Orlen odpowiada na zawiadomienie NIK do prokuratury

We wtorek NIK poinformowała, że złożyła 10 zawiadomień do prokuratury w sprawie uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa przez sześć spółek z udziałem Skarbu Państwa i cztery fundacje. Zawiadomienia dotyczą m.in. Orlenu i podmiotów zależnych od koncernu - PGNiG, ENERGA oraz Sigma Bis.

"Decyzja Najwyższej Izby Kontroli o złożeniu zawiadomienia do prokuratury w sprawie utrudniania przez Orlen przeprowadzenia kontroli wydatków marketingowych i sponsoringowych spółki jest całkowicie bezpodstawna" - podkreśliło biuro prasowe koncernu w stanowisku opublikowanym na platformie X.

W oświadczeniu Orlen zaznaczył, że zarówno on, jak i wszystkie spółki z Grupy Orlen oraz fundacje, w których spółki te są fundatorem, współpracują z NIK w ramach kontroli, które obejmują wydatkowanie środków państwowych oraz działalność organów państwowych, do czego NIK jest uprawniony przepisami prawa.

"We wszystkich tego typu sprawach Orlen udostępnia NIK wszystkie żądane informacje i dokumenty" - zapewnił koncern. Zastrzegł natomiast, że "w przypadkach, w których kontrola wykracza poza zakres konstytucyjnie i ustawowo określonych kompetencji NIK i dotyczy działalności niezwiązanej z wykorzystywaniem środków państwowych, Orlen stoi na stanowisku, popartym również interpretacjami renomowanych kancelarii zewnętrznych, że NIK nie dysponuje uprawnieniami do weryfikowania tej działalności". "W takiej sytuacji przekazywanie informacji czy dokumentów mogłoby zostać ocenione jako działanie sprzeczne z prawem" - oceniła spółka.

Orlen zwrócił uwagę, że kompetencje kontrolne NIK określają konstytucja oraz ustawa z 23 grudnia 1994 r. o NIK. "NIK nie posiada uprawnienia do kontrolowania każdego podmiotu, w dowolnym zakresie. Uprawnienia kontrolne NIK są ściśle sprecyzowane i limitowane" - zauważył koncern. Przypomniał, że Orlen to spółka publiczna "z jedynie mniejszościowym udziałem Skarbu Państwa", wynoszącym 49,9 proc. "W odniesieniu do podmiotów znajdujących się w takiej sytuacji, uprawnienia NIK dotyczą jedynie majątku lub środków państwowych dotyczących zobowiązań na rzecz państwa" - ocenił koncern.

Orlen zapewnił jednocześnie, że jego działalność marketingowa i sponsoringowa, a także działalność Fundacji Orlen oraz innych fundacji, których fundatorem są spółki z Grupy Orlen, "są prowadzone w sposób transparentny i zgodny zarówno z przepisami prawa, jak i wewnętrznymi regulacjami".

Koncern dodał, że co roku publikuje "Sprawozdanie o wydatkach reprezentacyjnych, wydatkach na usługi prawne, usługi marketingowe, usługi w zakresie stosunków międzyludzkich - public relations i komunikacji społecznej oraz usługi doradztwa związanego z zarządzaniem". "Podobnie Fundacja Orlen rok rocznie udostępnia szczegółowe raporty finansowe oraz raporty ze swojej działalności" - podkreślono w oświadczeniu.

Według Orlenu wydatki marketingowe mające na celu wsparcie działań biznesowych "są nieodzownym elementem każdej działalności komercyjnej", a realizując je, spółka "nie tylko przestrzega przepisów prawa i regulacji wewnętrznych, ale także działa w sposób efektywny i ekonomicznie uzasadniony". Podkreślono, że udział wydatków na usługi marketingowe w przychodach sprzedażowych zmalał w 2022 r. o blisko 45 proc. w stosunku do 2021 r. "W podobny sposób spółka postępuje w ramach swojej działalności sponsoringowej. Udział wydatków na sponsoring w przychodach ze sprzedaży był niższy w 2022 r. o blisko 41 proc. w stosunku do 2021 r." - wyliczył koncern.

Orlen zwrócił uwagę, że "jest największym sponsorem polskiego sportu", współpracując m.in. z 12 związkami sportowymi i wspierając 5 tys. niepełnosprawnych sportowców oraz sponsorując programy sportowe, z których korzysta ponad 300 tys. dzieci i młodzieży. "Sponsoring sportu przynosi wymierne efekty. Aż 7 na 10 Polaków deklaruje, że dzięki niemu wyżej ocenia markę Orlen" - podał koncern w oświadczeniu.

We wtorek NIK poinformowała, że złożyła 10 zawiadomień do prokuratury w sprawie uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa przez sześć spółek z udziałem Skarbu Państwa i cztery fundacje. "Chodzi o udaremnienie przeprowadzenia kontroli dotyczącej zasad przekazywania darowizn, a także wydatków na sponsoring, zakup usług medialnych, prawnych i doradczych. Było to działanie bezprawne - niezgodne z konstytucją i ustawą o NIK, która gwarantuje Izbie możliwość kontrolowania wszystkich firm, instytucji czy organizacji, które wykorzystują środki i majątek państwa" - podała Izba na swojej stronie internetowej.

Zawiadomienia złożone przez NIK dotyczą Orlenu i podmiotów zależnych od tego koncernu - PGNiG, ENERGA oraz Sigma Bis, a także zależnych od PZU spółek Alior Bank oraz Link4. W latach 2017-21 na darowizny spółki przeznaczyły prawie 840 mln złotych, w tym dla różnych fundacji - ponad 680 mln zł - ponad 80 proc. udzielanych darowizn. Najwięcej darowizn udzielono w 2020 r., bo aż 230 mln zł. Darowizny przekazywane fundacjom były praktycznie wyłączone spod nadzoru fundatorów - powiedziała m.in. podczas wtorkowej konferencji prasowej p.o. wicedyrektor departamentu gospodarki, Skarbu Państwa i prywatyzacji NIK Edyta Kosiarz.