Zakończyła się ekshumacja i rozpoznanie szczątków rodziny Ulmów zamordowanej przez Niemców za ukrywanie Żydów. Ekshumacja poprzedza beatyfikację rodziny z Markowej, która nastąpi 10 września 2023.
Instytut Pamięci Narodowej, poinformował, że ekshumacja i rozpoznanie szczątków Józefa, Wiktorii i ich siedmiorga dzieci, trwały trzy dni i zakończyły się 1 kwietnia.
Ekshumacja poprzedzająca beatyfikację czyli tzw. rekognicja kanoniczna została przeprowadzona na cmentarzu parafialnym w Markowej, a rozpoznanie szczątków w Zakładzie Patomorfologii z Pracownią Histopatologii i Cytologii Wojewódzkiego Szpitala im. św. Ojca Pio w Przemyślu.
Żeby relikwie można było przenieść do kościoła, oddawać im publiczną cześć i modlić się za ich przyczyną, dokonuje się takiego wydobycia i przeniesienia, a rozpoznanie jest potwierdzeniem informacji historycznych mówiących o śmierci męczeńskiej - powiedział PAP kanclerz kurii metropolitalnej w Przemyślu ks. Bartosz Rajnowski.
W komunikacie IPN poinformowano, że doczesne szczątki członków rodziny Ulmów są całkowicie zeszkieletowane, pozbawione tkanek miękkich, lekkie, suche i odtłuszczone, objęte zmianami erozyjnymi i nie stanowią zagrożenia epidemiologicznego.
"Oględziny sądowo-lekarskie jednoznacznie potwierdzają i odpowiadają danym archiwalnym i tym zebranym podczas kanonicznego dochodzenia diecezjalnego, dotyczącym męczeńskiej śmierci rodziny Ulmów, poniesionej 24 marca 1944 roku w Markowej" - poinformowano.
Szczątki Ulmów zostały złożone do siedmiu trumien i umieszczone w specjalnie przygotowanym i wybranym miejscu wskazanym przez arcybiskupa Adama Szala. Po beatyfikacji, zostaną przewiezione do kościoła parafialnego w Markowej.
Miejsce dotychczasowego pochówku rodziny na cmentarzu parafialnym w Markowej zostanie dzięki staraniom IPN przywrócone do pierwotnego stanu.
Prace ekshumacyjne i oględziny szczątków prowadził zespół biegłych w składzie: antropolog Agata Thannhauser i specjalista medycyny sądowej dr n. med. Łukasz Szleszkowski z Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, archeolog Jan Jagiełło z Biura Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej oraz Wojciech Pydziński - kierownik Zakładu Patomorfologii z Pracownią Histopatologii i Cytologii Wojewódzkiego Szpitala im. św. Ojca Pio w Przemyślu.
Stronę kościelną reprezentował Trybunał Biskupi. W pracach komisji uczestniczył również ks. dr Witold Burda, postulator procesu beatyfikacyjnego i kanonizacyjnego Rodziny Ulmów. Instytut Pamięci Narodowej reprezentowali: dr Mateusz Szpytma, zastępca prezesa IPN oraz Joanna Sulej-Piskorz, zastępca dyrektora Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN.
Ojciec Święty Franciszek postanowił, że beatyfikacja rodziny Ulmów, rodziców i siedmiorga dzieci, odbędzie się 10 września 2023 r. w Markowej.
Podczas niemieckiej okupacji, mimo biedy i zagrożenia życia, Ulmowie dali schronienie ośmiu Żydom: Saulowi Goldmanowi i jego czterem synom (w Łańcucie nazywano ich Szallami), a ponadto dwóm córkom i wnuczce Chaima Goldmana z Markowej - Lei (Layce) Didner z córką o nieznanym imieniu i Geni (Gołdzie) Grünfeld.
Wiosną 1944 r. Ulmów zadenuncjował prawdopodobnie granatowy policjant z Łańcuta. Rankiem 24 marca 1944 r. przed ich dom przybyło pięciu niemieckich żandarmów i kilku granatowych policjantów. Dowodził nimi por. Eilert Dieken. Niemcy najpierw zamordowali Żydów, a potem Józefa i Wiktorię, która była w siódmym miesiącu ciąży. Następnie Dieken zadecydował o zabiciu dzieci - ośmioletniej Stanisławy, sześcioletniej Barbary, pięcioletniego Władysława, czteroletniego Franciszka, trzyletniego Antoniego i półtorarocznej Marii.
Około dwudziestu ukrywanych w Markowej Żydów przeżyło wojnę.
W 1995 r. Wiktorię i Józefa Ulmów uhonorowano pośmiertnie tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W 2010 r. prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył ich Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Proces beatyfikacyjny rodziny na szczeblu diecezji przemyskiej rozpoczął się w 2003 r.
W 2016 r. otwarto w Markowej Muzeum Polaków Ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów.