Doradcy premiera wprowadzili go w błąd. Założenia szybkiego zakończenie prac na stadionach i autostradach to była wielka naiwność oparta na optymizmie. Doradcy Tuska mówili mu, że wszystko w porządku, to brak uczciwości wobec szefa rządu - mówi gość Kontrwywiadu RMF FM Janusz Piechociński.
Twoja przeglądarka nie obsługuje standardu HTML5 dla video
Twoja przeglądarka nie obsługuje standardu HTML5 dla audio
Janusz Piechociński: Wydaje się, że jest już przesądzone, że ten odcinek w całości Stryków - Konotopa nie będzie zrobiony na czerwiec.
Konrad Piasecki: Czy z Berlina do Warszawy nie dojedziemy? Ci, którzy będą chcieli z Berlina przyjechać do Warszawy, to będą gdzie kończyli swoją podróż? W szczerym polu?
Janusz Piechociński: Zjadą na istniejące już drogi, ale one są znacząco przeciążone. Ale przede wszystkim nie osiągamy jednego z zadań, które sobie stawialiśmy, i nie tylko ze względu na prestiżowe Euro - bo to jest incydent, ważny sportowy, taki wizerunkowy Polski - zakładaliśmy, że będziemy mieli w roku 2012 skonstruowany główny kościec transportowy państwa opisywany autostradami A2, A4, A1 prawie na całej długości.
Konrad Piasecki: I dzisiaj wiemy, że kościec można włożyć między bajki.
Janusz Piechociński: … i jeszcze z opisywanymi, zmodernizowanymi między Warszawą a miastami gospodarzami rozgrywek liniami kolejowymi do prędkości 160 km /h.
Konrad Piasecki: To tym bardziej między bajki.
Janusz Piechociński: Z istotnym opóźnieniem. Mnie niepokoi jedno. To znaczy był czas euforii przy przyznawaniu Euro i później przy ogłaszaniu tych różnych planów, później było takie spokojne zapewnianie, że nic się nie dzieje - zrobimy, później była taka mobilizacja - coś tam zgrzyta, a dzisiaj z kolei przeradzamy to w stan totalnej klęski, także w wymiarze personalno-politycznym, zamiast odpowiedzieć sobie na kilka kluczowych pytań: co zawiodło, gdzie zawiodło i co możemy zrobić, żeby zrobić maksimum na ten czerwiec.
Konrad Piasecki: Zaraz te pytania postawimy. Jeszcze o tych nieszczęsnych Chińczykach. Czy jest jeszcze szansa na to, że my się z nim dogadamy, że nam tę autostradę skończą?
Janusz Piechociński: Tutaj na naszych oczach pada mit, który tam 2-3 lata temu mieliśmy, że chińskie firmy wejdą i tysiące Chińczyków rzucą się na polskie zadania autostradowe, drogowe i za miskę ryżu to zostanie zrobione. Dzisiaj budowa autostrady, to nie są tysiące ludzi z łopatą, to są dobre procesy logistyczne, dobry sprzęt, dobrze przygotowane zaplecze, a bardzo trudno importuje się siły i środki z kraju spoza Unii.
Konrad Piasecki: Jest jakakolwiek szansa na dogadanie się z Chińczykami, czy to już jest temat zamknięty?
Janusz Piechociński: Wydaje się, że firma chińska już wie, że straty, które mogłaby ponieść na kontynuacji zadania i niewywiązania się z terminów, są jeszcze większe niż dzisiaj wywieszenie białej flagi.
Konrad Piasecki: I jeśli Chińczycy wyjdą z tej autostrady, to opóźni jej budowę o tygodnie, miesiące, czy lata?
Janusz Piechociński: Kluczowe jest to, w jaki sposób rozliczyć się z Chińczykami, podwykonawcami, zabezpieczając ich interesy. Poza tym, jak przejąć budowę z punktu widzenia kontynuacji rozpoczętych zadań. Ponadto, jak wycenić ryzyko dotrzymania jakości przez firmę, która zostanie wyłoniona w nadzwyczajnym trybie, bo spodziewam się, że Prezes Urzędu Zamówień Publicznych powinien zezwolić Generalnej Dyrekcji na najprostszy sposób wyłonienia wykonawcy. Trzeba jeszcze znaleźć stosowne środki, żeby to zadanie dokończyć.
Konrad Piasecki: Odpowiadanie na te pytania opóźni budowę tego odcinka, ale o ile? Premier mówi, że oczywiście nie jest najlepiej, ale do Euro zdążymy. Czy to jest prawda?
Janusz Piechociński: Musimy pamiętać o tym, że trzeba pilnować jakości. To, co z wielką naiwnością wysocy politycy mówili, opierało się często o taki niespełniający się optymizm, że wszystko ułoży się po naszej myśli. Pytanie jest także o warunki klimatyczne, kiedy zacznie się zima, o wysokość wód gruntowych.
Konrad Piasecki: Czyli to, co mówi premier, to jest nieprawda?
Janusz Piechociński: Myślę, że niektórzy doradcy premiera, jak choćby to było na Stadionie Narodowym, wprowadzili premiera w błąd. Jeżeli sześć tygodni temu mówili, że wszystko na stadionie jest w porządku, a później ogłosili, że mamy piętnastoprocentowe opóźnienie w stosunku do harmonogramu i poważne usterki techniczne, to widać brak uczciwości nawet wobec szefa rządu.
Konrad Piasecki: W sprawie stadionów i również w sprawie autostrady?
Janusz Piechociński: Tak.
Konrad Piasecki: A czy to, że uwierzono w realność oferty Chińczyków i w to, że oni zbudują tę autostradę, obciąża ministra infrastruktury?
Janusz Piechociński: Ja myślę, że obciąża nas wszystkich, że z taką naiwnością podchodzimy i nie bierzemy pod uwagę tego, co dzieje się na polskim rynku.
Konrad Piasecki: Na wszystkich nie, bo my laicy nie czujemy się odpowiedzialni za to, kto wybrał Chińczyków i postanowił im zapłacić.
Janusz Piechociński: Mówię tu o całym sektorze publicznym. Proszę zwrócić uwagę, że nieźle nam idzie w naszym życiu indywidualnym, radzimy sobie z wyzwaniami. Nieźle działa rynek, nieźle samorząd, a te zadania, za które odpowiada państwo - polityka, urzędnicy, regulacje i sposób wyłonienia wykonawcy - zgrzytają.
Konrad Piasecki: Ale to jest tak, że minister infrastruktury miał prawo domyślać się, że Chińczycy nie wybudują tej autostrady za tą cenę?
Janusz Piechociński: Oferta chińska była szokująco niska. Naraziła nas na poważny atak w przestrzeni europejskiej, nie tylko związków zawodowych, nie tylko polityków, czy firm europejskich, ale także krajowych. Od samego początku zakładano, że Chińczycy chcą zapłacić bardzo wysoką cenę wejścia tego gracza azjatyckiego za pierwszy wygrany przetarg w Unii Europejskiej, stąd dołożą znacząco do kontraktu.
Konrad Piasecki: Czyli minister infrastruktury podjął z nimi pewną grę. Wiedział, że za tę sumę oni nie wybudują, ale liczył na to, że im się opłaca dołożyć do tej autostrady w imię przyszłych zysków?
Janusz Piechociński: Myślę, że takie wnioski przy przetargu Dyrekcja Generalna, a później kierownictwo resortu przyjęło.
Konrad Piasecki: To ryzykowne założenie jest kompromitujące dla ministra?
Janusz Piechociński: Kompromitujące jest to, że powtarzają się ciągle te kwestie i nie wyciągamy pewnych wniosków z przeszłości. Moje oceny były bardzo stonowane, jak pan pamięta rok 2007, kiedy przygotowałem audyt węzła warszawskiego i tekst tego opracowania zawierał odpowiedź na pytanie: Co zrobić, żeby nie było transportowej katastrofy. Wtedy wszyscy mówili, że jestem pesymistą i krzykaczem, a ja po prostu zrobiłem na przykładzie 100 dużych zadań ze środkami UE taką transpozycję tych działań opóźnień. Wychodziło mi, że zrobimy 50 do 60 procent dróg, 40 do 50 procent kolei i 30 procent dworców kolejowych.
Konrad Piasecki: I dzisiaj podpisałby się pan pod tym?
Janusz Piechociński: Dzisiaj już widzimy, że to jest niżej, bo w między czasie był rok 2008 i 2009, czyli wpływ światowego kryzysu na procesy inwestycyjne w Polsce i choćby to, że nie zrealizowaliśmy zadania Konotopa-Stryków w partnerstwie publiczno-prywatnym od roku 2008 jest konsekwencją tego zjawiska ?
Konrad Piasecki: Panie pośle, a nie ma pan poczucia, że tym razem Grabarczyk na pewno straci fotel?
Janusz Piechociński: Gdyby to tylko sprowadzać do personaliów, to moglibyśmy powiedzieć, że wystarczy zmienić dyrektora generalnego, ministra, wojewodę, który odpowiada za coś, szefa urzędu zamówień publicznych, komisję przetargową. To jest suma wielu działań, wydolności instytucjonalnej, racjonalności zachowań, umiejętności rynkowych firm. Popatrzmy co było po stronie firm, nie tylko w Polsce. Firmy przyłożyły nóż do gardła inwestorowi publicznemu i mówiły, że albo dołożycie albo na Euro nie będzie gotowe.
Konrad Piasecki: Panie pośle, ale politycznie Grabarczyk powinien odejść, czy nie?
Janusz Piechociński: To jest pytanie do premiera.
Konrad Piasecki: A ja pytam o pańską ocenę.
Janusz Piechociński: Przecież niedawno mieliśmy wniosek o wotum nieufności. Byłem jedynym posłem koalicji, który nie wziął udziału w głosowaniu.
Konrad Piasecki: I dzisiaj by go pan odwoływał?
Janusz Piechociński: To nie jest kwestia dzisiaj. Ja oczekuję stanowczych działań i ratowania tego, co jest do uratowania, bo trzeba wyciągać wnioski i trzeba solidnie pracować, a mniej pustosłowia i łatwych obietnic.