W cyklu Fakty z Twojego miasta odwiedzamy dziś Kościerzynę. "Przepiękne, wyremontowane muzeum kolejnictwa, muzeum akordeonów, pięknie odrestaurowane centrum, dwa sanktuaria, niekwestionowana stolica Kaszub" - tak reklamował miasto i tym samym zachęcał nas do przyjazdu jeden z mieszkańców.
Licząca ponad 20 tysięcy mieszkańców Kościerzyna leży niemal w centrum Kaszub. Czy jest ich stolicą? Trudno to stwierdzić, bo o takie miano od lat zabiega kilka pomorskich miast. Na pewno jednak jest miastem o ciekawej historii i przede wszystkim niezwykłym, malowniczym położeniu. Tylko w granicach miasta znajdują się cztery jeziora, kolejnych kilkanaście w jego najbliższym otoczeniu. Do tego rzeki, wzgórza i lasy. Nic dziwnego, że miasto i jego okolice są popularnym na Pomorzu ośrodkiem turystycznym. Sama nazwa ma pochodzić od słowa "kościerz" oznaczającego krzewy lub zarośla. Historia sięga XIII wieku, Wtedy jeszcze "Costerina" była posiadłością książąt pomorskich. Już pod koniec XIV stulecia osada uzyskała prawa miejskie.
Centralnym punktem miasta jest bardzo charakterystyczny, odremontowany mniej więcej dwa lata temu, kwadratowy rynek. Drobna kostka brukowa, ławeczki, latarnie. W środku sezonu turystycznego to miejsce pełne ogródków gastronomicznych. Ale i po za sezonie widać, że tu koncentruje się życie miasta. Rynek okala zwarta, XIX-wieczna zabudowa. Niestety pożary nie pozwoliły przetrwać do dziś starszym budynkom. Wśród kamienic wyróżnia się neogotycki ratusz, pochodzący z 1843 roku. Na szczycie dwupiętrowego budynku znajduje się charakterystyczny zegar. W budynku mieści się miedzy innymi Muzeum Ziemi Kościerskiej. Reszta kamienic pochodzi z XIX lub XX wieku. Do każdego z rogów rynku wpadają pod kątem prostym dwie uliczki. To zabytkowy układ urbanistyczny, pokrywający się z planami miasta z końca XIV wieku. Być może zabytkowy będzie też kiedyś pomnik Remusa, który stoi na rynku. Na razie liczy sobie nieco ponad 2 lata. Upamiętnia bohatera kaszubskiej epopei "Życie i przygody Remusa" napisanej przez Aleksandra Majkowskiego - kaszubskiego pisarza i działacza, który urodził się w Kościerzynie.
Jedną z atrakcji miasta jest także czynne przez cały rok Muzeum Kolejnictwa, w którym zobaczyć można między innymi stare parowozy. Muzeum mieści się z dala od centrum, w pobliżu przebiegającej przez Kościerzynę drogi krajowej numer 20. Siedzibą muzeum jest dawna parowozownia, zbudowana pod koniec XIX wieku. W Kościerzynie, nieopodal rynku, znajduje się również... muzeum akordeonów. Już zgromadziło ponad 130 instrumentów z całego świata. Wszystkie eksponaty nie mieszczą się w wystawienniczej sali. To jedyne w Polsce takie muzeum! I jedno z trzech w Europie.