Norwescy naukowcy wyjaśnili tajemnicę napisu na słynnym obrazie Edvarda Muncha "Krzyk". Okazuje się, że autorem zdania: "To mógł namalować tylko wariat" jest sam malarz.
"To mógł namalować tylko wariat" - to krótkie zdanie jest wykaligrafowane ołówkiem w lewym górnym rogu obrazu.
W świecie sztuki od lat krążyły na jego temat różne domysły.
Jedni przypuszczali, że jest to akt wandalizmu ze strony któregoś ze zwiedzających. Inni, że tekst napisał zmagający się przez większość życia z chorobą psychiczną artysta - Edvard Munch.
"Nie mamy wątpliwości, że napis jest autorstwa Muncha" - stwierdza kurator Mai Britt Guleng z Muzeum Muncha w Oslo.
Według ekspertki wskazuje na to charakter pisma oraz okoliczności, kiedy obraz został po raz pierwszy pokazany publiczności na targach sztuki Blomqvist w październiku 1895 roku. Wielu krytyków twierdziło wówczas, że malarz nie może być zdrowy psychicznie.
Naukowcy wyodrębnili wyraźny napis z obrazu za pomocą zdjęć wykonanych w podczerwieni, a następnie porównali go z rękopisami Muncha z tego okresu, z jego listami i pamiętnikami.
Edward Munch stworzył cztery wersje "Krzyku" między 1893 a 1910 roku. Jeden z nich - z charakterystycznym brudnobrązowym kolorem wody - został skradziony z muzeum w Oslo w sierpniu 2004 roku.
Rabunku dokonało dwóch zamaskowanych i uzbrojonych bandytów, którzy wtargnęli do muzeum w biały dzień. Strażnikom i zwiedzającymi kazali położyć się na ziemię, zabrali obraz ze ściany i uciekli czarnym audi. Obraz został odnaleziony dwa lata później, a sprawców kradzieży skazano na kilkuletnie więzienie. Przez te dwa lata obraz doznał poważnych uszkodzeń.
Rabusie skradli wtedy także drugi obraz Muncha - "Madonnę". To portret Norweżki Dagny Juel, żony polskiego pisarza Stanisława Przybyszewskiego. Obraz także został poważnie uszkodzony - został podziurawiony, gdy złodzieje wyrywali obraz z ram, tłukąc chroniące go szkło.
Norweg Edward Munch był jednym z czołowych nowatorów w sztuce przełomu XIX i XX wieku. Zasłynął jako twórca dzieł najpełniej wyrażających lęki i obsesje ludzi przełomu wieków. Jego twórczość inspirowała niemieckich ekspresjonistów. Zmarł na początku 1944 roku.
Swoje dzieła (przeszło 1000 obrazów olejnych, 15 tys. rycin, 4400 rysunków i akwarel oraz kilku rzeźb) przekazał miastu Oslo, co pozwoliło na otwarcie tam w 1963 roku Muzeum Muncha.
Placówka ma przenieść się do nowego, nowoczesnego gmachu w centrum Oslo jesienią tego roku.
