Prezydent Andrzej Duda podpisał przełożenie na 1 października br. terminu wejścia w życie reformy prawa karnego. Zasadniczo zaś podpisana nowela Kodeksu postępowania cywilnego dostosowuje do prawa UE przepisy w sprawach małżeńskich, rodzicielskich oraz uprowadzeniach dzieci za granicę.
O podpisaniu przez prezydenta tej nowelizacji poinformowano w czwartek w komunikacie na stronie KPRP. Zmiany Sejm uchwalił pod koniec stycznia br., Senat nie wprowadził do nich poprawek, a prezydent podpisał nowelizację 1 marca.
W nowelizacji tej - poza jej zasadniczym celem zmian w Kpc - jednym z dołączonych artykułów przesunięto termin wejścia w życie zasadniczej części uchwalonej latem zeszłego roku i podpisanej przez prezydenta w grudniu obszernej reformy Kodeksu karnego m.in. zaostrzającej kary za najcięższe przestępstwa i wprowadzającej tzw. bezwzględne dożywocie.
W ramach reformy m.in. podnoszona jest górna granica kary pozbawienia wolności z 15 do 30 lat przy jednoczesnej likwidacji osobnej kary 25 lat więzienia. Wydłużono okres przedawnienia zbrodni zabójstwa z 30 do 40 lat. Z 25 do 30 lat przedłużono zaś okres, po którym skazani na dożywocie mogą ubiegać się o warunkowe zwolnienie. Wprowadzono również m.in. zaostrzenie kar za przestępstwa o charakterze seksualnym i pedofilię.
Termin wejścia w życie większości zapisów tej obszernej reformy przesunięto z 14 marca na 1 października br.
Reforma prawa karnego zakłada też m.in. konfiskatę pojazdu prowadzonego przez pijanego kierowcę lub równowartości takiego pojazdu. Ta zmiana, według pierwotnego brzmienia ustawy wejść miała w życie 14 grudnia br. W podpisanej przez prezydenta nowelizacji Kpc termin ten przesunięto na 14 marca przyszłego roku.
W styczniu br. Ministerstwo Sprawiedliwości tłumaczyło, że zmiana terminu wejścia reformy w życie jest konieczna m.in. ze względu na potrzebę dostosowania powiązanych z tymi przepisami regulacji, na przykład z Kodeksu karnego wykonawczego.
Natomiast w głównej części nowelizacja Kpc wprowadza przepisy uzupełniające i doprecyzowujące z rozporządzeń Rady UE ws. w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawach uprowadzenia dziecka za granicę. Przepisy te dotyczą wykonalności orzeczeń.
Rozporządzenia wprowadziły m.in. system tzw. automatycznej wykonalności, w odniesieniu do objętych nim orzeczeń, porozumień oraz dokumentów urzędowych. Oznacza to, że dokumenty pochodzące z innych państw UE podlegają w Polsce uznawaniu i wykonaniu bez potrzeby przeprowadzenia specjalnego postępowania.
Objęte rozporządzeniem UE tytuły prawne pochodzące z Polski to orzeczenia sądów, jak również ugody zatwierdzone przez sąd. To m.in. orzeczenia w sprawie o rozwód, separację, w sprawie o kontakty z dzieckiem czy zarządzenie powrotu dziecka do państwa jego zwykłego pobytu.
Jeżeli chodzi o tytuły prawne pochodzące z innych państw członkowskich, to oprócz orzeczeń sądowych w sprawach małżeńskich (rozwód, separacja, unieważnienie małżeństwa) i w sprawach dotyczących władzy rodzicielskiej, rozporządzenia obejmują tytuły prawne wydane w trybie pozasądowym, np. zatwierdzone przez notariusza porozumienie stron dotyczące rozwodu.
Przepisy UE umożliwiają również sądowi - orzekającemu na podstawie Konwencji haskiej w sprawie powrotu dziecka do innego kraju Wspólnoty - rozstrzygnięcie również co do władzy rodzicielskiej, kontaktów i alimentów. Ma to przyspieszyć zakończenie sporu, bowiem obecnie konieczne jest przeprowadzenie odrębnego postępowania w sprawie odpowiedzialności rodzicielskiej w państwie dotychczasowego pobytu dziecka.
Regulacje unijne odnoszą się także do zachowania tożsamości dziecka, gdy jest prowadzone postępowanie w sprawie o umieszczenie go w pieczy zastępczej w innym państwie członkowskim niż państwo pochodzenia. Organ innego unijnego państwa może poinformować sąd, który rozważa taką możliwość, o bliskim związku dziecka z danym państwem członkowskim, np. przekazać informacje na temat rodzica, krewnego lub innych osób, odpowiednich do sprawowania opieki nad dzieckiem.
Nowelizacja Kpc wejdzie w życie po 14 dniach od jej ogłoszenia, zaś zapis przesuwający termin wprowadzenia reformy Kodeksu karnego - z dniem następującym po dniu ogłoszenia.