Chińscy badacze odkryli tajemnicę jadu groźnej stonogi Scolopendra subspinipes mutilans. Ukąszenie tego stawonoga może być śmiertelne dla drobnych gryzoni, wyjątkowo bolesne i w szczególnych warunkach także groźne nawet dla człowieka. Wyniki badań opublikowanych na łamach czasopisma "Proceedings of the National Academy of Sciences" wskazują, że jad zaburza działanie układu krążenia i oddechowego, blokując działanie kanałów potasowych komórek. Co ciekawe, rolę antidotum może pełnić przywracający aktywność kanałów potasowych popularny lek przeciwko padaczce.
Naukowcy od dawna wiedzieli, że występujące naturalnie w Azji i na Hawajach czerwonogłowe stonogi dysponują tak silnym jadem, że są w stanie uśmiercić nawet wielokrotnie większe od nich zwierzęta. Testy laboratoryjne pokazały, że te stawonogi potrafią w ciągu kilkunastu sekund obezwładnić nawet kilkanaście razy cięższą od nich mysz. Badania prowadzone w kilku instytutach badawczych Chin pozwoliły wyizolować i zidentyfikować odpowiedzialną za ten śmiertelny efekt toksynę, którą nazwano SsTx, czyli Ssm Spooky Toxin (Upiorną toksyną Ssm). Ssm to przy tym skrót od łacińskiej nazwy stonogi, Scolopendra subspinipes mutilans.
Autorzy pracy pracowicie analizowali wszystkie składniki chemiczne jadu, by w końcu znaleźć ten, który skutecznie obezwładnia ofiarę. Wyniki ich badań pokazały, że jego działanie polega na blokowaniu transportujących jony potasu kanałów jonowych KCNQ. To blokuje pracę mięśni i komórek nerwowych, powoduje, że sygnały z mózgu nie mogą dotrzeć do układu krążenia i układu oddechowego. Ofiara dusi się, szybko ustaje też bicie serca. Na opublikowanym filmie widać, że ważąca zaledwie 3 gramy skolopendra jest w stanie błyskawicznie obezwładnić mysz ważącą 45 gramów.
Ukąszenia ludzi przez czerwonogłowe stonogi są stosunkowo częste, szczególnie na Hawajach. W latach 2004-08 było około 400 takich przypadków rocznie. Towarzyszy im bardzo silny ból, ale poważniejsze powikłania są bardzo rzadkie. Ofiary trafiają do szpitala, gdzie podaje im się odpowiednią odtrutkę. Najnowsze badania pokazały, że jej rolę może pełnić popularny lek przeciwpadaczkowy Retygabina - organiczny związek chemiczny, przywracajacy działanie kanałów potasowych.
(e)
