Rozkaz z 22 stycznia 1943 r. powołania Kedywu, meldunek z wykonania zamachu na Franza Kutscherę z 1 lutego 1944 r. oraz oryginalny akt założenia PPN – m.in. te archiwalia przechowuje Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Archiwalia pokazują, w jaki sposób tradycje Powstania Styczniowego były kontynuowane w II Rzeczpospolitej, w jaki sposób powstańcze doświadczenia zostały wykorzystane w czasie walki prowadzonej przez Armię Krajową przeciwko niemieckiemu okupantowi oraz jak historyczne doświadczenia powstańców zostały użyte oraz jak ten etos był kontynuowany, nawet przez opozycję antykomunistyczną w latach 80-tych.
Dokumentacja Kedywu, czyli zbrojnego ramienia Komendy Głównej Armii Krajowej, również zachowała się w zbiorach Archiwum Akt Nowych.
Są to oryginalne szkice, raporty z akcji, meldunki – tłumaczy naszej reporterce Rafał Kierzkowski z AAN. Kedyw prowadził działalność dywersyjną, wymierzoną przeciwko niemieckiemu okupantowi. Również w oparciu o ten etos działań nieregularnych, z okresu Powstania Styczniowego. Proszę sobie wyobrazić, że dokument powołujący Kedyw, organizujący go w sposób formalny, został podpisany przez Grota Roweckiego w 80. rocznicę rozpoczęcia Powstania Styczniowego. Konkretnie 22 stycznia 1943 roku. I ten rozkaz również tutaj mamy – dodaje Kierzkowski.
Wśród archiwaliów jest też meldunek z wykonania zamachu na Franza Kutscherę z 1 lutego 1944 roku. To oryginalny raport, wykonany już po akcji, ze szkicem taktycznym. , sytuacyjnym.
Kolejnym unikatowym dokumentem jest raport sporządzony przez Jana Piwnika, pseudonim Ponury lub Donat, z akcji na więzienie w Pińsku.
W historiografii jest ona uznawana za jedną z najbardziej precyzyjnych i najlepiej przeprowadzonych akcji specjalnych w ogóle, w historii wojskowości – mówi Rafał Kierzkowski. To, że zachował się oryginał raportu, będący kolosalnym źródłem wiedzy jeśli chodzi o przebieg, przygotowanie, sposób odwrotu, uwolnienie więźniów, to jest to sytuacja unikatowa.
W Archiwum Akt Nowych są też archiwalia związane z działalnością Polskiej Partii Niepodległościowej. To m.in. akt założenia PPN, oświadczenia dotyczące działań podejmowanych przez partię i pisma, które wydawała. Bardzo ciekawe są też fotografie.
Są na nich na przykład uczestnicy Polskiej Partii Niepodległościowej w czasie manifestacji czy rocznic patriotycznych – mówi naszej reporterce Kamil Świątkowski z Archiwum Akt Nowych.
Mamy też oryginalną legitymację Romualda Szeremietiewa i szereg innych dokumentów, które ukazują działalność tej partii, przy okazji również kwestii Powstania Styczniowego - dodaje.
W AAN są też archiwalia, które nawiązują do Powstania Styczniowego przez grupy oporu w okresie PRL, m.in. również przez Polską Partię Niepodległościową. Jest też pismo, w którym został opublikowany artykuł Romualda Szeremietiewa, czyli pierwszego prezesa Polskiej Partii Niepodległościowej, w której on również nawiązuje do kwestii powstania.
Trzeba podkreślić, że znajdują się u nas bogate zbiory dotyczące Solidarności Walczącej – mówi Kamil Świątkowski. Również w kontekście Powstania Styczniowego są np. znaczki Solidarności Walczącej, nawiązujące czy też upamiętniające rocznicę powstania. Bardzo mało osób wie, że te dokumenty znajdują się w naszym archiwum, a one rzeczywiście zostały przekazane od samych działaczy, od członków Polskiej Partii Niepodległościowej - dodaje.