"Oglądając konferencję rosyjskich ekspertów lotnictwa, pomyślałem że my powinniśmy tam być, zadającym pytania zabrakło wsparcia eksperckiego" - mówi gość Kontrwywiadu RMF FM Maciej Lasek członek polskiej komisji badającej katastrofę 10 kwietnia. "Jestem zażenowany poziomem konferencji, przedstawiono kuriozalne informacje które miały podkreślić wagę naszych błędów" - dodaje.
Twoja przeglądarka nie obsługuje standardu HTML5 dla audio
Konrad Piasecki: "Niech się zgłosi ten, kto wsiadłby do samolotu z załogą, która leciała 10 kwietnia Tupolewem" - mówili wczoraj rosyjscy eksperci. Podniósłby pan w tym momencie rękę?
Maciej Lasek: Nie jestem dobrym adresatem takiego pytania.
Konrad Piasecki: Bo za dużo pan wie o katastrofie i o tej załodze, która wtedy leciała do Smoleńska?
Maciej Lasek: Ponieważ zajmuję się oceną działania zarówno tej załogi, działania 36. Specjalnego Pułku Lotnictwa Transportowego, działań przygotowawczych naszego państwa do tej wizyty, jak również oceną działań strony rosyjskiej, w szczególności grupy kierowania lotami i przygotowaniem tego lotniska. W związku z tym moja wiedza zdecydowanie wypaczyłaby moją decyzję.
Konrad Piasecki: Ale mówi pan też, że zajmuje się ocenami, więc proszę o ocenę. Czy ta załoga, w tym składzie, z tym przygotowaniem powinna lecieć 10 kwietnia z prezydentem i 94 innymi osobami na pokładzie?
Maciej Lasek: Ta załoga miała dopuszczenie do wykonywania takich lotów, które były zaplanowane. Była szkolona w tym zakresie. A czy była szkolona dobrze i wystarczająco - to będzie kwestią oceny naszego raportu. Częściowo zostało to już ocenione przez MAK, my przygotowaliśmy zdecydowanie szerszą ocenę.
Konrad Piasecki: MAK jest bardzo twardy w ocenie tej załogi, jej fachowości, przygotowania i całego procesu szkolenia tej załogi. Polska komisja jest równie bezwzględna?
Maciej Lasek: Tu nie ma czegoś takiego jak bycie bezwzględnym. To jest kwestia dojścia do prawdy. Chcemy przecież, żeby takich wypadków w przyszłości nie było. MAK odniósł się tylko do tej załogi. My z kolei przeprowadziliśmy ocenę znacznie większej liczby pilotów z tego pułku i regulacji o tym, jak szkolić takich pilotów.
Konrad Piasecki: A jeśli były błędy w szkoleniu, to kogo one obciążają?
Maciej Lasek: To już jest pytanie do prokuratury.
Konrad Piasecki: Ale do komisji też. Bo rozumiem, że komisja bada również, jak wygląda szkolenie pilota w 36. Pułku Lotnictwa Specjalnego.
Twoja przeglądarka nie obsługuje standardu HTML5 dla video
Maciej Lasek: Cały proces szkolenia jest odpowiednio zhierarchizowany, opisany w dokumentach normatywnych dot. działalności wojska. I cały ten proces będzie w naszym raporcie opisany. Państwo ocenicie, czyje błędy miały tutaj największy wpływ.
Konrad Piasecki: "Nawet z szympansem na smoleńskiej wieży do tragedii nie powinno dojść" - to kolejna teza rosyjskich ekspertów. Teza absurdalna?
Maciej Lasek: To jest kuriozalna wypowiedź i jestem zażenowany, że takie sformułowanie mogło paść z ust specjalistów, których przedstawiono.
Konrad Piasecki: Ale jest pan zażenowany poziomem semantycznym czy logiką tej wypowiedzi?
Maciej Lasek: Logiką również. To jednoznacznie wskazuje, że wczorajsza konferencja miała na celu wyraźne wskazanie, że wszystkie błędy, które zostały popełnione w czasie tej katastrofy, leżą tylko po polskiej stronie.
Konrad Piasecki: Ale po co Rosjanie to powtarzają? Przecież oni to już powiedzieli po raporcie MAK-u. Dlaczego miesiąc po opublikowaniu raportu zbierają się eksperci i powtarzają to samo? Żeby utrwalić wiedzę?
Maciej Lasek: Każda informacja powtórzona wielokrotnie utrwala się jako informacja prawdziwa. Nie chciałbym polemizować ze wszystkim tezami, które były przedstawione w trakcie tej konferencji, z niektórymi się zgadzam. Ale przy okazji zostały przedstawione informacje dosyć kuriozalne, które miały podkreślić wagę naszych błędów. Nic więcej.
Konrad Piasecki: Stwierdzenie, które padło podczas wczorajszej konferencji: "Rosjanie nie mieli prawa zamknąć tego lotniska". Czy podpisałby się pan pod tym stwierdzeniem?
Maciej Lasek: Zamknięcie lotniska może nastąpić w zasadzie, w bardzo określonych przypadkach i jedynie w przypadku, w którym pas startowy jest zablokowany. Zresztą wczoraj taka odpowiedź padła. Natomiast nie padła odpowiedź na pytanie, czy przy widzialności 200 metrów, bo przypominam, że dowódca Jaka-40 przekazał załodze tupolew, że jest 200 metrów. Kontroler był w stanie ocenić, czy pas jest wolny.
Konrad Piasecki: To ja pana zapytam. Mieli prawo w tej sytuacji zamknąć, powinni zamknąć lotnisko?
Maciej Lasek: Wszystko zależy od instrukcji użytkowania tego lotniska . Proszę pamiętać, że było to lotnisko wojskowe, które rządzi się troszeczkę innymi prawami niż lotnisko cywilne. W lotnictwie cywilnym, w zasadzie lotnisk się nie zamyka. Wstrzymuje się operacje startów i lądowań, z uwagi na niebezpieczna zjawiska pogody. Tu takich niebezpiecznych zjawisk pogody nie było. Mgła nie jest niebezpiecznym zjawiskiem przyrody, z punktu widzenia wykonywania operacji lotniczej. Natomiast Rosjanie nie pokazali nam tej instrukcji, twierdząc, że jest instrukcję tajną.
Konrad Piasecki: Czyli my tak naprawdę nie wiemy, jakie są procedury rosyjskie i czy mieli do tego prawo, czy nie.
Maciej Lasek: My możemy się domyślać, jakie są procedury rosyjskie, ponieważ mamy dostęp do niektórych dokumentów, na podstawie których takie instrukcje są przygotowywane i ta analiza również jest elementem naszego raportu.
Konrad Piasecki: Nie powie pan, jaki jest wniosek z tego?
Maciej Lasek: Za wcześnie.
Konrad Piasecki: "Traktują nas jak totalnych głupków" - tak powiedział wczoraj, po tej konferencji Edmund Klich. Traktują?
Maciej Lasek: Ja bym się nie chciał odnosić do sformułowania pana akredytowanego. Wydaje mi się, że nie jest właściwe, natomiast wszyscy z państwa zauważyli, że niejasny był cel zwołania tej konferencji. Nikt z polskich ekspertów nie został zaproszony na te konferencję. Ja oglądając ją rano o 9 stwierdziłem, że my tam powinniśmy być, żeby zadać konkretne pytania, bo dziennikarze zadali bardzo celne pytania, które od razu rozłożyły cały ten misterny gmach, który był budowany, przez RIA Nowosti. Natomiast brakło wam wsparcia eksperckiego.
Konrad Piasecki: Ostatecznie porzuciliśmy myśl o polsko-rosyjskim raporcie?
Maciej Lasek: Nie do mnie należy tutaj wyrażanie zdania, natomiast powiem panu tak. Przygotowywaliśmy nasze uwagi do raportu MAK jako uwagi profesjonalistów do profesjonalistów. One są, jak państwo czytali, wyprane z wszystkich emocji. Nie ma żadnego emocjonalnego stwierdzenia, że coś nam się nie podoba, tylko mówimy: "Jest tak, a jest tak", "a to nie zostało określone". Liczyliśmy na ...
Konrad Piasecki: Profesjonalne zachowanie i tego się nie doczekaliśmy.
Maciej Lasek: Tak, w jakikolwiek sposób, na rozmowę.
Konrad Piasecki: Kiedy będzie polski raport? Czy jesteśmy w stanie dzisiaj powiedzieć, czy to będzie marzec, czy to będzie kwiecień, czy może to być jeszcze później?
Maciej Lasek: Pytanie to powinno być skierowane do pana przewodniczącego komisji Jerzego Millera.
Konrad Piasecki: Zadaję je panu, członkowi komisji, który obserwuje jej pracę. Czy jest szansa skończenia tego w ciągu kilku najbliższych tygodni, czy to raczej musi potrwać jeszcze miesiące?
Maciej Lasek: Staramy się, żeby to było w ciągu kilku najbliższych tygodni, ale proszę mi wierzyć, że wszyscy by chcieli to skończyć jak najszybciej. Natomiast sami państwo zauważyli, że niektórych informacji byśmy nie mieli, gdybyśmy skończyli zbyt szybko, tak jak MAK to skończył.
Konrad Piasecki: Czyli warto przedłużać pracę.
Maciej Lasek: Może nie przedłużać, tylko warto to zrobić bardzo dokładnie, żebyśmy później nie musieli do tego wracać, albo się wstydzić za wynik naszej pracy.