Umorzono śledztwo w sprawie obrazu olejnego Jacka Malczewskiego znanego pod tytułami "Rzeczywistość" lub "Stańczyk". Poinformowała o tym prowadząca postępowanie Prokuratura Okręgowa w Warszawie. Chodziło m.in. o możliwości nielegalnego wywozu tego dzieła za granicę i paserstwa.
Z dotychczasowych ustaleń prokuratury wynika, że jeśli chodzi o pomoc w sprzedaży obrazu - nie doszło do przestępstwa. Mimo międzynarodowych działań nie udało się też ustalić losów lwowskiego kolekcjonera, do którego należał obraz, zanim trafił do Niemiec. Jeśli zaś chodzi o wywóz go za granicę - doszło do przedawnienia karalności tego czynu.
W okresie międzywojennym dzieło Malczewskiego należało do lwowskiego kolekcjonera. Publicznie ostatni raz zostało pokazane w 1926 r. we Lwowie.
Przez lata obraz uważano za zaginiony. Według resortu kultury w latach pięćdziesiątych miał być nielegalnie wywieziony z Polski.
Trzy lata temu ujawnił się nowy posiadacz obrazu. 7 grudnia 2021 r. "Rzeczywistość" została wystawiona na sprzedaż na niemieckiej stronie internetowej portalu aukcyjnego e-Bay. Gdy zauważyli to pracownicy DESA Unicum - skontaktowali się z właścicielem.
Z kolei Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego podjęło działania zmierzające do ustalenia losów obrazu i jego aktualnego statusu prawnego. Sprawa została zgłoszona do prokuratury - 25 marca 2022 r., na kilka miesięcy przed wystawieniem obrazu na sprzedaż przez Dom Aukcyjny DESA Unicum. Jak podkreśla ministerstwo, dom aukcyjny już 7 lutego 2022 r. został uprzedzony przez ministerstwo, że należy liczyć się z podjęciem wobec obrazu "działań restytucyjnych".
Obraz miał trafić na licytację w Domu Aukcyjnym DESA Unicum 8 grudnia 2022 roku. Jego wartość została wyznaczona na od 14 tys. zł do 22 tys. zł.
26 listopada w siedzibie domu aukcyjnego zjawili się policjanci w asyście prokuratora i pracownika Muzeum Narodowego. Stało się tak, bo Prokuratura Rejonowa Warszawa-Śródmieście wydała postanowienie o zabezpieczeniu dzieła w Muzeum Narodowym. Jednak Prokuratura Okręgowa w Warszawie uchyliła to postanowienie: obraz wrócił do DESY i trafił na aukcję. Został warunkowo sprzedany na aukcji za 17 mln zł i trafił do ekspozycji stałej Muzeum Zamku Królewskiego w Warszawie.
Zakończenie śledztwa otwiera nowemu właścicielowi drogę do odebrania obrazu.
Jak przekazała PAP DESA Unicum, obraz "stał się własnością polsko-niemieckiej rodziny przed 1939 r. W latach 50. (między 1954 a 1956 r.) przeprowadziła się ona z Polski do RFN wskutek akcji łączenia rodzin. Zabrała ze sobą obraz jako mienie przesiedleńcze".
Według dokumentów, które ma DESA Unicum, w 1957 r. obraz znajdował się w RFN. W 2021 r. dzieło zostało wystawione na aukcję na austriackim e-Bayu przez spadkobiercę rodziny. Odziedziczył on "Rzeczywistość" po swojej babce.