Po przeszło 130 latach znów będzie można podziwiać "Wieczór letni" Józefa Chełmońskiego. Obraz przez ponad wiek uznawany był za zaginiony, w czerwcu dzieło zakupiło Muzeum Narodowe w Poznaniu (MNP).
W czwartek w poznańskim muzeum nastąpi oficjalna prezentacja "Wieczoru letniego". Wszyscy zainteresowani będą mogli oglądać obraz od piątku.
Obraz przedstawia młodą dworską pannę, siedzącą w ciemnym pokoju, przy otwartym oknie. Przez okno wpada powiew letniego wiatru, jak też podpowiada tytuł, ale też latające chrabąszcze. Powiew, który odwiewa w romantyczny sposób białą firankę przyokienną. Dziewczyna jest odwrócona tyłem do widza. Nie widzimy jej twarzy, nie widzimy jej wzroku. Jest osobą marzącą. Jest osobą być może kontemplującą. W moim rozumieniu, jest uosobieniem wolności - opisuje dzieło dr Maria Gołąb z Muzeum Narodowym w Poznaniu.
Zastępca dyrektora MNP ds. naukowych dr Maria Gołąb powiedziała PAP, że pozyskanie tak cennego dzieła sztuki to dla muzeum wieka gratka. "Wieczór letni" namalowany został w najlepszym okresie twórczości Józefa Chełmońskiego, w tym samym czasie, co "Babie lato".
Obraz powstał w warszawskiej pracowni w Hotelu Europejskim w 1875 r. Przedstawia scenę we wnętrzu, której główną bohaterką jest dziewczyna odpoczywająca przy oknie otwartym na pejzaż. W cieniu, za drzwiami, kryją się dwie tajemnicze postacie mężczyzn.
Dzieło ostatni raz prezentowane było publicznie w 1890 r. na wystawie w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie.
Obraz należał do serii dzieł poświęconych kobietom, ten cykl został namalowany przez Chełmońskiego w ciągu roku jego pobytu w pracowni, między jesienią 1874 r. a końcem 1875 r.; powstało tam także "Babie lato". Oba te obrazy to prawdziwe arcydzieła - powiedziała dr Maria Gołąb.
Zastępczyni dyrektora MNP, wcześniej także wieloletnia kuratorka Galerii Sztuki Polskiej XIX i początku XX w. w tej instytucji przyznała, że nie przypuszczała, że "Wieczór letni" przetrwał do naszych czasów.
Od 1890 roku nie było żadnej wzmianki o jego istnieniu. O tym, że był namalowany, wiedziałam doskonale, znałam opisy obrazów z recenzji, jakie towarzyszyły jego wystawieniu w Zachęcie. Znany był jeden maleńki szkic rysunkowy. Pojawienie się tego obrazu to już była wielka sensacja, a zakupienie go przez nas to jest rzecz nadzwyczajna - powiedziała.
Obraz został kupiony dzięki dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pozyskanej decyzją premiera Mateusza Morawieckiego z rezerwy centralnej budżetu państwa.
Nowe dzieło Chełmońskiego w naszym muzeum wzmacnia tę część kolekcji, którą uznajemy za szczególnie istotną. To, że obraz został namalowany w pracowni w Hotelu Europejskim ma szczególne dla nas znaczenie - w 2010 roku przygotowaliśmy w naszym muzeum wystawę poświęconą tej pracowni. Robiłam tę wystawę, więc dla mnie pozyskanie "Wieczoru letniego" ma jeszcze dodatkowy walor - powiedziała.
Dr Maria Gołąb podkreśliła, że dla każdego muzealnika powiększanie kolekcji jest rzeczą najwyższej wagi, zaś zakup do kolekcji dzieła wybitnego, jest dla muzeum świętem.
Nie jest tajemnicą, że nasza Galeria Sztuki Polskiej ma szczególną wartość; mamy wielki zbiór Malczewskiego, wspaniałą kolekcję sztuki Młodej Polski z dużymi zespołami prac Chełmońskiego, Wyspiańskiego, Mehoffera, Weissa, kilka pięknych obrazów Ruszczyca, obrazy Ślewińskiego, wielki zespół Boznańskiej. Te ostatnie dekady XIX wieku są w naszym muzeum szczególnie dobrze reprezentowane - dodała dr Maria Gołąb.
Pokaz nowo pozyskanego dzieła w poznańskim muzeum potrwa do 8 października. W tym czasie wydłużone zostaną godziny otwarcia placówki. Od wtorku do soboty muzeum będzie otwarte do godz. 20.
Prezentacja "Wieczoru letniego" w Muzeum Narodowym w Poznaniu poprzedza wielką monograficzną wystawę Józefa Chełmońskiego, która odbędzie się w Muzeum Narodowym w Warszawie (26.09.2024 - 26.01.2025), w Muzeum Narodowym w Poznaniu (2.03.2025 - 29.06.2025) i w Muzeum Narodowym w Krakowie (8.08.2025 - 30.11.2025).
Dr Maria Gołąb poinformowała, że przygotowywania do zakupu dzieła, także zabiegi o zabezpieczenie pieniędzy na ten cel zabrały około roku.
Myśmy to dzieło kupili także przy akceptacji naszych kolegów z Warszawy i Krakowa. Przedstawiciele tamtejszych muzeów zgodnie uznali, że skoro myśmy opracowywali okres pracowni w Hotelu Europejskim, przygotowaliśmy katalog prezentujący cały dorobek Chełmońskiego i pozostałych malarzy w tym czasie, nie ma sporu co od tego, które z polskich muzeów narodowych na ten obraz kupić. Bo że to muzeum, a nie osoba prywatna musi kupić ten obraz wiedzieliśmy wszyscy - powiedziała.
Muzeum Narodowe w Poznaniu zakupiło dzieło Józefa Chełmońskiego "Wieczór letni" 17 czerwca, na aukcji sztuki dawnej w Desa Unicum. Obraz sprzedany został za 3,6 mln zł, wraz z opłatą aukcyjną ostateczna cena wyniosła ponad 4,3 mln zł.