Odmienne Stany

To zdu­mie­wa­ją­ce, że od ostat­niej wa­lo­ry­za­cji w USA mi­nę­ło 13 lat – to naj­dłuż­szy w hi­sto­rii okres bez pod­wyż­ki. W ciągu 69 lat Kon­gres pod­no­sił mi­ni­mal­ne wy­na­gro­dze­nie 22 razy – po raz ostat­ni w 2009 r. do po­zio­mu 7,25 dol. za go­dzi­nę. We­dług da­nych ame­ry­kań­skie­go Bu­re­au of Labor Sta­ti­stics, fe­de­ral­nej agen­cji ds. sta­ty­styk rynku pracy, tyle (lub mniej) do­sta­je obec­nie ok. 1,6 mln Ame­ry­ka­nów. Na­to­miast aż 58 mln miesz­kań­ców Sta­nów otrzy­mu­je mniej niż 15 dol. za go­dzi­nę.

(...) Zalew sądów po­zwa­mi prze­ciw­ko re­stau­ra­to­rom za­le­ga­ją­cym per­so­ne­lo­wi z wy­pła­ta­mi wy­rów­nań. Na wy­na­gro­dze­niach oszu­ku­ją nie tylko fa­st­fo­odo­we sie­ciów­ki czy małe lo­kal­ne ga­stro­no­mie. W 2016 r. wy­szło na jaw, że grupy zna­nych i re­ko­men­do­wa­nych przez prze­wod­ni­ki tu­ry­stycz­ne piz­ze­rii i bur­ge­row­ni w Nowym Jorku – New York Pizza i Big Nick’s Bur­ger Joint – są winne swoim pra­cow­ni­kom w sumie ponad 2 mln dol. Spra­wy w są­dzie prze­gra­ły, w efek­cie obie ga­stro­no­mie za­mknę­ły swoje po­dwo­je. Z kolei w marcu 2021 r. sąd uznał, że eks­klu­zyw­na i świet­nie znana ko­ne­se­rom re­stau­ra­cja Wil­lows Inn na wy­spie Lummi w sta­nie Wa­szyng­ton musi wy­pła­cić gru­pie by­łych pra­cow­ni­ków za­le­głe wy­rów­na­nia w łącz­nej wy­so­ko­ści ponad 600 tys. dol. I jesz­cze cie­ka­wost­ka hi­sto­rycz­na, o któ­rej więk­szość eu­ro­pej­skich tu­ry­stów zży­ma­ją­cych się na na­chal­ną ame­ry­kań­ską kul­tu­rę na­piw­ków za­pew­ne nie sły­sza­ła. Idea płacy sub­mi­ni­mal­nej, którą mają uzu­peł­niać na­piw­ki, to spu­ści­zna po cza­sach nie­wol­nic­twa. Gdy po abo­li­cji rze­sze czar­nych oby­wa­te­li emi­gro­wa­ły z plan­ta­cji do miast w po­szu­ki­wa­niu za­trud­nie­nia, usłu­gi i ga­stro­no­mia były dla nich oczy­wi­stą i czę­sto je­dy­ną do­stęp­ną opcją. Biali pra­co­daw­cy, zwłasz­cza w by­łych sta­nach kon­fe­de­rac­kich, nie za­rzu­ca­li jed­nak ko­lo­ro­wych ofer­ta­mi pracy, wobec czego z ini­cja­ty­wą wy­szedł Kon­gres. Prze­gło­so­wa­no usta­wę, na mocy któ­rej pra­co­daw­ca nie mu­siał pła­cić czar­ne­mu pra­cow­ni­ko­wi usług ani centa – całe jego wy­na­gro­dze­nie miało po­cho­dzić z na­piw­ków. Jak do­wo­dzi­li po­li­ty­cy, da­wa­ło to przed­się­bior­com pew­ność, że byli nie­wol­ni­cy będą śpie­wa­ją­co wy­wią­zy­wać się z obo­wiąz­ków.

Przede wszyst­kim mó­wi­my o braku płat­ne­go urlo­pu ma­cie­rzyń­skie­go. USA jako je­dy­ne pań­stwo wśród kil­ku­dzie­się­ciu naj­bar­dziej roz­wi­nię­tych na świe­cie nie gwa­ran­tu­je ko­bie­tom ta­kie­go prawa. Kon­kret­ne roz­wią­za­nia i de­cy­zje leżą w ge­stii pra­co­daw­cy.

We wrze­śniu 2021 r. ame­ry­kań­ski re­sort fi­nan­sów za­alar­mo­wał, że kasa pań­stwa stra­ci­ła w po­przed­nim roku nawet 163 mld dol. w nie­za­pła­co­nych po­dat­kach, w tym przez osoby me­ga­ma­jęt­ne, po­kro­ju Elona Muska, Billa Ga­te­sa czy Jeffa Bez­osa. Suma po­ra­ża, ale do­nie­sie­nie, że bo­ga­cze nie od­pro­wa­dza­ją w po­dat­kach tyle, ile po­win­ni, to żaden news. Na ten stan rze­czy Ame­ry­ka in­ten­syw­nie pra­cu­je co naj­mniej od czte­rech dekad, a do­kład­nie – odkąd dała się uwieść re­aga­no­mi­ce i po­pa­dła w de­re­gu­la­cyj­ny obłęd, który jed­nak bar­dziej niż spo­so­bem na wzrost oka­zał się spo­so­bem na mo­de­lo­wa­nie sys­te­mu pod po­trze­by i gusta fi­nan­so­we­go pa­try­cja­tu.

Sasha Is­sen­berg w ana­li­zie dla „New York Ma­ga­zi­ne” przy oka­zji wy­bo­rów par­la­men­tar­nych w 2018 r. Ba­zu­jąc na ich wy­ni­kach, Is­sen­berg po­dzie­lił USA na trzy fe­de­ra­cje, z któ­rych każda zrze­sza po­krew­ne sobie po­li­tycz­nie stany, a nazwę Stany Zjed­no­czo­ne Ame­ry­ki zmie­nił na Po­stę­po­we Fe­de­ra­cje Ame­ry­ki (PFA). Otrzy­ma­li­śmy więc: Fe­de­ra­cję Nie­bie­ską – z głów­ny­mi przy­czół­ka­mi na obu wy­brze­żach oraz wy­spa­mi po­środ­ku w po­sta­ci Ko­lo­ra­do, No­we­go Mek­sy­ku i Il­li­no­is, Fe­de­ra­cję Czer­wo­ną obej­mu­ją­cą Pas Bi­blij­ny (stany środ­ko­we, po­łu­dnio­we i południowo-wschodnie) oraz Fe­de­ra­cję Neu­tral­ną – naj­bar­dziej roz­pro­szo­ną, two­rzo­ną przez zle­pek sta­nów na środ­ko­wej pół­no­cy oraz Flo­ry­dę, Ne­wa­dę, Ohio i Pen­syl­wa­nię. W wizji Is­sen­ber­ga fe­de­ra­cje pro­wa­dzą życie nie­za­leż­nych państw z wy­jąt­kiem po­li­ty­ki mo­ne­tar­nej, mi­li­tar­nej, za­gra­nicz­nej i są­dow­ni­czej, którą wciąż za­wia­du­je w ich imie­niu bar­dzo osła­bio­ny (i prze­nie­sio­ny na uni­wer­sy­tec­ki kam­pus na po­łu­dniu PFA) Wa­szyng­ton.

W orze­cze­niu są­do­wym z 1869 r.zna­lazł się bo­wiem zapis, że o ile wy­stę­po­wa­nie z unii bez zgody resz­ty kraju jest nie­le­gal­ne i nie­do­pusz­czal­ne, o tyle mo­gło­by się wy­da­rzyć za zgodą owej resz­ty. „Mó­wi­my o pro­ce­sie, który roz­po­czy­na się od per­trak­ta­cji władz sta­no­wych z Kon­gre­sem od­no­śnie do wa­run­ków se­ce­sji sa­tys­fak­cjo­nu­ją­cych wszyst­kie stro­ny, na­stęp­nie jest zgoda na se­ce­sję wy­da­na przez obie izby Kon­gre­su, a wresz­cie jej ra­ty­fi­ka­cja przez trzy czwar­te sta­no­wych le­gi­sla­tur. In­ny­mi słowy, to cel wy­jąt­ko­wo trud­ny do osią­gnię­cia”, wy­ja­śnia Ri­chard Dahl z or­ga­ni­za­cji Fin­dLaw.com zaj­mu­ją­cej się do­star­cza­niem wie­dzy i po­śred­nic­twem w ob­rę­bie bran­ży praw­nej. Roz­pra­wia­jąc o se­ce­sji w pod­ka­ście „New York Ti­me­sa” (z wrze­śnia 2020 r.). David French do­rzu­ca, że se­ce­sja mo­gła­by być skut­kiem re­wo­lu­cji: „Do se­ce­sji mo­gło­by dojść, gdyby nie­po­ko­je spo­łecz­ne osią­gnę­ły tak wy­so­ki po­ziom, że Wa­szyng­ton i resz­ta sta­nów wy­da­ły­by na nią zgodę choć­by tylko po to, by zmi­ni­ma­li­zo­wać roz­miar szkód i znisz­czeń”.

Shawn Regan, eks­pert z ośrod­ka Pro­per­ty and Envi­ron­ment Re­se­arch Cen­ter, sza­cu­je, że war­tość za­so­bów ener­ge­tycz­nych na te­re­nach re­zer­wa­tów to co naj­mniej 1,5 bln dol. Tym­cza­sem więk­szość z nich po dziś dzień po­zo­sta­je nie­tknię­ta. I nie cho­dzi tu o eko­lo­gicz­ną po­sta­wę au­to­chto­nów. – By roz­po­cząć dzia­łal­ność na te­re­nie re­zer­wa­tu, in­we­stor musi zdo­być kon­ce­sje co naj­mniej czte­rech agen­cji rzą­do­wych oraz uzy­skać ok. 50 po­zwo­leń, a więc to pro­ces, który trwa w nie­skoń­czo­ność. Dla po­rów­na­nia, nor­mal­nie po­trzeb­ne są czte­ry ze­zwo­le­nia, a od­wier­ty ru­sza­ją po kilku mie­sią­cach. Bo­gac­twa na­tu­ral­ne po­zo­sta­ją więc dla rdzen­nych Ame­ry­ka­nów mar­twym ka­pi­ta­łem, bo in­we­sto­rzy wolą omi­jać re­zer­wa­ty sze­ro­kim łu­kiem – wy­ja­śnia Regan.

Za­chę­ca­my do udzia­łu w na­szej lo­te­rii, masz szan­sę spła­cić swój dług stu­denc­ki! Głów­na wy­gra­na to 100 tys. dol., ko­lej­nych 300 szczę­śliw­ców zre­du­ku­je za­dłu­że­nie o 500 dol. każdy. By wziąć udział w lo­so­wa­niu, wy­star­czy za­ła­do­wać naszą apli­ka­cję i… za­mó­wić je­dze­nie za przy­naj­mniej 5 dol.! Różne są po­my­sły na biz­nes, ale Bur­ger King tra­fił w dzie­siąt­kę. Licz­ba ama­to­rów whop­pe­rów od razu strze­li­ła w górę, bo i zde­spe­ro­wa­nych ludzi, któ­rzy spła­ca­ją stu­dia nawet dzie­siąt­ki lat po ich ukoń­cze­niu, jest w USA za­trzę­sie­nie. Sta­ty­sty­ki mówią o 44 mln, czyli o co czwar­tym do­ro­słym oby­wa­te­lu. Sam dług już prze­kro­czył 1,5 bln dol., czyli wy­no­si śred­nio 30 tys. dol. na dłuż­ni­ka i nadal ro­śnie o ok. 4% rocz­nie.

Jako osoba wie­rzą­ca i re­gu­lar­nie uczęsz­cza­ją­ca do ko­ścio­ła (coś, czego nie wi­dzie­li­śmy w Bia­łym Domu od dzie­się­cio­le­ci) Biden ścią­ga uwagę Ame­ry­ki na spra­wy wiary. Moż­li­we nawet, że za­in­spi­ro­wał nie­któ­rych do re­wi­zji wła­snych po­staw re­li­gij­nych, choć trud­no oprzeć się wra­że­niu, że jeśli już, to pew­nie bar­dziej wśród ewan­ge­li­ków i grona wie­rzą­cych nie­zrze­szo­nych niż ka­to­li­ków. Tych pierw­szych od po­cząt­ku bo­wiem po pro­stu cie­szy­ło, że nowy pre­zy­dent jest osobą głę­bo­ko wie­rzą­cą, a jego re­li­gij­ność po­strze­ga­li bar­dziej przez pry­zmat po­sta­wy ukształ­to­wa­nej przez oso­bi­ste, zwłasz­cza tra­gicz­ne do­świad­cze­nia (śmierć pierw­szej żony i có­recz­ki w 1972 r. oraz śmierć syna w 2015 r.) niż do­gma­ty kon­kret­ne­go wy­zna­nia.

Jako matka stu­dent­ki po­twier­dzam, że nie znam wśród stu­denc­kiej braci ni­ko­go, kto nie za­li­czał­by w wa­ka­cje przy­naj­mniej jed­ne­go kursu rów­no­waż­ne­go za­ję­ciom se­me­stral­nym. Wiel­ką za­le­tą let­nich ofert edu­ka­cyj­nych są ich atrak­cyj­ne ceny i zniż­ki, nawet o 30–50% w po­rów­na­niu z ce­na­mi w se­me­strach je­sien­nym i wio­sen­nym. Za sze­ścio­ty­go­dnio­wy kurs sta­ty­sty­ki dla na­szej córki za­pła­ci­li­śmy 1,5 tys. dol. Jego nor­mal­ny od­po­wied­nik kosz­tu­je 3 tys. dol. Wresz­cie nie można nie wspo­mnieć, że let­nie szko­ły to nie tylko wy­go­da i oszczęd­ność dla stu­den­ta, lecz także wy­mier­ny za­ro­bek dla uczel­ni. Ame­ry­kań­skie uni­wer­sy­te­ty są za­rzą­dza­ne po­dob­nie jak kor­po­ra­cje i tak jak one nie­ustan­nie po­szu­ku­ją źró­deł do­dat­ko­we­go do­cho­du.