Księgi wieczyste prowadzone są przez wydział ksiąg wieczystych właściwego miejscowo sądu rejonowego. Akta ksiąg wieczystych oraz dotychczasowe papierowe księgi przechowuje się w sądzie. Księgi elektroniczne to zapisy w bazie danych Centralnej Ewidencji Ksiąg Wieczystych.
Księgi wieczyste zakłada się i prowadzi w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości i spółdzielczych własnościowych praw do lokali. Nieruchomości to: wyodrębnione lokale, działki budowlane, działki leśne, działki rolne.
Jeżeli założenie księgi wieczystej związane jest z umową zawartą w akcie notarialnym, akt ten zawiera zamieszczony w nim przez notariusza wniosek o założenie księgi wieczystej. Osobami uprawnionymi do założenia księgi wieczystej są: właściciel nieruchomości, osoba, której przysługuje ograniczone prawo rzeczowe (np. służebność, hipoteka) do określonej nieruchomości, wierzyciel, jeżeli przysługuje mu prawo, które ma być wpisane do księgi wieczystej,właściwa państwowa jednostka organizacyjna lub osoba, której oddano nieruchomość w użytkowanie wieczyste, osoba, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Formularze wniosków o założenie księgi wieczystej dostępne są w sądach i na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.
Wniosek powinien:
- określać położenie i obszar (powierzchnię) nieruchomości oraz sposób korzystania z niej
- wymieniać wszystkich właścicieli i współwłaścicieli
- powołać tytuł własności nieruchomości
- wyszczególnić obciążające nieruchomość ograniczone prawa rzeczowe lub ograniczenia w rozporządzaniu nią (albo oświadczenie wnioskodawcy, że nie wie o istnieniu takich praw i ograniczeń).
SPRAWDŹ, GDZIE W PONIEDZIAŁEK DYŻURUJĄ EKSPERCI
Do wniosku powinny być dołączone dokumenty stwierdzające nabycie własności nieruchomości określonej we wniosku (np. orzeczenie sądowe - postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, postanowienie o zasiedzeniu lub decyzja administracyjna) oraz dokumenty stanowiące podstawę oznaczenia nieruchomości (wyrys z mapy ewidencyjnej i wypis z rejestru gruntów). O założeniu księgi wieczystej zawiadamiani są wszyscy uczestnicy postępowania i wnioskodawca, a także właściwy organ prowadzący ewidencję gruntów i budynków. Kiedy w drodze umowy następuje przeniesienie własności nieruchomości, która nie posiada jeszcze księgi wieczystej, lub księga wieczysta ma powstać w wyniku wydzielenia, to wniosek o założenie księgi składany jest przez strony czynności w akcie notarialnym zawierającym przeniesienie własności. Podobna procedura obowiązuje przy zakładaniu księgi wieczystej dla własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu - z uwzględnieniem różnic w zakresie dokumentów będących podstawą wpisów w księdze wieczystej: nie ma na przykład potrzeby dołączania mapy ewidencyjnej.
Księga wieczysta określa stan prawny danej nieruchomości lub własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu. Dla każdej nieruchomości lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu prowadzi się odrębną księgę wieczystą. Księga składa się z czterech działów. Pierwszy dział obejmuje oznaczenie nieruchomości (lokalu) oraz wpisy praw związanych z jej własnością (np. prawo przechodu przez sąsiednią nieruchomość). Zawarte jest w nim określenie miejsca położenia nieruchomości, numer działki ewidencyjnej, opis budynku i opis praw, jakie tej nieruchomości przysługują.
Wpisy w dziale drugim określają, kto jest właścicielem, współwłaścicielem, użytkownikiem wieczystym lub współużytkownikiem wieczystym albo komu przysługuje własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu. W przypadku współwłasności lub współużytkowania wieczystego znajdziemy tu także wielkość udziałów. Trzeci dział księgi wieczystej przeznaczony jest na wpisy dotyczące ograniczonych praw rzeczowych (w szczególności służebności, użytkowania, prawa odkupu lub pierwokupu), z wyjątkiem hipotek, oraz ograniczeń w rozporządzaniu nieruchomością, a także wpisy innych praw i roszczeń. W dziale czwartym księgi wieczystej wpisuje się hipoteki.
Księgi wieczyste są jawne. Z ich treścią można zapoznać się w wydziale ksiąg wieczystych sądu rejonowego lub drogą internetową, na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości (ekw.ms.gov.pl). Księgi wieczyste w wersji tradycyjnej, papierowej nie mogą być wydawane poza budynek sądu. Księgi te może przeglądać każdy, w obecności pracownika sądu. Akta księgi wieczystej może natomiast przeglądać osoba mająca interes prawny oraz notariusz.
Dzięki jawności ksiąg wieczystych każdy zainteresowany, w szczególności potencjalny nabywca, może przed ostateczną decyzją o zakupie (nabyciu) poznać stan prawny nieruchomości lub własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu: opis przedmiotu nabycia, dotychczasowych właścicieli czy ewentualne obciążenia.
www.krn.org.pl
