"Wolne słowo. Autorzy przeciw autokracji" - to gdański pomysł na zagospodarowanie kamienicy przy ul. Długiej 35, która do tej pory służyła rosyjskiemu domu kultury. Budynek po 60 latach przejęło miasto i przekazało na rzecz nowego projektu kulturalnego, który będzie służył m.in. autorom i autorkom ze wschodu tworzącym w Gdańsku.
Wolne słowo jest częścią programu Gdańsk Miasto Literatury, który docelowo, jako Dom Literatury znajdzie swoją lokalizację w sercu Starego Miasta - w dawnej ochronce przy ulicy Sierocej. Na czas remontu budynku przy Sierocej projekt będzie realizowany przy ulicy Długiej 35. Szczegóły projektu przestawiono podczas konferencji prasowej, która odbyła się we wtorek, 10 maja.
Spotykamy się dzień po obchodach 9 maja, w miejscu, które przez 60 lat służyła najpierw Związkowi Radzieckiemu, a ostatnio Federacji Rosyjskiej za centrum kultury. Długa 35 będzie miejscem projektu kulturalnego o nazwie Wolne słowo. Autorzy przeciw autokracji. To projekt, którego nazwa symbolicznie nawiązuje do zniszczonego przez Rosjan legendarnego charkowskiego Domu Słowo, "pomnika" awangardy i wolności twórczej, który jako reprezentujący skazaną przez agresora na eksterminację kulturę ukraińską stał się jedną z pierwszych ofiar machiny wojennej Putina. My w Gdańsku bardzo mocno wierzymy, że kultura, słowo, literatura jest jednym z nośników życia społecznego, jednym z czynników kształtującym społeczeństwa, narody, wspólnoty - mówiła Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.
Jak dodała, będą się tu odbywały m.in. działania wokół kultury i literatury ukraińskiej.
Będziemy angażowali autorów z Ukainy i Białorusi, ale także wszystkich twórców, którzy musieli uciekać ze swoich ojczyzn. Wolne Słowo będzie także centrum programu rezydencyjnego ICORN dla pisarzy uchodźców- powiedział prezydent Gdańska.
Projekt Wolne Słowo jest elementem programu kulturalnego Gdańska, który w roku 2023 zamierza przystąpić do sieci miast kreatywnych UNESCO w dziedzinie literatury. Nazwa "Wolne Słowo" nawiązuje także do zniszczonego przez Rosjan legendarnego charkowskiego Domu Słowo.
Wolne Słowo to projekt zorientowany przede wszystkim na literaturę, podkreślający jej społeczną przydatność w budowaniu szacunku do praw człowieka i praktycznych umiejętności samodzielnego, krytycznego myślenia, a przez to wspierający odporność na propagandę, wychowanie do obojętności i tresowanie do nienawiści - informuje gdański urząd miasta.
Wolne Słowo polegać będzie w praktyce na stworzeniu w najbardziej prestiżowej lokalizacji Głównego Miasta nowego miejsca dialogu artystycznego: księgarni, czytelni, klubu literackiego z programem spotkań z pisarzami i tłumaczami. Wolne Słowo będzie także centrum organizacji nowego (i rozwijanego: ICORN) programu rezydencyjnego, programów współpracy artystycznej (ze szczególnym naciskiem na współpracę polsko-ukraińsko-białoruską), programu wydawniczego, a także redakcją serwisu online poświęconego literaturze.
Pierwsze wydarzenia zaplanowane w ramach programu Wolne Słowo odbędą się jeszcze w roku 2022. Za program Wolne Słowo odpowiedzialny będzie Marcin Hamkało, pełnomocnik prezydenta Gdańska zajmujący się programem "Gdańsk Miasto Literatury". Kuratorką jesiennego programu polsko-ukraińsko-białoruskiego w r. 2022 będzie Anna Łazar. Operatorem programu na zlecenie Miasta Gdańska zostanie Gdańska Galeria Miejska.
Projekt Gdańsk Miasto Literatury to nowe zobowiązanie kulturalne miasta, które wynika z przekonania, że kultura książki, a także osoby tworzące literaturę i z niej korzystające w obliczu obecnych trendów kulturowych potrzebują systemowego wsparcia i zasługują na nie. I że do skutecznej realizacji tego zadania potrzebny jest osobny namysł i unikalna strategia.
Wspólnie z gdańszczanami chcemy sprawić, aby to, co się dzieje w mieście w związku z literaturą, i co jest nią inspirowane, będzie lepiej widoczne w Polsce i Europie. Chcemy, aby gdańska opowieść, która ma swoją tradycję, dziedzictwo się ukazywała aktualna. Aby twórcy, którzy się włączą w działanie projektu czuli się w tym miejscu dobrze i opowiadali miasto wciąż na nowo - mówił Marcin Hamkało, pełnomocnik ds. programu "Gdańsk Miasto Literatury".