Najnowocześniejszy tor kajakowy w Europie i fabryka nakryć stołowych. Byliśmy w Drzewicy

Drzewica to nieduże (bo liczące nieco ponad 4 tys. mieszkańców) historyczne miasto w Łódzkiem, usytuowane jest pomiędzy Piotrkowem Trybunalskim a Radomiem. Otrzymała prawa miejskie w XV wieku; później w XIX stuleciu je utraciła, aby odzyskać je w 1987 roku. Miasto leży w granicach województwa łódzkiego, ale historycznie powiązane jest z Małopolską. Właśnie Drzewica była w sobotę bohaterem naszego cyklu Twoje Miasto w Faktach RMF FM.

O bogatej historii świadczy zamek w Drzewicy, wybudowany w stylu gotycko-renesansowym w XVI wieku. Miasto swoje powstanie zawdzięcza arcybiskupowi gnieźnieńskiemu - Maciejowi Drzewickiemu.

Do warowni prowadziły mosty zwodzone, które umożliwiały bezpieczną przeprawę przez rzekę i podwójną fosę. Wrażenie robiły też cztery, narożne, czworoboczne baszty, wysokie mury z flankami. Budowla miała przyćmić pobliskie zamki królewskie w Opocznie i Inowłodzu, ale jedynie wyglądała groźnie, bo w tamtych czasach mogła odeprzeć atak tylko przypadkowej grupy najeźdźców. Z regularnym wojskiem nie miała szans.

Dziś jest to malownicza ruina. W jednej z wież dobrze zachowała się brama wjazdowa, gdzie można zobaczyć przejście dla pieszych oraz szeroki wjazd dla pojazdów i koni. Naprzeciwko bramy usytuowany był budynek mieszkalny, który charakteryzowały balkony o rzeźbionych, drewnianych balustradach. Dawniej sale i komnaty pokrywały barwne kobierce czy wytworne tkaniny. Zamek zniszczył wielki pożar w 1814 roku i nie został odtworzony.

W jego sąsiedztwie znajduje się dwór. Przed tym budynkiem znajduje się kamienna tablica z wyrzeźbionym herbem Szaniawskich Junosza i łacińskim napisem przekazującym potomnym że: Filip Nareusz Szaniawski, starosta kąkolewnicki swoim sąsiadom i twojej potomności na pożytek dla ozdoby miejsca, mieszkańcom i przechodniom ku wygodzie, miasto Drzewicę, które jak pamiętasz, że i z samej nazwy jest drewniane, wybudował z kamienia od fundamentów w roku pańskim 1762.

Ciekawa jest świątynia pod wezwaniem św. Łukasza Ewangelisty w Drzewicy. To gotycki kościół ufundowany przed ród Drzewickich herbu Ciołek w 1315 roku. Warte obejrzenia są późnogotyckie elementy wyposażenia wnętrza, ale również bryła jest niebanalna i zwraca uwagę. Dzieje się tak za sprawą romańskiej wieży, która znajduje się w gotyckiej budowli. Wieża ciekawi jeszcze bardziej, gdy zauważymy, że ma ona otwory strzelnicze, a schronienie obrońcom dawał również dach hełmowy podpierany przez sześć kolumn.

Natomiast po stronie północnej kościół pozbawiony jest okien, aby złe moce nie miały dostępu, gdyby chciały nadejść z tamtego kierunku świata. Koleje losu sprawiły, że świątynia przeszła przebudowę do stylu neogotyckiego, a ze starej bryły pozostała wieża na planie koła i nawa w pierwotnej formie. We wnętrzu kościoła ciekawe są płyty nagrobne Drzewickich: Jakuba i Adama, natomiast w podziemiach spoczęły rodziny Drzewickich i Szaniawskich. W skarpie północnej części transeptu znajdują się pociski artyleryjskie, które zachowano na pamiątkę ostrzału świątyni w 1915 roku przez Austriaków. I jeszcze jedna interesująca informacja: przed kościołem św. Łukasza stoi figura św. Jana Nepomucena z XVIII stulecia, która od zawsze strzeże Drzewicy przed powodzią.

Tor kajakowy w Drzewicy to najnowocześniejszy i jedyny tego typu obiekt w Europie, położony na nizinie. To także jeden z dwóch sztucznych torów w Polsce (drugi jest w Krakowie). Mógł powstać, gdy na rzece Drzewiczce, przez spiętrzenie wody, utworzono zalew o powierzchni ponad 80 ha.

Na drzewickim torze można trenować kajakarstwo górskie. Nowoczesny obiekt sportowy nie jest zarezerwowany tylko dla profesjonalnych zawodników, ale swoich sił mogą próbować też amatorzy. Drzewica może pochwalić się 40-letnią historią kajakarstwa górskiego, którą tworzą zawodnicy miejscowego klubu kajakowego, zdobywając medale mistrzostw Europy i świata.

Osada z największymi sukcesami to: Krzysztof Kołomański i Michał Staniszewski, którzy byli srebrnymi medalistami Olimpiady w Sydney oraz mistrzami świata. Regaty kajakowe, które co roku organizowane są w Drzewicy, przyciągają miłośników ekstremalnych sportów wodnych takich jak hydrospeed czy freestyle.

Ciekawostki techniczne toru kajakarskiego:

- 194 m bieżące to długość żelbetowej rynny toru,

- od 4 do 10 m szerokość (i można ją zmieniać w zależności od potrzeb),

- 10 m sześciennych na sekundę wody potrzeba, żeby zabezpieczyć zawody.

W Drzewicy znajduje się znana fabryka nakryć stołowych Gerlach. Pierwszy, najnowocześniejszy ówcześnie piec hutniczy, zaczyna być budowany w 1760 roku. Robi to Filip Szaniawski, by Drzewica odzyskała świetność sprzed licznych zawirowań wojennych.

Rok 1824 jest przełomowy, ponieważ wtedy Samuel Gerlach (który był wykształconym za granicą rzemieślnikiem) rozpoczyna produkcję noży oraz wyrobów chirurgicznych.

Ciekawe jest, jak Gerlach zyskał znak korony, który do dziś można zobaczyć na wyrobach firmy. To rodzaj uznania od cara Mikołaja I, który docenił jakość produktów Samuela Gerlacha i pozwolił na używanie korony przy oznaczaniu nakryć stołowych. W czasach świetności zakład zatrudniał ponad 5 tys. osób.

Miasteczko może pochwalić się Zespołem Pieśni i Tańca "Drzewiczanie", który powstał w 1968 roku. Wtedy działalność folklorystyczną rozpoczynał przy Fabryce Nakryć Stołowych "Gerlach"; jego działalność reaktywowano po 20-letniej przerwie i teraz funkcjonuje przy Regionalnym Centrum Kultury w Drzewicy. Instruktorem i kierownikiem zespołu jest Alina Szymańska, która prowadzi grupę około 40 osób.

Zespół tworzy kapela oraz śpiewacy, którzy jednocześnie są tancerzami i wykonują tańce z regionu opoczyńskiego. To jest szczególnie widowiskowe, bo występują w oryginalnych strojach ludowych, które w tej części Polski podobne są do łowickich, ale mają więcej drobniejszych pasów.

Zespół Pieśni i Tańca "Drzewiczanie" doczekał się następców, bo istnieje Zespół Mali Drzewiczanie, który tworzą dzieci i młodzież. W bogatym repertuarze zespół ma nie tylko pieśni i tańce regionu, ale również inscenizacje corocznych obrzędów ludowych. "Drzewiczanie" mogą pochwalić się licznymi nagrodami i wyróżnieniami w konkursach oraz festiwalach (na przykład na prestiżowym Ogólnopolskim Przeglądzie Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą oraz "Folk Nuta" w Łodzi).