W Zakopanem otwarto Centrum Architektury Drewnianej Narodowego Instytutu Dziedzictwa, które zajmie się ogólnopolskim dokumentowaniem zasobu architektury drewnianej i budownictwa ludowego. Będzie także m.in. udzielało pomocy właścicielom i domów drewnianych.
Piątkowej uroczystości otwarcia Centrum towarzyszyła inauguracja Dnia Architektury Drewnianej - to pilotażowe wydarzenie od przyszłego roku będzie miało charakter ogólnopolski.
Centrum Architektury Drewnianej Narodowego Instytutu Dziedzictwa to specjalistyczna pracownia poświęcona architekturze drewnianej.
Jest to pracownia o charakterze ogólnopolskim. Naszym zadaniem jest dokumentowanie zasobu architektury drewnianej i budownictwa ludowego, wypracowywanie narzędzi wspomagających działania służb ochrony zabytków, opracowywanie podręczników i wskazówek dobrych praktyk, a także udzielanie pomocy właścicielom i opiekunom domów drewnianych, którzy chcą remontować i pielęgnować swoje obiekty lub sięgnąć po dofinansowanie - wyjaśniła Natalia Skiepko kierownik Centrum.
Choć siedziba Centrum Architektury Drewnianej mieści się w Zakopanem, ale obszar działań dotyczy całej Polski dzięki strukturze Narodowego Instytutu Dziedzictwa, który ma swoje oddziały i pracownie na terenie całego kraju.
Jest to bardzo cenne dla Instytutu, że będąc w jednym mieście jesteśmy tak naprawdę obecni we wszystkich regionach i możemy pracę skoncentrować na realizacji wspólnego celu. Przede wszystkim Narodowy Instytut Dziedzictwa oferuje wsparcie w formie edukacji i szerzeniu dobrych praktyk dotyczących bieżącej konserwacji czy remontów domów drewnianych. Każdy chętny właściciel takiego obiektu może od nas otrzymać bezpłatne poradniki czy uzyskać wsparcie w ocenie stanu technicznego - wyjaśniła Skiepko.
Ponadto Centrum planuje publikacje wzbogacające wiedzę na temat architektury drewnianej oraz promujące dobre praktyki z zakresu dbania o drewniane zabytki. Instytucja ma także za zadanie promowanie architektury drewnianej jako bezcennego zasobu, który szybko ginie na naszych oczach.
Chcemy także uświadamiać, jak cenny jest to zbiór obiektów oraz chcemy wypracowywać narzędzia mające na celu powstrzymywanie procesu degradacji. Zakopane i Podhale jest szczególnie cenne, jeżeli chodzi o architekturę drewnianą, ponieważ tutaj koncentruje się najwięcej takich obiektów - zarówno domów mieszkalnych, zabytkowych willi czy obiektów sakralnych. Widzimy jednak pogarszający się stan tych zasobów, a jednocześnie pod Tatrami procentowo takich obiektów jest bardzo dużo, stąd decyzja, aby ta pracownia znalazła się właśnie w Zakopanem - dodała Skiepko.
W sobotę (26 sierpnia) szereg drewnianych willi, w tym obiekty Muzeum Tatrzańskiego i obiekty sakralne czy domy prywatne, będą dostępne dla zwiedzających.
Będzie to wielkie święto obiektów drewnianych, ale także święto ich opiekunów, właścicieli ponieważ chcemy nobilitować ich ciężką pracę, ich trud w utrzymaniu tego wyjątkowego dziedzictwa Polski - podkreśliła Skiepko.
Dzień Architektury Drewnianej ma odbywać się cyklicznie. Od przyszłego roku ma być organizowany na terenie całej Polski. W tym roku pilotażowo wydarzenie odbywa się pod Tatrami.
W sobotę w Zakopanem będzie można zwiedzać między innymi: willę Koliba - filię Muzeum Tatrzańskiego czy chałupę Sabały, a także willę Harenda - Muzeum Jana Kasprowicza, witkiewiczowską willę pod Jedlami i szereg prywatnych domów drewnianych.
Jestem absolutnie przekonana, że w przyszłym roku akcja obejmie wszystkie województwa w całej Polsce. My jesteśmy dla właścicieli obiektów drewnianych, dla osób które dbają o obiekty zabytkowe. Dzień Architektury Drewnianej to działania edukacyjne, to wsparcie dla właścicieli, ale to także ten moment, w którym właściciele takich domów mogą otworzyć swoje obiekty dla publiczności - mówiła dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa, dr hab. Katarzyna Zalasińska.
Zalasińska dodała także, że w bieżącym roku został wydany "Raport o stanie architektury drewnianej w Polsce", czyli opracowanie ukazujące analizę, wyzwania i konieczne działania związane z ochroną tego dziedzictwa.
Dyrektor Muzeum Tatrzańskiego Michał Murzyn podkreślił, że zdecydowana większość obiektów Muzeum Tatrzańskiego to architektura drewniana.
Na co dzień te obiekty staramy się chronić, promować je i mówić o tym, że materiał drewniany jest fantastyczny, ale i bardzo wymagający. To piękno, które trwa jest sercem dziedzictwa Podhala. Naturalnie występujący tu materiał, czyli kamień i drewno, stają się czymś, o co powinniśmy szczególnie dbać. Chcielibyśmy, aby cała Polska mogła od przyszłego roku świętować architekturę drewnianą - mówił dyrektor Muzeum Tatrzańskiego.