Olga Tokarczuk odebrała literackiego Nobla. Przeżyjmy to jeszcze raz, minuta po minucie!

Tutaj znajdziecie zapis transmisji z ceremonii w filharmonii w Sztokholmie

A tutaj prezentujemy zdjęcia z ceremonii, która odbyła się w filharmonii w Sztokholmie. 

Bankiet noblowski zakończył się ok. godziny 23. Po części oficjalnej w Sali Złotej na piętrze przewidziane były tańce. Składam poprzez odmęty czasu ukłon innym kobietom, twórczyniom, który wykroczyły poza narzucone im przez społeczeństwo role i miały odwagę opowiedzieć swoją historię głośno - powiedziała Olga Tokarczuk na zakończenie Bankietu Noblowskiego. Czuję, że stoją teraz obok mnie. Naprawdę wygrałyśmy Nobla! - dodała.

Przemówienie Olgi Tokarczuk podczas uroczystego bankietu noblowskiego. Olga Tokarczuk zabrała głos jako czwarta.

W Wydawnictwie Literackim trwa wieczór noblowski - wśród czytających fragmenty powieści Olgi Tokarczuk jest aktor Bartosz Bielenia znany m.in. z "Bożego Ciała" Jana Komasy. 

Olga Tokarczuk i książę Daniel na Bankiecie Noblowskim w Sztokholmie. 

Oto pierwsze zdjęcia z Bankietu Noblowskiego w ratuszu w Sztokholmie. 

A tak wygląda Sztokholm w obiektywie wysłannika RMF FM Mateusza Chłystuna:

W Wydawnictwie Literackim w Krakowie, które wydaje prozę Olgi Tokarczuk, trwa wieczór noblowski. Fragmenty książek noblistki przeczytają m.in. Bartosz Bielenia i Dorota Segda. 

Olga Tokarczuk będzie miała wiele okazji, aby porozmawiać z królem o ekologii - mówi Annika Pontikis z Fundacji Noblowskiej. Oboje zasiądą przy stole honorowym podczas bankietu, przeznaczonym dla rodziny królewskiej oraz noblistów. Taka rozmowa, jeżeli do niej dojdzie, może być bardzo interesująca, ponieważ król jest zapalonym myśliwym. Władca Szwecji przewodzi elitarnemu królewskiemu klubowi myśliwskiemu, do którego należą jedynie wpływowi mężczyźni. Noblistka jest za to wegetarianką oraz przeciwniczką zabijania zwierząt. Temu zagadnieniu pisarka poświęciła książkę "Prowadź swój pług przez kości umarłych".

Program trzygodzinnego bankietu jest ustalony bardzo precyzyjnie i obowiązuje ceremoniał dworski. Dlatego możliwości jego naruszenia są wprost nieograniczone. Generalnie nie powinno się robić niczego, czego nie robi król - to on rozpoczyna bankiet i kolejne dania. W historii noblowskich bankietów zapisała się Wisława Szymborska, która tak bardzo chciała zapalić papierosa, że udało się jej namówić króla na wspólnego "dymka". Olga Tokarczuk, którą fotografowie notorycznie przyłapują na papierosie przed Grand Hotelem, też ma w tym roku szansę na naruszenie ceremoniału.

Pod koniec bankietu tegoroczni laureaci wygłoszą krótkie przemowy - podziękowania. Olga Tokarczuk zabierze głos jako czwarta.

Utrzymywane do ostatniej chwili menu często zawiera dziczyznę i inne elementy kuchni nordyckiej, w tym płody runa leśnego. Goście mają możliwość zamówienia potraw wegetariańskich.

Za menu, utrzymywane do ostatniej chwili w tajemnicy, odpowiadają w tym roku Sebastian Gibrant oraz Daniel Roos. 65 stołów przykrytych zostało 500 metrami lnianych obrusów i nakrytych cenną, porcelanową zastawą. Tematem tegorocznej dekoracji stołów i sali mają być "interakcje pomiędzy człowiekiem a naturą". Dekoracja stołu dla gości inspirowana jest widokiem letniej łąki w pełnym rozkwicie.

Olga Tokarczuk zasiadła pomiędzy królem Szwecji Karolem XVI Gustawem a księciem Danielem oraz naprzeciw królowej Sylwii. Towarzyszący laureatce literackiego Nobla mąż, tłumacz Grzegorz Zygadło został umieszczony po drugiej stronie honorowego stołu. Mąż Tokarczuk sąsiaduje m.in. ze szwedzką minister finansów Magdaleną Andersson.

Po noblowskiej ceremonii w Sztokholmie przyszedł czas na noblowski bankiet. Punktualnie o 19:00 w niebieskiej sali sztokholmskiego ratusza rozpoczęła się jedna z najsławniejszych imprez na świecie.

TRANSMISJĘ Z NOBLOWSKIEGO BANKIETU MOŻECIE ŚLEDZIĆ TUTAJ

Były pewne wymogi, wiadomo, że musiała to być długa suknia. Całą resztę sobie wyobraziłam. Zdaję sobie sprawę z tego, o jakiej uroczystości mówimy. Suknia musiała być jej godna, tej prestiżowej nagrody. Musiała być galowa, uroczysta... - mówiła Onetowi projektantka Gosia Baczyńska. To w sukni jej projektu Olga Tokarczuk odebrała noblowski medal i dyplom. Olga musiała pozostać Olgą. Nie mogło być mowy o przebieraniu jej za kogoś, kim nie jest - podkreśliła. 

Jak prezentują się od środka noblowskie dyplomy? Można powiedzieć, że to małe dzieła sztuki. Poniżej prezentujemy oficjalne zdjęcia. 

Mieszkańcy miasta zebrani na wrocławskim Rynku podczas transmisji z wręczenia Nagrody Nobla w dziedzinie literatury Oldze Tokarczuk:

Nobel dla Olgi Tokarczuk jest tematem Popołudniowej rozmowy w RMF FM. Gościem Marcina Zaborskiego jest Marcin Baniak z Wydawnictwa Literackiego, które wydaje książki noblistki. 

Za chwilę Nobla w dziedzinie literatury otrzyma Peter Handke.

Odbierając dyplom i medal Noblowski Olga Tokarczuk była uśmiechnięta, choć zauważalnie spięta. Miała prawo być onieśmielona po laudacji, którą usłyszała na swój temat. 

Podczas odbierania medalu i dyplomu wszystko przebiegło zgodnie z planem, także zapisany w protokole trzykrotny ukłon, który nie udał się w 1996 r. Wisławie Szymborskiej. Poetka w tym właśnie momencie ceremonii pomyliła się. Olga Tokarczuk swoje trzy ukłony wykonała bez pomyłek. 

Laureatka literackiego Nobla za rok 2018, Olga Tokarczuk, odebrała dyplom i medal noblowski z rąk króla Karola XVI Gustawa.

Tokarczuk wzajemnie przeciwstawia naturę i kulturę, rozum i szaleństwo, męskość i kobiecość, z prędkością sprintera przekracza społecznie i kulturowo wytworzone granice - mówi Per Waesterberg z Akademii Szwedzkiej w laudacji na cześć Olgi Tokarczuk.

Polska literatura błyszczy w Europie - ma w swoim dorobku już kilka Nagród Nobla, a teraz przyszła pora na kolejną, tym razem dla pisarki o światowej renomie i niezwykle rozległym wachlarzu zainteresowań, łączącej w swej twórczości elementy poezji i humoru. Polska, rozdroże Europy, być może nawet jej serce - Olga Tokarczuk odkrywa historię Polski jako kraju będącego ofiarą spustoszenia dokonanego przez wielkie siły, lecz również posiadającego swoją własną historię kolonializmu i antysemityzmu. Olga Tokarczuk nie ucieka od niewygodnej prawdy, nawet pod groźbą śmierci - mówi Waesterberg.

Za chwilę wręczenie Nagrody Nobla dla Olgi Tokarczuk. 

Amerykanin William G. Kaelin Jr., Brytyjczyk Sir Peter J. Ratcliffe i Amerykanin Gregg L. Semenza odebrali Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny. 

Instytut Karoliński w Sztokholmie przyznał im wyróżnienie za odkrycie mechanizmów, w jaki sposób komórki odczuwają i adaptują się do zmian dostępności tlenu.

Tymczasem w Warszawie...

Królewska Szwedzka Akademia Nauk przyznała tegoroczną nagrodę Nobla w dziedzinie chemii twórcom baterii litowo-jonowych. Laureaci, urodzony w Niemczech Amerykanin John B. Goodenough, Brytyjczyk M. Stanley Whittingham i Japończyk Akira Yoshino, dokonali indywidualnych odkryć, które w sumie pozwoliły stworzyć baterie wielokrotnego użytku, które już zrewolucjonizowały nasze życie. Dzięki nim tworzymy społeczeństwo mobilne, zasilają bowiem nasze smartfony, laptopy i... samochody elektryczne, dzięki nim także spodziewamy się postępów w wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii.

Na Instagramie Olgi Tokarczuk pojawiło się zdjęcie z ostatnich przygotowań do gali. Olga Tokarczuk występuje w kreacji przygotowanej dla niej przez projektantkę Gosię Baczyńską.

James Peebles z Princeton University i Szwajcarzy Michel Mayor i Didier Queloz odebrali Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki.

Królewska Szwedzka Akademia Nauk przyznała wyróżnienie badaczom, którzy dali ludzkości "nowe perspektywy naszego miejsca we Wszechświecie".

Według programu najpierw zabrał głos prezes Fundacji Noblowskiej prof. Carl-Henrik Heldin. Następnie przedstawiciele komitetów noblowskich będą wygłaszać laudacje na cześć laureatów. O zasługach Olgi Tokarczuk opowie Per Waesterberg z Akademii Szwedzkiej.

Na widowni zasiada 1560 gości - artystów i polityków, dziennikarzy, naukowców, osoby zaproszone przez noblistów. Pierwsze rzędy widowni zarezerwowane są dla rodzin laureatów, członków szwedzkiego rządu i parlamentu. Na samej scenie jest 90 miejsc - tu zasiadają członkowie Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk, Akademii Szwedzkiej, zarząd Fundacji Noblowskiej oraz laureaci Nagrody Nobla z poprzednich lat. Naprzeciw nich, także na scenie, zasiądą tegoroczni laureaci oraz członkowie szwedzkiej rodziny królewskiej: król Karol XVI Gustaw z królową Sylwia, następczyni tronu księżniczka Wiktoria oraz książę Daniel.

Krótka wiadomość wideo nagrana jeszcze przed ceremonią przez Olgę Tokarczuk. Noblistce towarzyszyła reżyserka Agnieszka Holland. 

Uroczystość odbywa się w gmachu sztokholmskiej filharmonii, który jarzy się tysiącami światełek, co szczególnie efektownie wygląda przy cieniutkiej warstewce śniegu, który spadł w Sztokholmie we wtorek w nocy. Już wcześniej przed budynek przybyli m.in. tłumacze książek Tokarczuk na różne języki, którzy trzymali parasole z napisem "Literacki Nobel Olga". Wśród zgromadzonych przed filharmonią widać było także biało-czerwone flagi.   

Na uroczystości noblowskiej obowiązują stroje galowe. Panie ubrane są w długie suknie wieczorowe, mężczyźni są we frakach, białych koszulach i białych muszkach. Są również goście w strojach narodowych, np. Japonki w kimonach a Hinduski w sari. Olga Tokarczuk wystąpi w kreacji przygotowanej dla niej przez projektantkę Gosię Baczyńską.

W Sztokholmie zaczyna się ceremonia, podczas której Olga Tokarczuk odbierze swoją nagrodę literacka za rok 2018!

Według programu najpierw zabierze głos prezes Fundacji Noblowskiej prof. Carl-Henrik Heldin, a następnie przedstawiciele komitetów noblowskich będą wygłaszać laudacje na cześć laureatów. O zasługach Olgi Tokarczuk opowie Per Waesterberg z Akademii Szwedzkiej. Tokarczuk wyjdzie jako dziesiąty noblista.

Przypominamy historię związaną z naszą inną literacką noblistką - Wisławą Szymborską, która pojawiła się w Sztokholmie kilka dni przed noblowską ceremonią. 

"Greta Garbo poezji" - pisały o niej wtedy szwedzkie media. "Wiśce się ten Nobel po prostu należał" - komentował Stanisław Lem.

Nobel "to była, jak wiadomo, tragedia sztokholmska" - opowiada nam publicysta, krytyk literacki i wydawca Jerzy Illg w rozmowie z RMF FM, przypominając określenie Bronisława Maja - "Bo jak wiadomo, czas Wisławy dzieli się na ten SPRZED i na ten PO tragedii sztokholmskiej". Illg to przyjaciel poetki, który towarzyszył jej przez cały noblowski tydzień w Sztokholmie w 1996 roku. Zniosła to z godnością - podkreśla.
Na gali noblowskiej Wisąłwa Szymborska pomyliła ukłony.

Na bankiecie na 1250 osób Wisława Szymborska siedziała obok króla Karola Gustawa XVI. Rozmawiała z królem po francusku.

Swoimi odczuciami związanymi z twórczością Olgi Tokarczuk i dzisiejszymi wydarzeniami podzieliła się na Facebooku aktorka Maja Ostaszewska. 

"Przy tej okazji wracam do mojego ukochanego "Prawieku i inne czasy", pierwszej książki Olgi jaką ( jeszcze przed “Podróżą Ludzi Księgi") przeczytałam i pokochałam. Parę lat później, na życzenie Olgi nagrałam audiobook "Prawieku", zagrałam Rutę w Teatrze TV i panią Krysię z Nowej Rudy z opowiadania "Amos". Poznałam wtedy Olgę. Od zawsze emanowała od niej dobroć, uważność, czułość wobec świata, o której tak poruszająco mówiła w swoim noblowskim odczycie. Czułam, że jej kolejne książki, przede wszystkim "Dom dzienny, dom nocny", "Prowadź swój pług przez kości umarłych", "Bieguni" kształtowały moją wrażliwość. Każde słowo na wagę złota" - napisała Ostaszewska. "Dziś nasza wybitna pisarka, wspaniała osoba, stająca zawsze po jasnej stronie, zaangażowana w walkę o prawa człowieka, sprzeciwiająca się okrucieństwu wobec zwierząt, otwarta, mądra i nadzwyczaj skromna odbiera Nagrodę Nobla!!!! Czuję ogromne wzruszenie, dumę, wdzięczność!!! Wracam do Prawieku i Was namawiam do powrotu, lub odkrywania po raz pierwszy jej wszystkich książek. To nasz skarb. Dziękuję, że jest Olga Tokarczuk, która czyni świat lepszym" - dodała. 

Przypominamy postać fundatora Nagrody Nobla - czyli Alfreda Nobla:

Urodził się w 1833 roku w Sztokholmie w rodzinie inżynierów. Sam był chemikiem i wynalazcą. W 1895 roku kupił stalownię, którą przekształcił w zakłady zbrojeniowe. Przez całe swoje życie Alfred Nobel zgromadził gigantyczny majątek, wzbogacając się na produkcji środków, które służyły do zabijania. To sprawiło, że w testamencie zapisał swój majątek "tym, którzy przyczynią się dla ludzkości". Był człowiekiem renesansu, władał biegle pięcioma językami, pisał wierze po szwedzku i angielsku, podróżował po całym świecie, umarł w samotności.

W jakich kreacjach zaprezentuje się dziś Olga Tokarczuk? Noblistka zdradziła to już kilkanaście dni temu. Na ceremonię wręczenia medalu suknię szyje mi Gosia Baczyńska, a na bankiet królewski suknię otrzymam od Tomasza Ossolińskiego, który również ubierze mojego męża i syna - wyjaśniła pisarka na swoim oficjalnym profilu na Facebooku. 

Jak będzie wyglądała dzisiejsza ceremonia? Jakie zasady regulują jej przebieg? O tym wszystkim opowiedział naszej dziennikarce były ambasador Jan Wojciech Piekarski. 

Tak wyglądają ostatnie przygotowania do noblowskich wydań Faktów RMF FM:

Nasi wysłannicy w Sztokholmie przypominają, że 10 grudnia 1980 roku w gmachu Filharmonii Sztokholmskiej Czesław Miłosz także odbierał literacką Nagrodę Nobla. Na cześć Miłosza odegrano wtedy mazura z "Halki" Stanisława Moniuszki" - wspomina w rozmowie z nami Mirosław Chojecki, wydawca, działacz opozycji w PRL i producent filmowy, który tamtego dnia towarzyszył nobliście na gali.

Czesław Miłosz przed Noblem był w Polsce mało znany. Jego dzieła ukazywały się tylko w drugim obiegu, był polskim poetą żyjącym na emigracji w USA. Dla władz PRL jego Nobel był przede wszystkim zagrożeniem.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Czesław Miłosz, laureat Nobla 1980. "Literatura zwrócona ku historii, zawsze aluzyjna"

"Olga Tokarczuk jest wybitnie utalentowaną osobą i dlatego słusznie dostała nagrodę Nobla" - powiedział wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński. Podkreślił, że ceni Tokarczuk przede wszystkim za "warsztat i język". Nawiązał również do wykładu noblowskiego pisarki zatytułowanego "Czuły Narrator". Stwierdził, że zabrakło mu w nim "bardziej odważnego zmierzenia się z wartościami".

Gliński: W wykładzie Tokarczuk zabrakło odważniejszego zmierzenia się z wartościami 

Dziś w krakowskiej siedzibie Wydawnictwa Literackiego, które wydaje książki Olgi Tokarczuk, odbędzie się specjalny wieczór z twórczością noblistki. Fragmenty jej utworów przeczytają słynni aktorzy: Jan Peszek, Bartosz Bielenia, Dorota Segda oraz Anna Dymna.

Jak relacjonują nasi wysłannicy do Sztokholmu, przed filharmonią nie ma jeszcze czerwonego dywanu i wszystko owiane jest dużą tajemnicą. Nikt do ostatniej chwili nie zamierza zdradzać, którędy ostatecznie wejdą laureaci Nobla. Wygrodzono już podjazd dla taksówek, które będą przywozić gości, ale limuzyny laureatów będą najprawdopodobniej podjeżdżać nieco bliżej głównego wejścia.

W świętowanie dzisiejszego dnia włączył się też wybitny aktor Andrzej Seweryn. Zobaczcie, jak razem z tłumaczką Miriam Borenstein czytają "Księgi Jakubowe" Olgi Tokarczuk po polsku i po hebrajsku.

"Każda książka napisana przez człowieka wychodzi poza niego". Dziś, gdy czekamy na to, co wydarzy się w Sztokholmie, to zdanie z debiutanckiej powieści Olgi Tokarczuk "Podróż ludzi Księgi", brzmi wyjątkowo - prawie jak przepowiednia. Książki autorki "Biegunów" już dawno wyszły - a Booker i Nobel tylko wzmocniły ten efekt - poza granice krajów i języków, wyszły naprzeciw czytelnikom z całego świata. Warto potraktować to, co teraz się dzieje jako pretekst do skonfrontowania się na nowo (lub po raz pierwszy) z tą prozą - pisze na blogu dziennikarz RMF FM Maciej Nycz.

Polecamy cały wpis Olga Tokarczuk, ludzie Księgi i bizarny świat 

"Wielce Szanowna Laureatko! Proszę przyjąć słowa uznania i gratulacje z okazji otrzymania Literackiej Nagrody Nobla. W dniu wręczenia lauru chcę wyrazić radość, że Akademia Szwedzka uhonorowała Pani twórczość, w której zagadnienia uniwersalne i polska wrażliwość tak znakomicie się dopełniają. Ciszę się, że pani kunszt pisarski, który doceniają od dawna czytelnicy, krytycy i badacze w kraju i za granicą, znalazł teraz najwyższą ocenę w oczach członków Komitetu Noblowskiego" - napisał prezydent Andrzej Duda w liście do Olgi Tokarczuk. 

"Składając raz jeszcze gratulacje z okazji uhonorowania Pani Nagrodą Nobla za rok 2018 w dziedzinie literatury, serdecznie zapraszam Panią, w dogodnym dla Pani terminie, do złożenia wizyty w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego" - napisał z kolei minister kultury Piotr Gliński. "Będzie mi niezwykle miło osobiście podziękować Pani za wkład w rozsławienie polskiej literatury w świecie" - dodał.

W oczekiwaniu na ceremonię rozdania Nagród Nobla, przypominamy wykład noblowski Olgi Tokarczuk.

Pisarka mówiła o kryzysie narracji we współczesnym świecie oraz o pułapce, jaką okazała się powszechna w naszych czasach narracja pierwszoosobowa, która, zdaniem pisarki, traci z oczu uniwersalną perspektywę. Jednak stosowana w literaturze fikcja jest zawsze jakimś rodzajem prawdy - podkreśliła polska noblistka.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Wykład noblowski Olgi Tokarczuk: Fikcja jest zawsze jakimś rodzajem prawdy

Nasi specjalni wysłannicy do Sztokholmu to trójka dziennikarzy: Katarzyna Sobiechowska-Szuchta, Tomasz Staniszewski i Mateusz Chłystun. Towarzyszy im Michał Dukaczewski, który odpowiada za realizację audio-wideo. Ich relacje usłyszycie w specjalnych wydaniach Faktów i zobaczycie na naszych profilach na Facebooku i na Twitterze.