeneracyjnej i kosmetologii.

Medycyna

Komórki macierzyste MIC-1 mają szerokie właściwości regeneracyjne w czterech rodzajach tkanek, które budują organizm człowieka. To tkanka łączna, mięśniowa, nerwowa i nabłonkowa. Możliwości odbudowy każdej z nich są różne, a wrocławscy naukowcy największy potencjał widzą w regeneracji uszkodzonej tkanki kostnej, chrzęstnej i nabłonkowej:

- Tkanka kostna i chrzęstna - regeneracja ścięgien, szybsza odbudowa i zrost pękniętych kości.

- Tkanka nabłonkowa - regeneracja trudno gojących się ran.

W przyszłości Stem Cells Spin S.A. zamierza rozpocząć badania nad zastosowaniem w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów i regeneracji uszkodzonych włókien nerwowych oraz układu nerwowego. Komórki macierzyste mogą mieć zastosowanie w leczeniu konkretnych chorób, ale to wciąż wymaga wieloletnich badań.

Kosmetologia

- Porost włosów - naukowcy są przekonani, że preparaty w oparciu o komórki macierzyste mogą skutecznie przyspieszać ten proces, dając niespotykane dotąd efekty.

- Podrażnienia - odkrycie można wykorzystać w gojeniu się powierzchownych ran i łagodzeniu swędzenia i pieczenia po np. ukąszeniu owadów.

- Redukcja zmarszczek - medycyna estetyczna proponuje dziś wiele rozwiązań, które pozwalają redukować zmarszczki, ale komórki macierzyste MIC-1 mogą znacznie skrócić ten proces.

- Lek na zmęczone oko i regenerację rogówki.