Od 25 marca będzie można zwiedzać okręt podwody ORP Sokół, który stoi przed Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni (MMW). Ze względów bezpieczeństwa będzie mogło na nim przebywać równocześnie do 10 zwiedzających.
Okręt będzie można zwiedzać od 25 marca w godzinach od 10 do 17. Z kolei uroczystość pierwszego udostępnienia ORP Sokół, jako muzealnego okrętu podwodnego, dla zaproszonych gości, odbędzie się dzień wcześniej.
Zapewniono, że wnętrze okrętu przygotowane przez pracowników muzeum do zwiedzania w maksymalnym stopniu oddaje jego wygląd z okresu aktywnej służby.
W ubiegłym roku zastępca dyrektora muzeum Aleksander Gosk mówił PAP, że pierwotne plany zakładały, że wnętrza eksponatu zostaną zaprezentowane publiczności w czerwcu ubiegłego roku. Tłumaczył wówczas, że opóźnienia są spowodowane m.in. procedurami i przetargami. Kompleks spraw, procedur, przetargów na prace budowlane, wycofujących się wykonawców, czy rosnących cen sprawiło, że dopieszczamy wnętrza do dziś - powiedział.
W ramach prac, przeprowadzonych na zewnątrz nowego eksponatu, pomalowano i odtworzono godło, nazwę i znak taktyczny. Wewnątrz - jak wyjaśnił Gosk - przeprowadzono gruntowne czyszczenie z adaptacją pomieszczeń, odtworzono i uruchomiono wewnętrzne instalacje takie jak peryskop.
Zamontowaliśmy wentylacje, ogrzewanie, nagłośnienie i oświetlenie. Zabezpieczyliśmy także elementy osprzętu i pozyskaliśmy z magazynów Marynarki Wojennej brakujące, wymontowane urządzenia - tłumaczył wówczas zastępca dyrektora muzeum.
Muzeum przypomniało, że ORP Sokół (ex norweski Stord) wszedł do służby w Marynarce Wojennej RP 4 czerwca 2002 roku jako pierwszy z czterech pozyskanych od Norwegii okrętów typu Kobben. Zostały one zbudowane dla wzmocnienia przez norweską flotę północnej flanki NATO. Wybrano do tego celu oferowane przez niemiecką stocznię Rheinstahl-Nordseewerke okręty projektu "207".
Dzięki finansowemu wsparciu Stanów Zjednoczonych w latach 1964-1967 zbudowano 15 okrętów tego typu. Ich głównym zadaniem miało być zwalczanie okrętów podwodnych potencjalnego przeciwnika. Bazowały w Bergen do początków XXI wieku, gdy podjęto decyzję o wycofaniu ich ze służby.
W tym czasie polska Marynarka Wojenna szukała następców dwóch starych jednostek sowieckiego typu Foxtrot. Na mocy międzyrządowej umowy przekazano Polsce bezpłatnie pięć Kobbenów. Cztery - Sokół, Kondor, Sęp i Bielik - podniosły polskie bandery w latach 2002-2003. Piąty nie wszedł do liniowej służby i jako Jastrząb/Kobben stanowił pływający magazyn części zamiennych.
Kobbeny przez kilkanaście lat intensywnej służby stanowiły główną siłę Dywizjonu Okrętów Podwodnych MW. ORP Sokół uczestniczył w wielu sojuszniczych i narodowych ćwiczeniach, głównie na Bałtyku i w Cieśninach Duńskich. Działał także w składzie elitarnego zespołu Sił Odpowiedzi NATO. Dwa z polskich Kobbenów - OORP Bielik i Kondor - brały udział w misjach NATO na Morzu Śródziemnym.
ORP Sokół zakończył służbę pod biało-czerwoną banderą 8 czerwca 2018 roku. W 2020 roku decyzją ministra obrony narodowej został przekazany Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni w celu przystosowania do funkcji ekspozycyjnej.
W Stoczni Wojennej przeprowadzono szereg prac adaptacyjnych do nowej roli. W 2023 roku okręt został przetransportowany do Nabrzeża Pomorskiego na pływającym pontonie, a następnie przetoczony na wieloosiowych wózkach do miejsca docelowego. Spoczął w specjalnie zaprojektowanej żelbetonowej niecce.
Bilety, ważne na konkretną godzinę co 30 minut, będą do kupienia w kasach muzeum lub on-line od 25 marca.
Opracowanie: Krzysztof Maj
