Wciąż nie jest gotowe rozporządzenie, mające zwolnić Olgę Tokarczuk z podatku za nagrodę Nobla. Polska pisarka we wtorek otrzyma tę nagrodę za literackie osiągnięcia. Nagrodę przyznano jej za rok 2018. Tymczasem projekt rozporządzenia zwalniającego noblistkę z podatku ma zostać wysłany do konsultacji dopiero w najbliższych dniach. To nieoficjalne ustalenia dziennikarzy RMF FM.
Ministerstwo Finansów zdecydowało, że projekt rozporządzenia w sprawie zwolnienia Olgi Tokarczuk z podatku od nagrody nie będzie procedowany przyspieszoną ścieżką.
Dwa miesiące temu po ogłoszeniu przez Szwedzką Akademię, że Olga Tokarczuk została uhonorowana literacką nagrodą Nobla za rok 2018, ówczesny minister finansów Jerzy Kwieciński obiecał zwolnić pisarkę z podatku od opiewającej na 3 500 000 złotych finansowej nagrody. Do dziś resort nie przygotował jednak stosownego dokumentu.
Ministerstwo Finansów zapewnia, że ma jeszcze czas do końca roku podatkowego oraz że choć dokumentu nie ma noblistka na pewno nie zapłaci podatku.
Olga Tokarczuk nagrodę otrzyma w Szwecji, ale polsko-szwedzka umowa podatkowa przewiduje, że taki dochód powinien być opodatkowany w naszym kraju. Tak duża kwota oznacza naliczenie PIT według stawki 32 proc. oraz tzw. daniny solidarnościowej. Ta ostatnia danina to nowy, 4-proc. podatek obciążający przychody przekraczające 1 mln zł rocznie.
Olga Tokarczuk we wtorek po południu z rąk króla Szwecji odbierze złoty medal, dyplom oraz czek na pokaźną kwotę. Jest piątą laureatką literackiej nagrody Nobla z kraju nad Wisłą. Została uhonorowana za 2018 rok. Swoją decyzję Akademia Szwedzka ogłosiła w 2019 roku. Wcześniej ta prestiżowa nagroda trafiła do Wisławy Szymborskiej, Czesława Miłosza, Henryka Sienkiewicza i Władysława Reymonta.
Polska pisarka od lat była wymieniana wśród faworytów literackiej Nagrody Nobla. Jest także laureatką "The Man Booker International Prize 2018" za powieść "Bieguni" oraz dwukrotną laureatką Nagrody Literackiej "Nike" za powieści: "Bieguni" w 2008 roku i "Księgi Jakubowe" w 2015 roku. Należy do grona najczęściej tłumaczonych polskich pisarzy. Prawa do tłumaczenia jej książek zostały sprzedane już do ponad dwudziestu krajów.
Jak podała Szwedzka Akademia, Olga Tokarczuk otrzymała nagrodę "za wyobraźnię narracyjną, która z encyklopedyczną pasją prezentuje przekraczanie granic jako formę życia".
OLGA TOKARCZUK: WIEM, ŻE PISZĘ FAJNE KSIĄŻKI. ALE NIE MYŚLAŁAM O SOBIE JAK O NOBLISTCE
ANTONIA LLOYD-JONES: OLGA TO STANLEY KUBRICK ŚWIATA LITERATURY
OD CZEGO ZACZĄĆ PRZYGODĘ Z TWÓRCZOŚCIĄ OLGI TOKARCZUK? REKOMENDUJĄ GOSPODARZE PIĄTKI Z LITERATURY
OLGA TOKARCZUK O SWOJEJ KSIĄŻCE "PROWADŹ SWÓJ PŁUG PRZEZ KOŚCI UMARŁYCH"
Olga Tokarczuk urodziła się 29 stycznia 1962 roku w Sulechowie, studiowała psychologię na Uniwersytecie Warszawskim. Po studiach pracowała jako pokojówka w londyńskim hotelu, psychoterapeutka we Wrocławiu i Wałbrzychu. Kiedy jej pierwsze utwory literackie zyskały popularność, zrezygnowała z pracy i poświęciła się wyłącznie tworzeniu.
Olga Tokarczuk mieszka we Wrocławiu, a także w Krajanowie koło Nowej Rudy, w Sudetach Środkowych. Pejzaż i kultura tych okolic przewija się w kilku jej utworach. Jest autorką 17 książek - powieści, zbiorów opowiadań, esejów, a także scenariuszy filmowych. Jej twórczość była wielokrotnie przenoszona na deski teatralne i ekran filmowy. Jest jedną z najczęściej nagradzanych współczesnych polskich pisarek - ma na koncie m.in. nagrodę Fundacji im. Kościelskich, dwukrotnie - w latach 2007 i 2015 - otrzymała Literacką Nagrodę Nike, a w 2018 r. została uhonorowana Międzynarodową Nagrodą Bookera.
Debiutowała w 1979 roku opowiadaniami w czasopiśmie "Na Przełaj". W 1989 roku ukazał się jej tomik poetycki, a w 1993 roku pierwsza powieść - "Podróż ludzi Księgi". Wielkim sukcesem pisarki była jej trzecia powieść - "Prawiek i inne czasy" (1996). Tytułowy Prawiek, mityczna wioska położona rzekomo w samym środku Polski, to mikrokosmos, w którym w pomniejszonej skali można obserwować prawa, którymi rządzi się wszechświat. Z kolei "Dom dzienny, dom nocny" (1998) to najbardziej osobista książka Tokarczuk, osadzona w Kotlinie Kłodzkiej, gdzie mieszka.
Książka "Bieguni" z 2007 roku, nominowana do Literackiej Nagrody Europy Środkowej ANGELUS, a także nagrodzona Nike (2008). To studium psychologii podróży. Zdaniem autorki turystyka stała się współczesnym sposobem zaspokajania bardzo starego, atawistycznego, nomadycznego popędu. Tytuł książki "Bieguni" nawiązuje do nazwy rosyjskiej sekty z XVIII wieku, której członkowie uważali, że świat jest dziełem szatana, a kiedy się zatrzymujemy, szatan ma do nas najlepszy dostęp. Żeby uciec przed diabłem, musimy się cały czas poruszać. Autorka opisuje świat współczesnych Biegunów, permanentnych podróżników, którzy mają swoje przedmioty, jak kosmetyki w małych opakowaniach, składane szczoteczki do zębów, jednorazowe kapcie, swoje choroby, związane ze zmianami czasu, własny język: prosty, sfunkcjonalizowany angielski. Istnieje nawet odrębna gałąź psychologii, która ich opisuje - psychologia podróżna. W 2008 roku "Bieguni" zdobyli Literacką nagrodę Nike, a dekadę później, w 2018 roku, książka, której angielskie wydanie nosi tytuł "Flights" (tłum. Jennifer Croft), otrzymała nagrodę Międzynarodowego Bookera.
Po "Biegunach" Tokarczuk wydała książkę, która sama określa jako "thriller moralny". Główną bohaterką "Prowadź swój pług przez kości umarłych" jest Janina Duszejko - kiedyś inżynier mostów, dziś wiejska nauczycielka angielskiego, geografii i dozorczyni domów letniskowych. Jej pasją jest astrologia, a wielką miłością - wszelkie zwierzęta. W okolicy, gdzie mieszka Janina, zaczynają umierać kłusownicy i krzywdziciele zwierząt. Liczba zgonów rośnie. Janina ma teorię na temat motywu i sprawcy tych zbrodni, ale policja ignoruje ją, traktując jak nieszkodliwą dziwaczkę.
Przekonuję się, że książka jest ciągle aktualna i bardzo żywo odbierana - mówiła Tokarczuk w maju tego roku po tym, jak angielski przekład powieści otrzymał nominacje do Bookera. W sztafażu powieści detektywistycznej i czarnego humoru zawarte jest pytanie o poważniejsze rzeczy. Jeżeli obowiązujące prawo jest niemoralne, jak ma się zachować w takiej sytuacji uczciwy obywatel? Czy ma się posunąć do protestu, kontestacji i buntu? Na ile rebelia jest częścią demokracji? Czy człowiek powinien iść za głosem swojego sumienia przeciwko państwu? Jest to też opowieść o ludziach wykluczonych, których nie słucha władza, o społeczeństwie patriarchalnym, i o tym, jak wyglądają struktury władzy oparte na białych, pewnych siebie facetach, którzy zapełniają parlamenty. To jest też książka o samotności i wykluczeniu starszych kobiet - mówiła pisarka.
W 2017 Agnieszka Holland przeniosła powieść na srebrny ekran. Film "Pokot" miał swoją premierę na niemieckim Berlinale i został nagrodzony Srebrnym Niedźwiedziem oraz Nagrodą im. Alfreda Bauera.
W 2014 roku ukazały się "Księgi Jakubowe", epicka opowieść o Jakubie Franku, żydowskim mesjaszu żyjącym w XVII wieku na wschodnich rubieżach Rzeczpospolitej. Bohater to postać pełna sprzeczności - natchniony żydowski mistyk, który czcił Matkę Boską, zręczny hochsztapler, ale i utalentowany polityk, człowiek, który doprowadził dużą grupę polskich Żydów do przyjęcia chrztu w 1759 roku. Za "Księgi Jakubowe" autorka w 2015 roku otrzymała Nagrodę Literacką "Nike" (po raz drugi, po "Biegunach").
Wśród książek Tokarczuk są też zbiory opowiadań: "Gra na wielu bębenkach" (2001), "Ostatnie historie", esej o powieści Bolesława Prusa "Lalka i perła" (2000), książka "Anna In w grobowcach świata" (2006) powstała w ramach międzynarodowej serii "Mity" a także zbiór esejów "Moment niedźwiedzia". Ostatnia książka Tokarczuk to "Opowiadania bizarne" z 2018 roku.
PRZECZYTAJ: Kim był Alfred Nobel?
